Gỡ điểm nghẽn giao thông cho ĐBSCL và TP.HCM

Chiều 18-6, tại hội nghị đánh giá kết quả hai năm triển khai thực hiện Nghị quyết 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng với biến đổi khí hậu, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đã có bài phát biểu về giải pháp kết nối giữa TP.HCM với miền Đông Nam bộ và ĐBSCL.

TP.HCM: Đầu mối kết nối hai khu vực

Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Thành ủy nhận định hiện trạng hạ tầng giao thông trở thành lực cản lớn nhất đối với sự phát triển của ĐBSCL, tương tự như TP.HCM. Ông phân tích hiện nay, về mặt địa lý kinh tế thì TP.HCM thuộc Đông Nam bộ chứ không phải ĐBSCL, tuy nhiên hoạt động kinh tế thực thì lại gắn với ĐBSCL nhiều hơn. Cụ thể, hiện khu vực Đông Nam bộ (trừ TP.HCM) đóng góp 9,8% GDP cả nước, trong khi ĐBSCL góp 18% (gấp 1,8 lần Đông Nam bộ). Ngoài ra, quy mô dân số của ĐBSCL cũng gấp ba lần, diện tích gấp 1,9 lần so với Đông Nam bộ. Bên cạnh đó, ĐBSCL cũng là nơi cung cấp phần lớn lao động cho TP.HCM.

“Vì vậy, muốn giải quyết bài toán giao thông cho ĐBSCL mà không đưa TP.HCM vào làm đầu mối giao thông của quy hoạch thì không có đầy đủ ý nghĩa. Hơn nữa kinh tế của TP.HCM vừa thuộc Đông Nam bộ vừa thuộc ĐBSCL, nếu để ra ngoài thì quy hoạch sẽ rất vướng” - Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh. Theo đó, ông đề nghị cần đầu tư mạnh phát triển giao thông cho TP.HCM, Đông Nam bộ, ĐBSCL tương xứng với GDP khu vực này đóng góp cả nước.

Phát biểu tại hội nghị, ông Võ Văn Hoan, Phó chủ tịch UBND TP.HCM, cho rằng hạ tầng giao thông kết nối TP.HCM và ĐBSCL đang rất yếu. Nhiều trục đường bộ theo quy hoạch đến năm 2020 phải hoàn thành nhưng đến nay mới đầu tư giai đoạn 1 hoặc đang quá trình nghiên cứu. Tuyến đường thủy qua kênh Chợ Gạo thì hẹp… “Do kết nối vùng về giao thông còn hạn chế, dẫn đến tình trạng ùn tắc thường xuyên diễn ra. Đồng thời, chi phí vận tải tăng cao làm ảnh hưởng phát triển kinh tế-xã hội của vùng ĐBSCL và TP.HCM” - ông Hoan nhấn mạnh.

Ùn tắc kinh hoàng trên quốc lộ1 đoạn qua huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang dịp lễ 30-4. Ảnh: KIÊN CƯỜNG

Tăng tốc và tăng tốc hơn nữa

Theo Bí thư Nguyễn Thiện Nhân, 15 năm qua chúng ta đầu tư cho hạ tầng giao thông ĐBSCL và TP.HCM chậm hơn so với cả nước. “Vì vậy, 10 năm tới phải đầu tư tăng tốc, tăng tốc nhiều hơn để bù lại thời gian trước thì mới khắc phục được tụt hậu, đảm bảo đóng góp của khu vực này vào sự phát triển của cả nước” - ông nói và cho rằng nên nâng tỉ lệ đầu tư giao thông của cả vùng từ mức 20%-25% lên khoảng 30%-35% (trong đó ĐBSCL 15%-20%, còn cả vùng 30%-35%).

Về nguồn vốn để đầu tư, Bí thư Thành ủy đề nghị trích 20% từ tiền ngân sách hằng năm TP.HCM nộp về trung ương để đầu tư cho hạ tầng giao thông của TP.HCM và ĐBSCL trong 5-10 năm nữa.

