Giữ nghề truyền thống trên quê hương thứ hai

Lan tỏa ẩm thực đất Bắc nơi cao nguyên

Sinh ra ở vùng quê Yên Mô (tỉnh Ninh Bình), từ nhỏ, anh Nguyễn Duy Thanh (SN 1979) đã quen thuộc với tiếng cối giã thịt, tiếng nước sôi ùng ục của nồi giò luộc mỗi khi làng xóm có đám tiệc hay dịp Tết đến, Xuân về.

Năm 1991, anh Thanh theo gia đình vào thôn Thắng Lợi 3, xã Phú Thiện lập nghiệp. Sau khi lập gia đình, nhớ quê, nhớ nghề truyền thống, anh cùng vợ mở cơ sở sản xuất giò lụa tại nhà.

Chị Tống Thị Nhung (bìa trái, vợ anh Nguyễn Duy Thanh) giới thiệu sản phẩm giò lụa của gia đình với khách hàng. Ảnh: Vũ Chi

Theo anh Thanh, làm giò lụa không khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kinh nghiệm, trong đó, quan trọng nhất là khâu chọn thịt. Dù có mối cung cấp nguyên liệu ổn định nhưng hằng ngày, anh vẫn thức dậy từ 3-4 giờ sáng trực tiếp tới lò mổ chọn thịt.

“Giò ngon thường có màu trắng hồng, bề mặt có lỗ nhỏ li ti. Nếu tinh mắt, người dùng sẽ thấy những lỗ nhỏ này có độ bóng, nhẵn. Khi thưởng thức, sẽ cảm nhận được độ dai nhẹ và hương thơm tự nhiên của thịt” - chị Tống Thị Nhung (vợ anh Thanh) vừa cắt miếng giò mời khách vừa chia sẻ.

Cũng mang nặng tình yêu quê hương Bắc Ninh khi vào lập nghiệp trên vùng đất Tây Nguyên, suốt 32 năm qua, ông Nguyễn Xuân Tình (SN 1954, ở thôn Tân Phú, xã Ia Hiao) bền bỉ giữ nghề làm bún khô gia truyền.

Với ông, mỗi sợi bún không chỉ là ký ức mà còn là sợi dây kết nối với quê cha đất tổ.

Những ngày đầu làm bún khô nơi cao nguyên, ông Tình nếm trải không ít thất bại, hàng tạ sản phẩm bị hỏng. Không nản chí, vợ chồng ông lại bắt tay làm lại từ đầu và từng bước đúc rút kinh nghiệm.

Để bún khô đạt chất lượng, ông Tình dùng loại gạo Q5. Gạo sau khi xay bột, ép thành sợi, cọng bún được ủ nguội, nhúng nước rồi tiếp tục phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời.

Cách chế biến này giúp bún khô tự nhiên, giữ được mùi thơm đặc trưng, sợi bún trắng, dẻo và dai. Hiện bình quân mỗi ngày, ông chế biến 90 kg bún khô cung cấp cho thị trường.

Không dừng lại ở quy mô hộ gia đình, một số người con xa quê còn đưa nghề truyền thống phát triển theo hướng liên kết sản xuất hàng hóa. Tiêu biểu là anh Nguyễn Đỗ Hải (SN 1984, quê Hà Nội) - Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhật Minh (xã Chư A Thai).

Với mong muốn làm ra sản phẩm miến dong chuẩn vị Bắc, năm 2024, anh Hải liên kết với 5 hộ dân địa phương triển khai trồng gần 100 ha cây dong riềng.

Theo anh, miến dong ngon phải được làm từ củ dong riềng đỏ 10-11 tháng tuổi, cho tinh bột chất lượng cao. Mỗi sợi miến đều thơm mùi dong riềng đặc trưng, vị thanh, sợi dai giòn.

Anh Nguyễn Ngọc Toản (đứng sau, con trai ông Nguyễn Xuân Tình) giới thiệu sản phẩm bún khô gia truyền. Ảnh: Vũ Chi

Khẳng định thương hiệu

Giữa nhịp sống hiện đại, những người con đất Bắc xa quê nhưng vẫn giữ nghề truyền thống đã góp phần tạo việc làm, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm OCOP ở các địa phương nơi cao nguyên Gia Lai.

Anh Nguyễn Duy Thanh và anh Nguyễn Đỗ Hải đã đầu tư hoàn thiện quy trình sản xuất, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm.

Phần lớn các khâu sản xuất của chúng tôi vẫn giữ nguyên theo phương pháp thủ công truyền thống, lưu giữ “cái hồn” của miến dong Hà Nội, để khách hàng xa quê hương khi thưởng thức có cảm giác như trở về bữa cơm sum họp gia đình ấm áp, có món ăn quen thuộc này”.

Anh Nguyễn Đỗ Hải - Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhật Minh

Năm 2023, sản phẩm giò lụa Thanh Duy của gia đình anh Thanh được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Năm 2025, sản phẩm miến dong của HTX Nông nghiệp Nhật Minh cũng đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh. Cả 2 anh đều quan niệm: “Nghề nào cũng cần có cái duyên. Nhưng muốn đi đường dài thì phải giữ chữ tín”.

Hiện mỗi ngày, cơ sở Thanh Duy cung cấp cho thị trường khoảng 60 kg giò lụa. Cùng với 7 ha chuyên trồng khoai lang và mía của gia đình, vợ chồng anh Thanh là hộ sản xuất kinh doanh giỏi tiêu biểu tại địa phương.

Còn HTX Nông nghiệp Nhật Minh đang từng bước xây dựng chuỗi liên kết khép kín, vừa tạo đầu ra ổn định, vừa nâng cao giá trị cho nông sản địa phương.

Còn ông Nguyễn Xuân Tình, ở tuổi 71, niềm vui lớn nhất với nghề gia truyền là có người kế nghiệp. Ông quyết định giao lại toàn bộ cơ sở sản xuất bún khô cho người con trai là anh Nguyễn Ngọc Toản.

Sau sáp nhập đơn vị hành chính, lãnh đạo xã Ia Hiao (mới) đã đến thăm cơ sở sản xuất của gia đình ông Tình, lắng nghe nguyện vọng và cam kết tạo điều kiện để cơ sở thuê đất làm nhà xưởng, mở rộng quy mô sản xuất; đồng thời, giao Phòng Kinh tế, Hội Nông dân xã phối hợp hướng dẫn cơ sở hoàn thiện hồ sơ sản phẩm tham gia Chương trình OCOP.

VŨ CHI