Giữa lúc nhạy cảm, vì sao Trung Quốc tổ chức các cuộc tập trận chưa từng có?

Từ ngày 14/5, Trung Quốc sẽ tiến hành cuộc diễn tập thực binh lớn kéo dài 2 tháng rưỡi ở Vịnh Bột Hải nhằm vào Đài Loan (Ảnh: Sina).

Theo trang tin Hoa ngữ Đa Chiều ngày 14/5, các học giả Trung Quốc dự đoán rằng cuộc tập trận này diễn ra với thời gian dài, trên khu vực rộng lớn, nhiều quân binh chủng tham gia; tiến hành nhiều khoa mục quân sự thực binh như: đổ bộ xuyên chiến khu, đánh chiếm đảo, chống đổ bộ, và phòng không chống tên lửa. Mục tiêu của nó bao gồm uy hiếp ngăn chặn “Đài Loan độc lập”, chuẩn bị cho việc giải quyết vấn đề Đài Loan bằng vũ lực khi cần thiết.

Cục quản lý hàng hải Trung Quốc tuyên bố các cuộc tập trận quân sự và bắn đạn thật sẽ diễn ra suốt từ ngày 14/5 đến 31/7. Tất cả các tàu thuyền và nhân viên không liên quan phải được sơ tán đến khu vực an toàn trước đó. Trong thời gian diễn tập nghiêm cấm tất cả tàu thuyền ra vào khu vực biển hình quạt với bán kính 25 km trên vịnh Bột Hải.

Thông báo của Cục Hàng hải Trung Quốc và khu vực diễn ra cuộc diễn tập bắn đạn thật ở Vịnh Bột Hải, tỉnh Hà Bắc (Ảnh: mybluemix)

Tờ Lianhe Zaobao của Singapore dẫn lời học giả, nhà bình luận quân sự Trung Quốc Tống Trung Bình ngày 14/5 nói, thời cơ và thời gian diễn tập quân sự của cuộc diễn tập do PLA tổ chức trên biển Bột Hải lần này là “rất không bình thường”.

Tống Trung Bình nói rằng bà Thái Anh Văn sẽ tổ chức lễ nhậm chức lãnh đạo chính quyền Đài Loan nhiệm kỳ mới vào ngày 20/5 và chính quyền Đài Loan “sẽ tiến xa, tiến nhanh hơn nữa trên con đường giành độc lập cho Đài Loan”. Dự kiến, trọng tâm của cuộc tập trận quân sự này sẽ bao gồm các hoạt động hiệp đồng tác chiến nhiều quân, binh chủng trong điều kiện thực chiến như đổ bộ đường không và đường biển, chiếm giữ đảo, phòng không chống tên lửa, đối kháng điện tử, v.v., để đảm bảo rằng một khi chính quyền Đài Loan vượt qua “ranh giới đỏ” của “Luật chống ly khai”, Trung Quốc “sẽ quyết tâm và có khả năng giải quyết vấn đề Đài Loan bằng biện pháp không hòa bình”.

Ông Vương Vân Phi, một chuyên gia về trang bị hải quân của Trung Quốc, cho rằng, sở dĩ PLA chọn tập trận trên biển Bột Hải lần này là bởi: Thứ nhất, khu vực tập trận là biển nội địa, các tàu chiến, máy bay nước ngoài không thể tiếp cận để do thám trinh sát. Thứ hai, diễn tập có khoa mục quan trọng là bảo vệ thủ đô Bắc Kinh. Bảo vệ Bắc Kinh chủ yếu là phòng không chống tên lửa; các đơn vị chịu trách nhiệm bảo vệ thủ đô có thể thử nghiệm và hoàn thiện phương án tác chiến trong điều kiện gần với thực chiến. Thứ ba, có thể thực hành hầu hết các khoa mục, nhiệm vụ trọng điểm, như: tác chiến chống tàu sân bay của kẻ địch hùng mạnh; tác chiến phòng ngự trên không, tác chiến điện tử, phong tỏa trên biển trên không chống lại kẻ thù mạnh; đột kích hỏa lực, tác chiến bãi biển, tác chiến đổ bộ đa chiều, tác chiến cảng biển đô thị trong hoạt động chống ly khai, v.v. Thứ tư, bảo đảm thuận lợi cho việc cơ động lực lượng trên bộ, trên biển, trên không và quân chủng tên lửa.

Phía Đài Loan hàng năm đều tổ chức các cuộc diễn tập phòng thủ đảo với sự có mặt của bà Thái Anh Văn tới quan sát (Ảnh: Reuters).

Theo trang tin Đa Chiều, một số học giả cũng phân tích cho rằng cuộc tập trận quân sự này chủ yếu là để đối phó với hành động mạo hiểm có thể có của Mỹ chống lại Trung Quốc. Họ cho rằng, “dịch bệnh COVID-19 tại Hoa Kỳ vẫn chưa có dấu hiệu được ngăn chặn. Việc Tổng thống Donald Trump liệu có thể tái đắc cử trong cuộc bầu cử năm 2020 đã xuất hiện biến số lớn. Ông Trump trước nay vốn không chơi bài theo lẽ thường, hiện đang cố gắng truy trách nhiệm và đổ lỗi cho Trung Quốc về dịch bệnh. Nếu Donald Trump không hy vọng tái cử, thật khó để đảm bảo rằng ông ta sẽ không có những hành động điên rồ chống lại Trung Quốc”.

