Giới hạn nguyện vọng: Đăng ký ít nhưng thực chất

Bài toán giảm tỷ lệ “ảo” trong tuyển sinh

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến các trường đại học về 3 phương án: giới hạn tối đa 5 nguyện vọng, 10 nguyện vọng hoặc giữ nguyên cơ chế không giới hạn như hiện nay. Đề xuất này được Bộ đưa ra trong bối cảnh dữ liệu tuyển sinh gần đây cho thấy sự gia tăng đột biến của số lượng đăng ký.

Theo thống kê của Bộ GDĐT, năm 2025, cả nước có 849.544 học sinh đăng ký xét tuyển trên hệ thống chung của Bộ. Hệ thống đã ghi nhận hơn 7,6 triệu nguyện vọng, tức là trung bình mỗi học sinh đăng ký 9 nguyện vọng. Trong khi ba năm qua, số nguyện vọng trung bình quanh mức 5.

Đáng chú ý, một thí sinh đăng ký 231 nguyện vọng đủ ngành, đủ trường từ Bắc vào Nam. Với lệ phí 15.000 đồng cho mỗi nguyện vọng, thí sinh này phải nộp tổng cộng 3,465 triệu đồng. Một thí sinh khác cũng ghi nhận đăng ký 120-160 nguyện vọng.

Thí sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh của các trường đại học.

Theo đại diện các trường đại học, tình trạng nhiều thí sinh trúng tuyển nhưng không nhập học gây ra những hệ lụy đáng kể cho tất cả các bên liên quan.

TS Nguyễn Phi Long – Trưởng phòng Đào tạo, Học viện Phụ nữ Việt Nam phân tích, hệ thống xét tuyển bị “ảo” do có những thí sinh đáng lẽ trúng tuyển ở nguyện vọng cao hơn lại bị trượt, bởi các vị trí ấy đã được chiếm bởi những em trúng tuyển nhưng sau đó không nhập học. Điều này làm ảnh hưởng tới quyền lợi của thí sinh và sự công bằng trong tuyển sinh.

Với các cơ sở giáo dục đại học, việc nhiều thí sinh không nhập học khiến trường không tuyển đủ chỉ tiêu, buộc phải mở thêm đợt tuyển bổ sung, tốn thời gian, nhân lực và chi phí. Quan trọng hơn, trường có thể bỏ lỡ cơ hội thu hút những sinh viên thực sự phù hợp và có mong muốn học tập nghiêm túc.

Tình trạng này cũng dẫn đến chi phí xã hội gia tăng, khi quy trình tuyển bổ sung phải lặp lại ở nhiều cấp độ. Vì vậy, theo TS Nguyễn Phi Long, đề xuất giới hạn số lượng nguyện vọng là một hướng điều chỉnh hợp lý, có thể góp phần giảm tỷ lệ “ảo” trong tuyển sinh.

Tránh “rải” nguyện vọng theo cảm tính

Đề xuất giới hạn nguyện vọng của Bộ GDĐT đang được nhiều chuyên gia ủng hộ. Tuy nhiên, phía học sinh và phụ huynh lại bày tỏ lo lắng về việc giảm cơ hội vào đại học.

TS Nguyễn Phi Long – Trưởng phòng Đào tạo, Học viện Phụ nữ cho rằng, đề xuất giới hạn số lượng nguyện vọng cũng đồng nghĩa với việc thí sinh phải chịu nhiều áp lực hơn khi lựa chọn.

Vì vậy, theo TS Nguyễn Phi Long, khi bị giới hạn nguyện vọng, thí sinh cần cân nhắc kỹ năng lực của bản thân so với yêu cầu tuyển sinh của từng trường; đồng thời tìm hiểu cẩn thận thông tin tuyển sinh, tiêu chí xét tuyển và các điều kiện phụ mà các trường công bố, để sắp xếp thứ tự nguyện vọng hợp lý, tối đa hóa cơ hội trúng tuyển.

Ông Long cũng khuyến nghị thí sinh cần chuẩn bị sớm và kỹ lưỡng. Trước hết, phải có tinh thần học tập nghiêm túc, ôn luyện kỹ cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2026.

Các em cần thường xuyên cập nhật các thông tin tuyển sinh chính thức do Bộ GDĐT công bố, đặc biệt là những điểm mới của kỳ tuyển sinh 2026 so với năm 2025; chủ động tìm hiểu kỹ đề án tuyển sinh của các trường dự kiến đăng ký, trong đó lưu ý các điều kiện xét tuyển và tiêu chí phụ.

Khi có quy định cụ thể, nên tham khảo thêm ý kiến của thầy cô, gia đình hoặc những người có kinh nghiệm để được tư vấn phù hợp.

“Sau cùng, dù chọn bao nhiêu nguyện vọng, điều quan trọng nhất vẫn là nỗ lực học tập để đạt kết quả thi tốt nhất. Đây là yếu tố then chốt quyết định cơ hội trúng tuyển của thí sinh”, TS Nguyễn Phi Long lưu ý.

GS.TS Nguyễn Đình Đức, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng cho rằng, thí sinh cần có sự lựa chọn rõ ràng, có trách nhiệm. Khi bị giới hạn số lượng, các em sẽ phải đầu tư tìm hiểu kỹ ngành, trường và cân nhắc nghiêm túc thay vì “rải” nguyện vọng theo cảm tính.

Nguyễn Hoài