Gỡ khó giúp doanh nghiệp sớm phục hồi

Ngày 3-10, UBND TP Hồ Chí Minh đã tổ chức cuộc Tọa đàm với chủ đề “Khôi phục và phát triển kinh tế TP Hồ Chí Minh, trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 hiện nay”.

Đây là lần thứ hai chính quyền thành phố tổ chức buổi làm việc với cùng chủ đề, để lắng nghe những “hiến kế” từ các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, tính từ đầu năm 2020 đến nay.

Khó khăn chưa dứt

Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Việt Nam (VLA) Đặng Minh Phương cho biết: Theo khảo sát của VLA, doanh thu của các doanh nghiệp (DN) trong ngành logistics giảm trung bình từ 10-30% so cùng kỳ năm 2019, do nhiều nhà máy phải tạm ngưng hoạt động dẫn đến việc vận chuyển và giao nhận hàng hóa trong chuỗi cung ứng giảm. Bên cạnh đó, DN cũng bị giảm nguồn thu đáng kể đối với hàng hóa xuất - nhập khẩu.

Về phía Chủ tịch Hội DN Cơ khí - Điện TP Hồ Chí Minh Đỗ Phước Tống cho biết: Do thị trường tiêu thụ nội địa giảm mạnh, dẫn đến các DN giảm đầu tư, nên nhiều DN cơ khí - điện giảm khách hàng, thậm chí một số hợp đồng vừa ký xong, khách hàng (nhà đầu tư) báo hủy hoặc dừng thực hiện. Cùng với đó, nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho sản xuất công nghiệp cũng gặp một số khó khăn, làm ảnh hưởng đến việc sản xuất - kinh doanh của DN. Không những vậy, thị trường xuất khẩu hàng công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ bị gián đoạn do ảnh hưởng liên quan đến chuỗi cung ứng toàn cầu; các nhà mua hàng nước ngoài ngừng giao dịch do sự hạn chế thông thương giữa các quốc gia; thậm chí, các chuyên gia và đội ngũ kỹ thuật cũng không thể đi lại để triển khai đơn hàng, khiến nhu cầu mua - bán hàng hóa (từ tiêu dùng đến công nghiệp) bị sụt giảm mạnh tại các thị trường…

Do vậy, doanh thu của DN ngành cơ khí - điện đã giảm bình quân từ 15-30% so cùng kỳ năm 2019 và nhiều đơn hàng bị hủy hoặc từ chối; chỉ có số ít DN có doanh số tăng, chủ yếu là các DN có sản phẩm gắn với năng lượng mặt trời.

Các lĩnh vực khác cũng gặp khó khăn. Phó Chủ tịch Hội Dệt - May và Thêu - Đan thành phố Phạm Văn Việt cho biết: Tính đến thời điểm này, chỉ một số DN trong ngành dệt - may nhận được khoảng 50-60% đơn hàng cho tháng 9-2020 (số đơn hàng nhận được chỉ tương ứng với 50-60% năng lực sản xuất của DN), các tháng còn lại của năm 2020 và năm 2021 đều chưa có thông tin rõ ràng. Trong khi đó, mặt hàng chủ lực của nhiều DN may là khẩu trang và đồ bảo hộ hiện giá đã giảm mạnh do dư thừa nguồn cung trên toàn thế giới. Đơn hàng giảm mạnh cùng với áp lực chi trả tiền lương, BHXH và các chi phí khác cho người lao động, trả tiền vay ngân hàng (lãi và nợ gốc), các chi phí đầu vào (điện, nước, nguyên liệu, thuê kho, nhà xưởng…) đã khiến DN càng thêm lao đao. Để giảm bớt chi phí và cầm cự chờ dịch bệnh qua đi, 80% DN trong ngành dệt - may và thêu - đan đã buộc phải cắt giảm lao động.

Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong phát biểu tại Tọa đàm.

Chủ tịch Hiệp hội DN thành phố (Huba) Chu Tiến Dũng cho biết, theo khảo sát sơ bộ của Huba đối với những DN nhỏ và vừa, có 40% DN thiếu vốn sản xuất - kinh doanh, 14% DN bị đứt chuỗi cung ứng nguyên liệu, 88% DN bị thu hẹp thị trường, 52% DN phải cắt giảm lao động… Còn ở góc độ chung, có từ 40-50% DN có dấu hiệu cạn kiệt năng lực sản xuất - kinh doanh, suy yếu nghiêm trọng (nhất là về tài chính và nguồn nhân lực), thị trường bị thu hẹp về quy mô hoặc không ổn định, nguồn cung ứng bị đứt gãy, hiệu quả sản xuất - kinh doanh thấp hoặc thua lỗ… Nghiêm trọng nhất là các DN trong lĩnh vực du lịch, nhà hàng, khách sạn, vui chơi - giải trí, bất động sản… Còn có khoảng 20% DN (chủ yếu là DN siêu nhỏ, nhỏ và vừa) phải ngừng sản xuất - kinh doanh hoặc thu hẹp quy mô hoạt động, nhóm DN có xu hướng gia tăng.

