Giới siêu cường tăng tốc, hàng loạt vệ tinh 'bao vây' Trái đất

Mỹ, Nga, Trung, Anh, Nhật là 5 cường quốc có số lượng vệ tinh nhiều nhất trên quỹ đạo Trái Đất (Ảnh: Toutiao).

Vệ tinh nhân tạo không chỉ giúp đảm bảo thông tin liên lạc mà còn có thể giúp dự báo thời tiết. Trong lĩnh vực quân sự, vai trò của vệ tinh càng quan trọng hơn. Giữa các cường quốc thế giới Trung Quốc, Mỹ và Nga…hiện đang diễn ra cuộc chiến tranh giành không gian bằng vệ tinh nhân tạo.

Nước Mỹ dẫn đầu với 4.883 vệ tinh

Những thành tựu của Mỹ trong lĩnh vực hàng không vũ trụ là điều hiển nhiên, mặc dù Mỹ không thể trở thành quốc gia tiến hành chuyến bay vào vũ trụ của phi thuyền có người lái đầu tiên trong thời kỳ Mỹ-Xô tranh giành quyền bá chủ. Nhưng trong các chương trình thám hiểm sau đó, Mỹ đã trở thành quốc gia duy nhất trên thế giới đã thực hiện được việc đưa người lên Mặt Trăng.

Có thể nói, Mỹ có thực lực rất mạnh về lĩnh vực hàng không vũ trụ, lĩnh vực này không thể tách rời sự hỗ trợ của số lượng lớn vệ tinh. Ngay từ năm 1927, các nhà khoa học Mỹ đã đề xuất việc khám phá vũ trụ. Trong gần một trăm năm sau đó, Mỹ đã phóng một số lượng lớn vệ tinh vào không gian.

Quỹ đạo Trái Đất hiện dày đặc vệ tinh của các nước (Ảnh: Toutiao).

Tính đến thời điểm hiện tại, số lượng vệ tinh của Mỹ trên quỹ đạo Trái đất đã lên tới 4.883 chiếc, đứng đầu thế giới. Số lượng vệ tinh khổng lồ như vậy cũng mang lại rất nhiều lợi ích cho Mỹ trong nhiều lĩnh vực khác nhau và nước này cũng đã đề ra nhiều phương pháp ứng dụng vệ tinh khác nhau.

Mỹ phóng một số lượng rất lớn vệ tinh cũng khiến quỹ đạo trái đất trở nên bão hòa. Nhiều quốc gia đã đề nghị Mỹ nên giảm bớt kế hoạch phóng vệ tinh. Nhưng trên thực tế, hàng năm Mỹ vẫn tiếp tục phóng vệ tinh và hy vọng sẽ áp dụng chúng trong nhiều lĩnh vực.

Ngoài việc đảm bảo liên lạc và dự đoán thời tiết, vệ tinh còn có thể tiến hành thăm dò khoa học, tìm kiếm tài nguyên và trinh sát quân sự. Điều quan trọng nhất trong đó đương nhiên là ứng dụng trong lĩnh vực quân sự, đây cũng là nguyên nhân chính khiến các nước phóng vệ tinh.

Dự án Starlink của Mỹ dự kiến bao phủ Trái Đất bằng hơn 42.000 vệ tinh (Ảnh: Toutiao).

Trong những năm gần đây, Mỹ đã phóng số lượng vệ tinh lớn nhất trong đó phần lớn là nhờ một công ty có tên là SpaceX Exploration Technology. Giám đốc điều hành của SpaceX là Elon Musk, người sáng lập Tesla. SpaceX cũng là công ty nghiên cứu và phát triển tàu vũ trụ tập trung phát triển kinh doanh không gian.

Ngay từ năm 2008, SpaceX đã giành được hợp đồng từ NASA để vận chuyển hàng hóa lên trạm vũ trụ cho NASA. Trong giai đoạn này, SpaceX cũng đã phát triển các tên lửa mang Falcon 1 và Falcon 9 có thể tái sử dụng nhiều lần, giúp giảm chi phí vận chuyển trong không gian và thúc đẩy sự phát triển của tàu vũ trụ.

Ngoài ra, hoạt động kinh doanh khác của SpaceX là "Starlink" mới là điều khiến nó nổi tiếng nhất. Theo Elon Musk, cho đến nay, SpaceX đã phóng hơn 1.700 vệ tinh thuộc dự án “Starlink” vào vũ trụ và có kế hoạch phóng thêm khoảng 200 chiếc nữa trong năm nay.

Theo quy hoạch ban đầu, "Starlink" sẽ đặt hơn 42.000 vệ tinh vào không gian, cho phép nó bao phủ mọi nơi trên thế giới. Vai trò của "Starlink" là cung cấp mạng đến những khu vực không thể tìm thấy tín hiệu Internet.

Không khó để nhận thấy "Starlink" của SpaceX cung cấp cho Mỹ một số lượng lớn vệ tinh, đặc biệt là số lượng lớn vệ tinh của nó cũng đe dọa đến an toàn vệ tinh của các quốc gia khác trong không gian. Có người chỉ ra rằng một khi xảy ra chiến tranh, những vệ tinh này sẽ được sử dụng trong lĩnh vực quân sự.

Tên lửa mang vệ tinh của SpaceX chuẩn bị phóng (Ảnh: Toutiao).

Trên thực tế, "Starlink" hiện đã bắt đầu cung cấp dịch vụ dẫn đường cho quân đội Mỹ, nâng cao độ chính xác định vị của quân đội và đảm bảo độ tin cậy của thông tin liên lạc trong thời chiến. Trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, vệ tinh "Starlink" cũng đã hỗ trợ thông tin liên lạc cho quân đội Ukraine.