Được biết, bà Thái Anh Văn sẽ bước vào nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20/5. Theo tìm hiểu, trong bài phát biểu nhậm chức, phần về các chính sách xuyên eo biển, bà sẽ vẫn duy trì các khái niệm và phương châm được đề xuất trước đây như “kiên trì nguyên tắc nhưng không gây hấn” và 8 chữ “hòa bình, đối đẳng, dân chủ, đối thoại”.

Về quan hệ xuyên eo biển, trong Thông điệp đầu năm mới 2020, bà Thái Anh Văn đã nhấn mạnh Đài Loan không chấp nhận “một quốc gia, hai chế độ” và kêu gọi Trung Quốc đại lục phải đối mặt với “bốn điều cần thiết” trong đó có sự tồn tại của “Trung Hoa Dân quốc”.

Ngoài ra, tại cuộc họp báo sau khi công bố trúng cử ngày 11/1, bà Thái Anh Văn đã kêu gọi dùng 8 chữ “hòa bình, đối đẳng, dân chủ và đối thoại” làm chìa khóa để khởi động lại sự tương tác tích cực và phát triển ổn định lâu dài quan hệ giữa hai bên eo biển. Sau đó, bà cũng đã đề cập trong một cuộc phỏng vấn với BBC ngày 14/1 rằng, chính sách duy trì hiện trạng không thay đổi là thiện chí của Đài Loan đối với Trung Quốc đại lục.

Vị trí quần đảo Đông Sa trên Biển Đông, nơi Trung Quốc sẽ tổ chức diễn tập lớn giả định đánh chiếm vào tháng 8 tới đây (Ảnh: ETtoday).

Ngoài ra, theo Thông tấn xã Kyodo Nhật Bản ngày 12/5, PLA có kế hoạch tổ chức một cuộc tập trận đổ bộ lớn trên Biển Đông vào tháng 8 với giả tưởng là “chiếm quần đảo Đông Sa đang dưới quyền kiểm soát của Đài Loan”. Cuộc tập trận sẽ được thực hiện bởi Chiến khu miền Nam của PLA, sẽ huy động các tàu đổ bộ, tàu đệm khí, máy bay trực thăng và thủy quân lục chiến, với “quy mô chưa từng có”.

Đa Chiều cho rằng, PLA đang lo lắng về các hoạt động quân sự ngày càng gia tăng của quân đội Mỹ ở Biển Đông. Cuộc tập trận có thể dẫn đến căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc với Mỹ và Đài Loan.

Quân đội Đài Loan ngày 12/5 cũng khẩn cấp tuyên bố “có thể đảm bảo an toàn cho Đông Sa”. Các học giả Đài Loan cho rằng động thái này của PLA là “có ý làm cho thông suốt tuyến đường ra Thái Bình Dương của tàu sân bay” và “chuẩn bị cho việc tuyên bố Khu vực nhận dạng phòng không Biển Đông”.

Nhà bình luận quân sự Tống Trung Bình nói, đối với Trung Quốc, “vấn đề Đài Loan là lợi ích cốt lõi và vấn đề Biển Đông là lợi ích trọng đại, đều không thể khoanh tay ngồi nhìn”. Đồng thời, các vấn đề Đài Loan và Biển Đông có liên quan chặt chẽ. Trong tình hình cục diện ở Eo biển Đài Loan và Biển Đông ngày càng phức tạp, Trung Quốc đại lục rất có thể coi hai nơi này là “một bàn cờ” và coi nó như một dự án hệ thống an ninh quốc gia để phối hợp giải quyết.

Đảo Đông Sa (Pratas) hiện nằm dưới quyền kiểm soát của Đài Loan (Ảnh: Baidu).

Quần đảo Đông Sa (tên tiếng Anh: Pratas) là một trong bốn quần đảo lớn trên Biển Đông, nằm ở vị trí 20°43′Vĩ Bắc 116°42′ Kinh Đông ở đông bắc Biển Đông, nằm cách thành phố Sán Vĩ, tỉnh Quảng Đông khoảng 260 km về phía nam, cách Hồng Kông 340 km, cách Đài Bắc 850 km. Hiện quần đảo này do Đài Loan quản lý và kiểm soát trên thực tế, đặt trong thành phố Cao Hùng. Trung Quốc đại lục cũng tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ lãnh thổ và vùng biển do Đài Loan quản lý nên họ cũng tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Đông Sa và đặt nó vào tỉnh Quảng Đông. Đây là một yếu điểm chiến lược của hải quân Trung Quốc trên tuyến đường từ đảo Hải Nam dẫn ra Thái Bình Dương thông qua eo biển Bashi. Quần đảo Đông Sa hiện do quân đội Đài Loan chiếm giữ, trên đảo nổi duy nhất Đông Sa có một sân bay với đường băng dài 1.500 mét. Các bãi ngầm khác trong quần đảo đều hoàn toàn chìm dưới nước. Diện tích vùng biển quần đảo Đông Sa rộng khoảng 5.000 km2.

Thu Thủy