Giữ 'mạch sống' thông tin

Cán bộ Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông (Sở Khoa học và Công nghệ) theo dõi, điều hành hoạt động tại Trung tâm.

Nối mạch thông tin, giữ vững niềm tin

Ngay khi có cảnh báo bão đổ bộ, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp viễn thông và chính quyền cơ sở triển khai đồng bộ nhiều giải pháp ứng phó. Các phương án đảm bảo thông tin được kích hoạt ở mức cao nhất gồm: gia cố nhà trạm, kiểm tra hệ thống truyền dẫn, chuẩn bị thiết bị dự phòng, gửi tin nhắn cảnh báo mưa lũ đến từng thuê bao trong vùng nguy cơ.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cho biết: Chúng tôi xác định đảm bảo thông tin liên lạc là nhiệm vụ trọng yếu trong công tác phòng, chống thiên tai. Sở đã chỉ đạo các doanh nghiệp huy động tối đa nhân lực, thiết bị, sẵn sàng ứng cứu; đồng thời phối hợp với ngành điện ưu tiên cấp điện, cung cấp nhiên liệu cho các trạm BTS trong vùng mất điện.

Trong mưa bão, lực lượng kỹ thuật của các doanh nghiệp viễn thông vượt qua nhiều cung đường bị chia cắt để tiếp cận các trạm phát sóng bị cô lập. Có điểm, kỹ thuật viên phải di chuyển bằng xuồng do Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh hỗ trợ để tiếp nhiên liệu, thay thiết bị. Trong tình huống ấy, mỗi cán bộ đều hiểu rằng giữ được liên lạc là giữ được thông tin chỉ huy, giữ được an toàn cho người dân.

Theo thống kê của Sở Khoa học và Công nghệ, toàn tỉnh có gần 470 trạm BTS và hơn 100 tuyến truyền dẫn bị ảnh hưởng; hàng chục nghìn thuê bao di động, cố định gián đoạn dịch vụ. Tổng thiệt hại ước tính hơn 120 tỷ đồng. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi nước rút, hệ thống thông tin liên lạc đã được khôi phục gần như hoàn toàn.

Nhân viên Viễn thông Thái Nguyên thường xuyên kiểm tra, kịp thời khắc phục sự cố để đảm bảo hệ thống thông tin liên lạc.

Các doanh nghiệp viễn thông như: Viettel, VNPT Thái Nguyên, MobiFone Khu vực III... huy động tối đa nhân lực, phương tiện, tổ chức trực 24/24 để khôi phục mạng lưới. Bưu điện tỉnh Thái Nguyên cũng khẩn trương rà soát tuyến phát, khắc phục các điểm bưu cục ngập sâu, đảm bảo an toàn vận chuyển và thông tin.

Khi công nghệ “nối liền yêu thương”

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Khoa học và Công nghệ, các ngành, địa phương và doanh nghiệp, đến ngày 13/10/2025, toàn bộ 468 trạm BTS bị ảnh hưởng đã được khắc phục. Các tuyến cáp quang, thiết bị truyền dẫn được sửa chữa, thay thế; dịch vụ di động và Internet được phục hồi. Đến nay, mạng lưới thông tin hoạt động ổn định, thông suốt.

Bài học lớn nhất từ bão số 11 là sự chủ động và tinh thần phối hợp liên ngành. Khoa học - công nghệ không chỉ phục vụ phát triển kinh tế, mà còn là công cụ hiệu quả trong quản lý rủi ro thiên tai. Từ thực tiễn này, có thể thấy công nghệ chính là “lá chắn mềm” bảo vệ con người, bảo vệ an toàn thông tin - nền tảng cho chỉ đạo, điều hành và kết nối xã hội.

Với người dân ở vùng bị cô lập, việc duy trì liên lạc trong bão lũ mang ý nghĩa đặc biệt, vừa là kênh cảnh báo, vừa là sợi dây kết nối yêu thương. Ông Nguyễn Văn Doanh, người dân phường Phan Đình Phùng, nhớ lại: Mưa lũ khiến điện mất, đường ngập, nhà tôi gần như tách biệt hoàn toàn. Sóng viễn thông là cứu cánh trong thời điểm đó. Nếu mất liên lạc, không biết nơi nào an toàn. Một tin nhắn hay cuộc gọi kịp thời có thể cứu cả một gia đình.

Cán bộ, nhân viên Trung tâm Hạ tầng (Viễn thông Thái Nguyên) kiểm tra thiết bị, hạ tầng kỹ thuật, đảm bảo hệ thống thông tin vận hành ổn định.