Trong tương lai, với việc hoàn thành dự án "Starlink", hàng chục nghìn vệ tinh sẽ được rải khắp quỹ đạo Trái Đất, cũng sẽ mang đến những yếu tố bất ổn nhất định cho các quốc gia. Tuy nhiên, xét theo tình hình hiện tại, số lượng vệ tinh khổng lồ của Mỹ không gây ra mối đe dọa nào.

Trung Quốc ở vị trí thứ 2 với 541 vệ tinh

Năm 1970, Trung Quốc phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên mang tên “Dongfanghong-1” (Đông Phương Hồng-1), đánh dấu bước quan trọng trong công cuộc khám phá không gian. Trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, Trung Quốc khởi đầu muộn nhưng đã đạt được những thành tích ấn tượng và có câu trả lời thỏa đáng.

Tên lửa mang vệ tinh của Trung Quốc được phóng từ căn cứ Tửu Tuyền (Ảnh: Toutiao).

Từ việc phóng vệ tinh đến tàu vũ trụ có người lái, đến chương trình thám hiểm Mặt Trăng hiện nay, ngành hàng không vũ trụ của Trung Quốc đã đạt được những bước đột phá từ không đến có.

Theo dữ liệu từ cơ sở dữ liệu vệ tinh USC, Trung Quốc hiện có 541 vệ tinh trên quỹ đạo, đứng thứ 2 thế giới. Năm 2023, Trung Quốc đã hoàn thành 67 lần phóng, làm tăng đáng kể số lượng vệ tinh của Trung Quốc.

Nhắc đến vệ tinh của Trung Quốc, đương nhiên không thể không nói đến hệ thống "Beidou" (Bắc Đẩu). Kể từ khi chính thức khởi động chương trình dẫn đường bằng vệ tinh vào năm 1994, sau 30 năm Beidou đã vươn lên thuộc top đầu thế giới. Hệ thống "Beidou" hiện nay đang phục vụ nhiều người trên khắp thế giới.

Là quốc gia thứ 5 trên thế giới phóng vệ tinh nhân tạo, Trung Quốc đã có hơn 50 năm phát triển vệ tinh. Vệ tinh "Dongfanghong-1" phóng năm 1969 đã mất liên lạc với mặt đất sau 28 ngày hoạt động nhưng hiện nay vẫn trôi nổi lơ lửng trên quỹ đạo.

Sau đó, vệ tinh "Dongfanghong-2" được phóng năm 1970 để đảm bảo cuộc duyệt binh nhân Ngày Quốc khánh năm đó có thể được người dân trên cả nước theo dõi trực tiếp theo thời gian thực. Kể từ đó, Trung Quốc lần lượt đạt được những đột phá về vệ tinh thông tin và công nghệ cũng không ngừng được nâng cao.

Tuy nhiên, sứ mệnh phóng vệ tinh của Trung Quốc không hề suôn sẻ và đã có những vụ trục trặc và thất bại. Nhưng trước những khó khăn đó, các nhà nghiên cứu khoa học đã không lùi bước, tạo ra những phi hành gia Trung Quốc bất khuất.

Mô hình hệ thống các vệ tinh phục vụ cho hệ thống định vị dẫn đường "Beidou" của Trung Quốc (Ảnh: TKWW).

Từ "Dongfanghong-1" đến hệ thống "Beidou", các vệ tinh của Trung Quốc đã đạt được những bước đột phá quan trọng trong việc nâng cao công nghệ. Các chuyến bay đưa người vào vũ trụ sau này cũng được xây dựng trên cơ sở sự bảo đảm của các vệ tinh thông tin mới có thể hoàn thành sứ mệnh thuận lợi.

Ngày nay, chương trình Hằng Nga thám hiểm Mặt trăng của Trung Quốc cũng dựa vào sự hỗ trợ của vệ tinh, đặc biệt là chuẩn bị cho chuyến đổ bộ lên Mặt trăng của tàu vũ trụ chở người vào năm 2030. Đến lúc đó, số lượng vệ tinh của Trung Quốc có thể sẽ tăng thêm nhiều, thậm chí vượt Mỹ.

Số lượng vệ tinh quyết định sự thuận tiện của mỗi nước trong việc thám hiểm không gian. Giờ đây, quỹ đạo Trái đất bắt đầu trở nên căng thẳng, Trung Quốc cũng phải tăng tần suất các vụ phóng. Mặt khác, cộng đồng quốc tế cũng phải nhanh chóng xây dựng các bộ quy tắc không gian.

Trung Quốc hiện cũng đang tích cực thúc đẩy kế hoạch này với hy vọng các nước có thể đạt được thỏa thuận kiểm soát số lượng vệ tinh trên quỹ đạo trái đất trong phạm vi hợp lý. Chỉ bằng cách này mới có thể duy trì quỹ đạo hoạt động bình thường và không xảy ra va chạm giữa các vệ tinh.

Ngoài ra, sự phát triển không ngừng của công nghệ hàng không vũ trụ Trung Quốc cũng đánh dấu việc Trung Quốc đang khám phá Trường Nga sâu hơn, xa hơn vũ trụ, vốn phụ thuộc nhiều hơn vào sự hỗ trợ của vệ tinh. Ngày nay, việc xây dựng trạm không gian vũ trụ của Trung Quốc cũng sẽ khiến các vệ tinh của Trung Quốc tiến bộ thêm.

(Còn tiếp)

Theo Toutiao, Tencen

Thu Thủy