Giữ quy định cấp phép nhập khẩu thuốc lá trong kinh doanh hàng miễn thuế

Cân nhắc bỏ giấy phép

Một trong những điểm đáng quan tâm tại Dự thảo lần 2 Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 100/2020/NĐ-CP ngày 28/8/2020 về kinh doanh hàng miễn thuế của Bộ Tài chính là đề xuất bãi bỏ giấy phép nhập khẩu thuốc lá để bán tại cửa hàng miễn thuế.

Theo Dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đề xuất bãi bỏ Khoản 2, Khoản 3 Điều 5 Nghị định 100/2020/NĐ-CP và mẫu số 03/CV Phụ lục II; đồng thời sửa đổi, bổ sung Khoản 1 và Khoản 4 Điều 5 Nghị định này.

Doanh nghiệp kinh doanh hàng miễn thuế chỉ cần lập báo cáo tình hình nhập khẩu, tồn kho và tiêu thụ thuốc lá trong kỳ báo cáo từ ngày 1/1 đến ngày 31/12 của năm trước, có xác nhận của cơ quan hải quan quản lý cửa hàng, kho chứa...

Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 5 Nghị định 100/2020/NĐ-CP quy định doanh nghiệp muốn nhập khẩu sản phẩm thuốc lá để kinh doanh hàng miễn thuế được thực hiện theo Giấy phép của Bộ Công thương.

Ảnh tư liệu.

Tuy nhiên, tại Dự thảo lần 2 Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 100/2020/NĐ-CP, Bộ Tài chính đề xuất doanh nghiệp kinh doanh hàng miễn thuế chỉ cần lập báo cáo tình hình nhập khẩu, tồn kho và tiêu thụ thuốc lá trong kỳ báo cáo từ ngày 1/1 đến ngày 31/12 của năm trước, có xác nhận của cơ quan hải quan quản lý cửa hàng, kho chứa hàng miễn thuế và gửi Bộ Công thương trước ngày 31/1 của năm kế tiếp.

Đồng thời, Dự thảo Nghị định quy định thuốc lá điếu nhập khẩu để bán tại cửa hàng miễn thuế phải in cảnh báo sức khỏe trên bao bì bằng Tiếng Việt hoặc Tiếng Anh.

Với khách nhập cảnh, nội dung cảnh báo bằng tiếng Việt phải được dán trên từng đơn vị đóng gói, phù hợp với quy định pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá và Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC), dự thảo Nghị định nêu rõ.

Lý giải về đề xuất trên, Bộ Tài chính cho biết việc bãi bỏ giấy phép nhập khẩu thuốc lá nhằm mục đích đồng bộ với quy trình quản lý mặt hàng rượu, bia.

Đảm bảo cơ sở pháp lý

Khi tham gia ý kiến, Bộ Tư pháp cho rằng việc bãi bỏ giấy phép nhập khẩu thuốc lá chưa phù hợp với khoản 1 Điều 19 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012, trong đó quy định rõ kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện; tổ chức, cá nhân nhập khẩu thuốc lá phải có giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Vì vậy, việc thay thế giấy phép bằng chế độ báo cáo định kỳ là chưa đảm bảo cơ sở pháp lý.

Quầy hàng miễn thuế tại sân bay Nội Bài. Ảnh: ACV.

Bộ Công thương cho biết, hoạt động nhập khẩu thuốc lá tại cửa hàng miễn thuế chủ yếu phục vụ khách xuất cảnh, không tiêu thụ trong nước và đã được giám sát chặt chẽ bởi cơ quan hải quan. Để đơn giản hóa thủ tục, Bộ đề nghị bỏ quy định doanh nghiệp phải báo cáo Bộ Công thương định kỳ về tình hình nhập khẩu, tồn kho và tiêu thụ thuốc lá.

Đồng thời, Bộ cũng dẫn chiếu Điều 34 Nghị định số 146/2025/NĐ-CP, trong đó giao thẩm quyền cấp phép nhập khẩu thuốc lá cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, và đề nghị Bộ Tài chính bãi bỏ điều này để thống nhất quy định.

Thanh tra Chính phủ có quan điểm tương tự Bộ Tư pháp, cho rằng việc bãi bỏ giấy phép nhập khẩu thuốc lá là chưa phù hợp với Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (văn bản hợp nhất số 15/VBHN-VPQH ngày 2/8/2023). Cơ quan này đề nghị cân nhắc việc sửa đổi Điều 5 và các biểu mẫu liên quan để bảo đảm thống nhất với quy định của Luật.

Từ các ý kiến trên, Cục Hải quan - cơ quan chủ trì soạn thảo thuộc Bộ Tài chính - thống nhất giữ nguyên quy định về cấp giấy phép nhập khẩu thuốc lá để kinh doanh hàng miễn thuế, đồng thời bỏ nội dung về chế độ báo cáo doanh nghiệp, chỉnh sửa Điều 5 và các biểu mẫu cho phù hợp với quy định của pháp luật và thực tế quản lý.

Bên cạnh đó, các đơn vị thuộc Bộ Tài chính cũng có nhiều góp ý cụ thể. Vụ Pháp chế - Bộ Tài chính đề nghị làm rõ cơ sở pháp lý của việc bãi bỏ thủ tục cấp giấy phép, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì cơ chế cấp phép để đảm bảo kiểm soát hoạt động nhập khẩu mặt hàng có điều kiện.

Chi cục Hải quan Khu vực XII đề xuất bỏ quy định “có xác nhận của cơ quan hải quan quản lý cửa hàng, kho chứa hàng miễn thuế” trong chế độ báo cáo, nhằm giảm bớt thủ tục hành chính và giao doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về số liệu báo cáo. Chi cục Hải quan Khu vực XX kiến nghị thay cụm từ “Bộ Công thương” bằng “Ủy ban nhân dân tỉnh nơi có cửa hàng miễn thuế” để phù hợp với phân cấp quản lý tại Nghị định 146/2025/NĐ-CP.

Chi cục Hải quan Khu vực V nêu việc dự thảo chưa hướng dẫn cụ thể về “mẫu cảnh báo sức khỏe” trên bao bì thuốc lá nhập khẩu. Cục Hải quan cho biết nội dung này đã được quy định tại Thông tư liên tịch số 05/2013/TTLT-BYT-BCT ngày 8/2/2013 của Bộ Y tế và Bộ Công Thương; do đó, dự thảo chỉ cần dẫn chiếu tuân thủ quy định hiện hành.

Ban Quản lý rủi ro - Cục Hải quan đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc kỹ việc bãi bỏ giấy phép nhập khẩu thuốc lá, căn cứ vào các văn bản chỉ đạo trước đây của Chính phủ và Bộ Tư pháp, trong đó đã khẳng định nếu bãi bỏ thủ tục cấp phép sẽ không còn công cụ quản lý phù hợp với quy định tại Điều 19 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành và các đơn vị thuộc Bộ Tài chính, Cục Hải quan thống nhất hoàn thiện dự thảo Nghị định theo hướng giữ nguyên quy định cấp Giấy phép nhập khẩu thuốc lá để kinh doanh hàng miễn thuế, bỏ quy định về chế độ báo cáo doanh nghiệp, đồng thời cập nhật nội dung kỹ thuật, thẩm quyền quản lý cho phù hợp với pháp luật hiện hành.

Dự thảo Nghị định sẽ được tiếp tục chỉnh lý, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất trong hệ thống pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh hàng miễn thuế.

Hồng Vân