Tại phường Linh Sơn, nơi nhiều khu vực trũng thấp bị ngập sâu, các tổ dân phố đã tận dụng nhóm Zalo để chia sẻ thông tin cứu trợ, hướng dẫn người dân di dời. Bà Nguyễn Thị Hà, một hộ dân trong vùng ngập, xúc động cho biết: Không chỉ người dân, chính quyền cơ sở cũng dựa nhiều vào hạ tầng thông tin để điều hành, ứng phó kịp thời. Hệ thống nhắn tin cảnh báo và thông báo khẩn từ Trung tâm điều hành tỉnh đã được gửi đến các thuê bao trong khu vực nguy cơ.

Thực tế cho thấy, nhờ duy trì mạch thông tin liên lạc, việc sơ tán dân, cứu hộ và thông tin chỉ đạo được triển khai chính xác, nhanh chóng, tránh bị động. Kết quả đó khẳng định hiệu quả quá trình chuyển đổi số mà Thái Nguyên đã kiên trì thực hiện. Tỉnh đã đầu tư phủ sóng 4G rộng khắp, triển khai cáp quang tới 100% xã, phường. Đó là nền tảng giúp chính quyền không bị “mất liên lạc với nhân dân” dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất.

Xây dựng “hạ tầng an sinh số”

Có thể thấy, hệ thống thông tin - truyền thông của Thái Nguyên không chỉ là hạ tầng kỹ thuật, mà còn là “hạ tầng an sinh số”, đảm bảo ổn định xã hội, an toàn cho người dân và hiệu quả quản lý của chính quyền.

Từ thực tiễn ứng phó thiên tai, ngành Khoa học và Công nghệ đã rút ra nhiều bài học. Đó là sự chủ động phương án linh hoạt, nâng cao năng lực kỹ thuật tại cơ sở, đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) trong giám sát, cảnh báo sớm. Mục tiêu là xây dựng hệ thống thông tin thông minh, an toàn, không gián đoạn nơi công nghệ thực sự phục vụ con người.

Viettel Thái Nguyên tăng cường trang thiết bị, nhân lực khắc phục sự cố do mưa lũ, đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt.

Trong thời gian tới, Thái Nguyên xác định điện toán đám mây là giải pháp quan trọng bảo vệ dữ liệu trước thiên tai. Dữ liệu sẽ được sao lưu và truy cập từ xa trên các máy chủ an toàn thay vì lưu trữ tại chỗ dễ hư hại. Nhờ vậy, dù mất điện hay ngập lụt, thông tin vẫn được bảo toàn, đảm bảo hoạt động chỉ đạo, điều hành không bị gián đoạn. Đây là hướng đi tất yếu để tăng khả năng phục hồi và duy trì tính liên tục trong mọi tình huống.

Các doanh nghiệp viễn thông cũng kiến nghị Nhà nước tiếp tục hỗ trợ đầu tư hạ tầng ở vùng sâu, vùng xa; bố trí quỹ đất cho trạm BTS; có cơ chế ưu tiên về nhiên liệu, phương tiện khi xảy ra thiên tai. Việc xây dựng “bản đồ số hạ tầng viễn thông” sẽ giúp xác định nhanh vị trí sự cố, rút ngắn thời gian ứng cứu, hạ chế thiệt hại.

Ở góc độ cộng đồng, người dân mong muốn chính quyền duy trì các kênh thông tin cảnh báo chính thống như Zalo, Facebook; đồng thời tăng cường tập huấn kỹ năng sử dụng công nghệ để tiếp nhận thông tin cứu hộ, cứu nạn trong tình huống khẩn cấp. Ông Nguyễn Văn Oanh, phường Phổ Yên, chia sẻ: Giờ chúng tôi đã trở lại cuộc sống bình thường, nhưng chỉ mong lúc nào cũng có sóng điện thoại vì trong bão, một cuộc gọi có thể cứu một mạng người.

Cơn bão số 11 đi qua, để lại thiệt hại vật chất nhưng cũng khẳng định “bản lĩnh số” của Thái Nguyên, nơi công nghệ không chỉ phục vụ phát triển mà còn bảo vệ con người. Giữ vững thông tin là giữ vững niềm tin, là minh chứng cho tinh thần “chuyển đổi số vì cuộc sống an toàn, nhân văn”.

Thái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030 xây dựng mạng lưới thông tin liên lạc an toàn, thông minh và không gián đoạn trong mọi tình huống. Đây không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là cam kết bảo vệ người dân để không ai bị bỏ lại phía sau.

Thiên tai đã đi qua, nhưng bài học về sự chủ động và bản lĩnh số của Thái Nguyên vẫn còn nguyên giá trị. Giữ vững thông tin không chỉ là giữ mạch chỉ đạo, điều hành, mà còn là giữ vững niềm tin của nhân dân vào năng lực quản trị hiện đại, linh hoạt và nhân văn. Từ thực tiễn ấy, Thái Nguyên đang khẳng định vị thế của một địa phương tiên phong trong chuyển đổi số, nơi công nghệ được đặt ở trung tâm của phát triển vì con người và an sinh xã hội.

Thảo Nguyên