Bên cạnh đó, Bí thư Thành ủy TP.HCM cũng đề nghị các nội dung khác gồm:

1. Thu hút xã hội hóa đầu tư cho giao thông ngoài hình thức BOT bằng cách phát hành trái phiếu chính phủ (nếu chỉ lấy nguồn trong nước tập trung cho giao thông, bằng khoảng 2% GDP sẽ không đảm bảo không vượt trần nợ công);

2. Tập trung làm chín công trình cho ĐBSCL theo công thức 2 - 3 - 4. Trong đó, 2 là vành đai 3, 4 của TP.HCM; 3 là trục giao thông dọc ĐBSCL (gồm cao tốc TP.HCM - Cần Thơ - Cà Mau, quốc lộ 60, đường N2); 4 là các trục đường ngang (gồm các quốc lộ 62, 30, 91 và 80);

3. Sớm công bố chuẩn xỉ làm vật liệu xây dựng để sử dụng xỉ nhiệt điện ở ĐBSCL làm nguồn vật liệu xây dựng tại chỗ;

4. Chấn chỉnh hiện tượng khai thác cát;

5. Giảm, tiến tới chấm dứt hiện tượng khai thác nước ngầm.

Mở thêm đường cao tốc, nâng cao đường sắt

Tại hội nghị, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan đề nghị đối với dự án đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, kiến nghị trung ương giao TP tổ chức kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP có sự hỗ trợ của Nhà nước (phần chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng).

Đối với dự án quốc lộ 50 mới (còn gọi là quốc lộ 50B), TP.HCM đã thống nhất với tỉnh Long An là TP sẽ đầu tư đoạn thuộc TP.HCM đến huyện Cần Giuộc (Long An) dài 8 km theo hình thức PPP giai đoạn 2021-2025. Vì vậy, TP.HCM kiến nghị Bộ GTVT sớm xem xét kiến nghị của tỉnh Long An về bổ sung quy hoạch và đầu tư đoạn còn lại.

TP.HCM cũng kiến nghị sớm nâng cấp đoạn đường sắt quốc gia Bình Triệu - Hòa Hưng (dài 9,5 km) thành tuyến đường sắt trên cao nhằm giảm ùn tắc giao thông cho khu vực nội đô.

Đối với tuyến đường thủy Sài Gòn - Kiên Lương (qua kênh Tháp Mười) và tuyến Sài Gòn - Bến Kéo (Tây Ninh), TP.HCM đề nghị sớm cải tạo nâng cấp luồng sông đoạn Chợ Đệm - Bến Lức dài 4,8 km đạt chuẩn cấp III.

Giữa TP.HCM - ĐBSCL vẫn còn điểm nghẽn

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, thời gian qua Bộ đã tập trung hoàn thành một số công trình dự án đang triển khai trên địa bàn ĐBSCL. Điển hình, đã kết thúc khánh thành cầu Cao Lãnh, cầu Vàm Cống và đường kết nối trung tâm ĐBSCL. Một số dự án đang triển khai, khẩn trương hoàn thành để đưa vào khai thác sử dụng. “Vừa qua đã bố trí được 10.600 tỉ đồng để triển khai một số công trình mới như quốc lộ 30, quốc lộ 57, tuyến Quản Lộ-Phụng Hiệp, quốc lộ 53,… để chuẩn bị tạo các điều kiện cho GTVT khu vực này được tốt hơn.

Tuy nhiên, với những kết quả trong hai năm vừa qua thì chúng tôi còn cảm thấy chưa hài lòng vì GTVT của khu vực này hiện nay là một điểm nghẽn rất lớn cho khu vực ĐBSCL kết nối với TP.HCM” - ông Thể nói.

Theo ông Thể, thời gian tới Bộ sẽ tập trung hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án phát triển các hành lang đường thủy và logistics khu vực phía Nam bằng nguồn vốn vay của WB. Dự kiến dự án này sẽ khởi công năm 2020 và hoàn thành năm 2025.

Về dự án đường sắt, kêu gọi đầu tư tuyến đường sắt kết nối từ TP.HCM đến Cần Thơ phù hợp với định hướng chiến lược, quy hoạch phát triển ngành đường sắt đã được Thủ tướng phê duyệt…

Ông Thể cũng nêu một số kiến nghị cần có chính sách đặc biệt để khuyến khích, huy động các nguồn vốn để đầu tư cho hạ tầng giao thông; đề nghị bố trí khoảng 20% tổng vốn đầu tư của Nhà nước để phát triển hạ tầng giao thông tại ĐBSCL...

TRỌNG PHÚ - NGUYỄN CHÂU