Sớm tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, nút thắt

Theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Lê Hoàng Châu, để thu hút dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản ở thành phố mạnh hơn, UBND thành phố cần xem xét, sớm ban hành “Quy trình đầu tư xây dựng đối với dự án nhà ở thương mại”, phát huy vai trò và bảo đảm sự phối hợp hoạt động hiệu quả của Công ty Đầu tư tài chính nhà nước thành phố (HFIC), Quỹ Phát triển đất, Quỹ Phát triển nhà ở, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố và các ban giải phóng mặt bằng quận, huyện.

Còn Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Việt Nam (VLA) Đặng Minh Phương cho rằng, cần tiếp tục giảm phí hàng hải cho tất cả các tàu chở container cập cảng; ưu đãi về giá điện đối với DN kho lạnh, kho mát (hiện nay giá cao hơn giá điện sản xuất từ 25-30%); rà soát các loại thuế, phí, hỗ trợ giảm chi phí vận tải như giảm giá BOT, phí cầu đường, bến bãi, bốc xếp, lưu kho... thay đổi khung giờ cấm xe tải vào nội thành, nhằm góp phần tăng thời gian và khối lượng lưu thông hàng hóa ra vào thành phố.

Theo Chủ tịch Huba Chu Tiến Dũng, thành phố cần đẩy mạnh các chương trình kích cầu, đầu tư - mua sắm công để mở rộng tổng cầu trong nước. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng cần mở rộng đối tượng được hỗ trợ tín dụng, đơn giản hóa các điều kiện và thủ tục vay vốn, mở rộng hình thức cho vay tín chấp; gia hạn thêm 12 tháng đối với việc nộp tiền sử dụng đất và tiền thuê đất; đề nghị cho phép các ngân hàng thương mại được cho vay trả lương người lao động và Nhà nước cấp bù lãi suất đối với khoản vay này. Cùng với đó, Nhà nước cần hỗ trợ DN đào tạo hoặc đào tạo lại lực lượng lao động; tăng cường hỗ trợ DN xây dựng chuỗi cung ứng nội địa; hỗ trợ, khuyến khích DN chuyển đổi số, nhanh chóng hoàn thiện hành lang pháp lý trong lĩnh vực này. Ngoài ra, cần hạn chế kiểm tra, thanh tra để DN nhanh chóng ổn định, phục hồi sản xuất - kinh doanh…

Ở góc độ khác, theo TS Trần Du Lịch, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, các sở, ngành, đơn vị liên quan cần phân tích, làm rõ chính sách hỗ trợ DN bị ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 theo hướng hỗ trợ đúng đối tượng, đúng nhu cầu, đúng thời điểm… chứ không thể hỗ trợ theo kiểu “cào bằng” vì vẫn có những DN phát triển tốt trong dịch Covid-19. Bên cạnh đó, thành phố cần đẩy mạnh đầu tư công, tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy khối DN tư nhân phát triển; xây dựng và triển khai các chương trình tái cơ cấu thị trường, chuyển đổi số cho DN…

Còn PGS, TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thành phố thì cho rằng: Thành phố cần đẩy mạnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tiến đến chính quyền số, phát triển nền kinh tế số, minh bạch thông tin hơn nữa. Đồng thời, đẩy mạnh kết nối vùng, liên kết sản xuất - kinh doanh theo chuỗi trong các hiệp hội ngành nghề; hỗ trợ DN đổi mới công nghệ sản xuất, quản trị DN…

TS Vũ Thành Tự Anh, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright cho rằng: Thành phố cần xem xét lại, nâng cao hiệu quả công tác thực thi chính sách, thực thi pháp luật; cải cách thủ tục hành chính mạnh hơn nữa. Cùng với đó, cần phát huy vai trò của quỹ bảo lãnh tín dụng để tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho DN; gia hạn các loại thuế, giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) có thời hạn cho DN…

Đồng chí Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND thành phố cho biết: Thành phố đang nỗ lực xây dựng môi trường đầu tư, sản xuất - kinh doanh ngày càng thuận lợi, hấp dẫn hơn. Thành phố thường xuyên làm việc với Chính phủ và các bộ, ngành về những dự án bị dính vướng mắc, chậm tiến độ triển khai… Thành phố cũng đã, đang và sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các DN trong nước xây dựng thành tập đoàn lớn, đủ sức cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu.

Về gói tín dụng hỗ trợ DN tiếp theo, thành phố sẽ mời Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vào làm việc với thành phố để tháo gỡ khó khăn cho DN trong việc tiếp cận nguồn vốn. Liên quan vấn đề thủ tục hành chính, đồng chí Nguyễn Thành Phong cũng cho biết: UBND thành phố sẽ giao Huba xây dựng phần mềm lắng nghe ý kiến về sự phục vụ của các ngành đối với DN; đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành phố hợp tốt hơn nữa trong việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, DN.

HOÀNG LIÊM