Giống táo bom siêu năng suất, thơm ngon

Giống táo bom đem lại thu nhập cao cho người nông dân ở Ninh Thuận.

Tạo ra cây giống đầu dòng chất lượng cao

TS Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (trực thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) cho biết, Ninh Thuận thuộc khu vực Nam Trung bộ, có điều kiện khí hậu đặc thù nhất cả nước với độ ẩm và lượng mưa thấp, số giờ nắng trong ngày cao.

Cây táo là một trong những cây trồng đã tận dụng và phát huy được các lợi thế từ điều kiện khí hậu thời tiết của vùng, tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, có lợi thế cạnh tranh, hiệu quả kinh tế cao.

Diện tích trồng táo ở Ninh Thuận cũng lớn nhất trong số các địa phương trên cả nước - khoảng hơn 1 ngàn ha, tập trung tại các huyện Ninh Phước, Ninh Hải, Ninh Sơn, Thuận Bắc, Thuận Nam và TP Phan Rang - Tháp Chàm.

Tỉnh Ninh Thuận có nhiều giống táo, trong đó nổi bật nhất là giống táo TN01 (táo bom) cho năng suất cao, chất lượng tốt, khối lượng quả lớn, được thị trường ưa chuộng.

Mặc dù táo là cây trồng chủ lực, có giá trị kinh tế cao của tỉnh, nhưng nguồn gốc cây giống và bảo tồn lưu giữ nguồn gen chưa được quan tâm đúng mức. Cây táo chủ yếu được người dân trồng theo kinh nghiệm, mua trôi nổi trên thị trường, nhân giống vô tính bằng phương pháp ghép, không có sự chọn lọc, phục tráng giống.

Táo là cây trồng lâu năm, nếu người dân lựa chọn giống táo không đạt tiêu chuẩn sẽ ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả kinh tế. Theo quy định, đối với cây ăn quả nói chung và cây táo nói riêng, bắt buộc phải được nhân giống vô tính từ cây đầu dòng (cây tốt nhất được bình tuyển và công nhận từ quần thể của một giống cây trồng), để đảm bảo duy trì các tính trạng tốt từ cây mẹ.

Từ thực tế này, các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã nghiên cứu, tuyển chọn cây đầu dòng táo bom TN01, góp phần bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen cây bản địa nói chung, giống táo TN01 nói riêng.

Nhóm nghiên cứu sử dụng vật liệu là hơn 1.000 cây cá thể của các vườn táo bom TN01, có nguồn gốc táo ghép trên 12 năm tuổi sinh trưởng tốt tại thôn Phú Thạnh, xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn.

Bằng phương pháp ghép mắt các cây trong độ tuổi cho thu hoạch ổn định từ năm thứ ba trở đi, nhóm đã đánh giá, bình tuyển và chọn được 50 cá thể táo bom TN01.

Dựa vào các tiêu chí để tuyển chọn cây đầu dòng như: Tuổi cây, sinh trưởng khỏe, năng suất và chất lượng ổn định (khối lượng quả, độ Brix, tỷ lệ ăn được…), ít nhiễm sâu, bệnh hại, nhóm tiếp tục chọn ra được 5 cá thể ưu tú làm cây đầu dòng.

Hoàn thiện quy trình trồng táo bom chất lượng cao

Các giống TN01 có quả dạng hình trứng, vỏ quả có màu xanh vàng, nhẵn. Thịt quả có màu trắng, giòn, ít nhớt, có vị thơm ngon đặc trưng của giống táo bom. Cây đầu dòng táo bom TN01 có khả năng sinh trưởng tốt, tán cây tròn đều, ra quả đều và ổn định.

Giống tuyển chọn có năng suất thực thu trung bình từ 125,2 - 131,6 kg/cây/năm, khối lượng quả trung bình từ 115,8 - 128,0 g/quả, độ Brix (ngọt) 12,8 - 13,3% và tỉ lệ ăn được từ 95,4 - 96,1%. Năng suất của các giống TN01 vượt từ 34,9 - 42,9% so với trung bình của quẩn thể các giống táo đang trồng tại Ninh Thuận.

TS Phạm Công Kiên cho biết, ngoài chọn tạo giống táo, nhóm cũng đã nghiên cứu các kỹ thuật trồng trọt và bảo vệ thực vật mới như trồng táo trong nhà lưới có mái che cơ động; phủ bạt và trồng cây đậu đen để ngăn cỏ dại; sử dụng các loại bẫy bả, chế phẩm sinh học... nhằm giúp ngăn chặn, tiêu diệt sâu bệnh, côn trùng gây hại vườn táo để chuyển giao vào sản xuất.

Theo Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố, táo bom TN01 là giống táo bản địa (giống gốc gác địa phương Ninh Thuận), là kết quả của quá trình tiến hóa tự nhiên và không có sự can thiệp của con người.

Loại táo này có ưu điểm vượt trội như khả năng sinh trưởng khỏe, quả lớn hơn nhiều so với các giống táo khác. Khối lượng quả trung bình từ từ 8 – 10 quả/kg, quả lớn có thể đạt tới gần 300gr/quả. Tuy nhiên, trong quá trình ra quả, nếu người trồng không tỉa bớt, quả thường bị nhỏ hoặc chỉ lớn hơn một chút so với các loại táo thông thường khác.

Ngoài ra, giống táo này có thể sống ở nhiều loại đất, có bộ rễ phát triển mạnh, ăn sâu nên có khả năng chống chịu với gió bão, rất phù hợp để phát triển tại Ninh Thuận nói riêng và các tỉnh Nam Trung bộ nói chung.

Ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở NN&PTNT Ninh Thuận cho biết, để nâng cao uy tín, chất lượng, tăng sức cạnh tranh sản phẩm táo Ninh Thuận trên thị trường, ngành chức năng tiếp tục triển khai cấp quyền sử dụng Nhãn hiệu tập thể “Táo Ninh Thuận”, dán tem điện tử truy xuất nguồn gốc sản xuất cho các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất táo; cấp mã số vùng trồng táo.

Bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm táo tiếp tục nâng cao chất lượng hàng hóa, thiết kế mẫu mã đẹp, phong phú về chủng loại, giá cả sản phẩm hợp lý để tăng sức cạnh tranh.

Nhật Phong