Giới thiệu doanh nghiệp không đủ năng lực làm nhà thầu phụ

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn hai do TISCO làm chủ đầu tư gồm 22 gói thầu. Gói thầu 2, TISCO đã ký với Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) Hợp đồng EPC số 01- hợp đồng trọn gói "chìa khóa trao tay" và có giá không đổi trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Hợp đồng EPC số 01, MCC đã vi phạm vì sau hơn 11 tháng kể từ khi hợp đồng có hiệu lực, MCC vẫn chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ nào.

Ngày 29/4/2009, VINAINCON có văn bản gửi Bộ Công thương, Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) và TISCO để đăng ký làm nhà thầu phụ. Trên cơ sở đề nghị của VINAINCON, ngày 14/5/2009, Bộ Công thương có Văn bản số 4320 gửi VNS và TISCO với nội dung: VINAINCON là đơn vị có năng lực và bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực thi công xây lắp các công trình xây dựng công nghiệp. Đề nghị VNS, TISCO xem xét và chấp thuận VINAINCON làm nhà thầu phụ thực hiện phần C (xây lắp).

Ngày 26/6/2009, Chủ tịch Hội đồng quản trị VNS-ông Mai Văn Tinh đã ký văn bản đồng ý chủ trương cho phép VINAINCON làm nhà thầu phụ. Sau đó, TISCO, VINAINCON và MCC ký hợp đồng. Tuy nhiên năm 2010, VINAINCON trả lại công việc cho TISCO do không đủ năng lực. TISCO phải ký thầu phụ với 13 công ty khác nhưng dự án vẫn không hoàn thành, dẫn đến bị đội vốn và gây thất thoát cho Nhà nước hơn 830 tỷ đồng.

Quá trình xét xử vụ án này, đại diện Viện Kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên tòa khẳng định, việc chấp thuận VINAINCON làm nhà thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 trong khi VINAINCON không đủ năng lực là trái với quy định của Luật Đấu thầu năm 2005; trái với Điều 21 Nghị định 99 ngày 13/6/2007 của Chính phủ, dẫn đến chậm tiến độ, làm phát sinh tăng lãi vay, tăng chi phí đầu tư…

Về đề xuất đưa VINAINCON làm nhà thầu phụ, theo lời khai của bị cáo Trần Trọng Mừng (cựu Tổng Giám đốc TISCO), TISCO giới thiệu VINAINCON dựa trên công văn tự giới thiệu của VINAINCON. Ngoài ra, Bộ Công thương cũng có giới thiệu đơn vị này với Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) và TISCO.

Trước bục khai báo, bị cáo Trần Văn Khâm (cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc TISCO) cũng thừa nhận, quá trình thực hiện, VINAINCON không đủ năng lực và nhân lực để triển khai dự án, không đảm bảo tiến độ và đã tự dừng việc thi công, trả lại công việc cho TISCO. Trả lời HĐXX, một số bị cáo là cấp dưới của bị cáo Mừng và bị cáo Khâm cho biết, họ chấp nhận VINAINCON làm nhà thầu phụ vì có văn bản của Bộ Công thương.

Luật sư Trương Anh Tú (bào chữa cho bị cáo Trần Trọng Mừng) cho rằng, trong kết luận về dự án, Thanh tra Chính phủ đã xác định, việc Bộ Công thương giới thiệu và đề nghị VNS, TISCO chấp thuận cho VINAINCON làm nhà thầu phụ là không đúng thẩm quyền.

Luật sư Nguyễn Thị Minh Yến (bào chữa cho bị cáo Đồng Quang Dương, cựu Phó Tổng Giám đốc TISCO) nêu quan điểm: Việc TISCO chấp thuận VINAINCON làm nhà thầu phụ cho MCC trước tiên phải nói đến trách nhiệm của Bộ Công thương trong vấn đề giới thiệu VINAINCON và xác nhận năng lực của VINAINCON, từ đó dẫn đến hợp đồng ba bên giữa TISCO - MCC và VINAINCON. Để rồi sau đó, VINAINCON tự ý ngừng không thực hiện phần C là do ý thức chủ quan từ VINAINCON. Từ quan điểm của mình, luật sư Yến đề nghị HĐXX xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương trong vụ án này.

VINAINCON mã VVN, giao dịch UPCoM được thành lập năm 1998 với vốn điều lệ 550 tỷ đồng- vốn Nhà nước do Bộ Công thương đại diện nắm giữ 82,75%, chuyên ngành nghề xây lắp, xây dựng cơ bản. Báo cáo tài chính của công ty mẹ năm 2020 đã kiểm toán vừa được VVN công bố thể hiện, tổng tài sản là 987 tỷ đồng.

Theo thuyết minh, phần doanh thu từ hoạt động tài chính chủ yếu đến từ lãi tiền gửi, lãi cho vay 18,4 tỷ đồng và cổ tức được chia 29,9 tỷ đồng. Được biết, VVN đầu tư góp vốn vào nhiều công ty con, công ty liên kết. Các công ty này phần lớn đều có lãi. Đến thời điểm này, VVN vẫn chưa công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2020.

Đầu tháng 4/2021, VVN cũng có đơn đề nghị gia hạn thời gian tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 với lý do, việc tổng hợp kết quả sản xuất kinh doanh của tổng công ty chưa hoàn thành bởi việc xác định giá trị dở dang và đối chiếu công nợ với các chủ đầu tư gặp khó khăn kéo dài...

Nguyễn Hưng