Gỡ 'thẻ vàng' bằng quyết tâm cao và hành động cụ thể

Cán bộ Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Sa Kỳ cùng với chủ phương tiện thường xuyên tiến hành kiểm tra thiết bị giám sát hành trình trước khi tàu ra khơi. Ảnh: Thành Phú

Tuyên truyền tốt, xử lý nghiêm

Đứng chân tại thôn Cổ Lũy Làng Cá, xã An Phú, tỉnh quảng Ngãi, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ quản lý đoạn bờ biển dài 15km, có 2 cửa biển là Cửa Đại và Sa Kỳ, phụ trách địa bàn 2 xã An Phú và Tịnh Khê, tỉnh Quảng Ngãi, dân số 27.590 hộ gồm 127.345 nhân khẩu, tỷ lệ lao động biển chiếm khoảng 32% nhân khẩu toàn địa bàn. Trên địa bàn đồn quản lý có tổng số 1.882 phương tiện tàu cá thường xuyên hoạt động trên biển, trong đó loại tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên là 1.047 chiếc.

Trong suốt thời gian hơn 8 năm triển khai thực hiện công tác phòng, chống khai thác hải IUU, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ đã triển khai đồng bộ các biện pháp, kết hợp chặt chẽ giữa công tác nắm tình hình, phân loại phương tiện có nguy cơ cao vi phạm IUU, tuyên truyền vận động ngư dân không vi phạm pháp luật trên biển, nhất là vi phạm IUU, kiên quyết xử lý nghiêm những phương tiện vi phạm để răn đe, giáo dục.

Tuy nhiên quá trình thực hiện, đơn vị gặp không ít khó khăn do số lượng phương tiện lớn, trình độ hiểu biết về pháp luật của ngư dân có mặt hạn chế, một số chủ phương tiện làm ăn thua lỗ nên đã nhiều năm không trở về địa phương. Cùng với đó, mỗi lần ra khơi của các tàu đánh bắt xa bờ, thời gian kéo dài từ một đến ba tháng, một số tàu cá của địa phương di chuyển đến địa phương khác để hoạt động rồi lưu trú dài ngày… nên đơn vị rất khó tiếp xúc trực tiếp ngư dân để tuyên truyền.

Khắc phục những khó khăn trên, cấp ủy, chỉ huy đơn vị đã kịp thời đề ra các giải pháp tích cực với phương châm “Không đợi ngư dân đến hỏi Biên phòng mà cán bộ Biên phòng phải chủ động đến gặp ngư dân để tuyên truyền”. Mỗi khi có tàu cập bến cảng cá hay về nghỉ ngơi tại địa phương, cán bộ đơn vị đều nắm bắt quãng thời gian “nằm bờ” của họ, hẹn gặp ngư dân để tuyên truyền. Để nắm bắt những điểm ngư dân còn vướng, đơn vị cử cán bộ tổ chức những buổi tuyên truyền theo hình thức đối thoại trực tiếp trên tinh thần cởi mở, thân tình nên nhiều chủ phương tiện, thuyền viên đã được giải đáp các thắc mắc liên quan đến pháp luật trên biển và các văn bản quy phạm pháp luật về chống khai thác IUU. Bên cạnh đó, cán bộ tuyên truyền của đồn cũng thông tin về những điều mà ngư dân cần phải lưu ý khi hành nghề, đặc biệt là phổ biến chế tài xử phạt đối với các tàu cá vi phạm nghiêm trọng trong khai thác thủy sản.

Trao tặng cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ cho các thuyền trưởng tàu đánh bắt xa bờ. Ảnh: Thành Phú

Cùng với việc thực hiện tốt công tác tuyên truyền, đơn vị đã triển khai các biện pháp nghiệp vụ, nắm bắt tình hình, quản lý, theo dõi và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm pháp luật hay cố tình ngắt kết nối hành trình trong quá trình đánh bắt trên biển. Từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã phát hiện và tham mưu Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh Quảng Ngãi ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 8 vụ/8 cá nhân với số tiền phạt hơn 1,5 tỷ đồng; tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 1 vụ/1 cá nhân với mức tiền phạt 681,5 triệu đồng.

Không ngừng nâng cao nhận thức cho ngư dân

Với mục tiêu ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá trên địa bàn vi phạm IUU, đồng thời thực hiện chủ trương quản lý phương tiện khai thác thủy sản chặt chẽ tại "gốc", Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ đã chỉ đạo các đội, trạm phối hợp tiến hành kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá ra vào các cửa sông và cập bến cảng cá trong khu vực do đơn vị quản lý; thường xuyên theo dõi, giám sát có hiệu quả thông qua hệ thống thiết bị giám sát hành trình để kịp thời phát hiện nhắc nhở, ngăn chặn tàu cá và ngư dân khai thác thủy sản vượt đường phân định giữa Việt Nam với các nước trong khu vực.

Năm 2025, đơn vị tổ chức được 80 buổi tuyên truyền Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; Luật Biển Việt Nam, Luật Thủy sản; các văn bản về chống đánh bắt hải sản trái phép trên vùng biển nước ngoài, chống khai thác IUU, Chỉ thị 03/CT-UBND ngày 27/01/2015 của UBND tỉnh Quảng Ngãi về việc thực hiện các biện pháp cấp bách để ngăn chặn tàu cá và ngư dân Quảng Ngãi xâm phạm vùng biển các nước khai thác hải sản cho 4.290 lượt người dân trên địa bàn.

Thiếu tá Tiêu Tấn Hiệp, Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ cho biết, xác định ngư dân vừa là trung tâm, vừa là chủ thể quan trọng trong cuộc chiến chống khai thác IUU, tuy còn gặp khá nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ này, song đơn vị đã triển khai linh hoạt bằng nhiều biện pháp, nhằm tạo sự chuyển biến về nhận thức trong ngư dân, quyết tâm chống khai thác IUU, góp phần sớm khắc phục “thẻ vàng” của EC.

Mỗi khi ngư dân cập bờ, cán bộ Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ nhanh chóng có mặt để phát tờ rơi và tuyên truyền, phổ biến pháp luật ngay trên phương tiện. Ảnh: Thành Phú

Cùng với đó, đơn vị thường xuyên kiện toàn, củng cố 29 tổ ngư dân đoàn kết sản xuất trên biển với 5.200 thành viên sản xuất trên 960 phương tiện; 9 tổ tự quản an ninh trật tự thôn, xóm gồm 620 thành viên; 5 tổ tàu thuyền, bến bãi an toàn có 30 tàu thuyền với 160 thành viên tham gia. Phát 5.500 tờ rơi, tờ gấp có nội dung quy định về chống khai thác IUU; tặng 3.000 lá cờ Tổ quốc, 2.000 ảnh Bác Hồ cho ngư dân.

Bằng quyết tâm cao, hành động cụ thể của Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ, đến nay đã có 1.058 tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tổng số 1.099 phương tiện bắt buộc phải lắp đặt, 41 phương tiện còn lại đều thuộc diện đang thi hành án, tàu lâu năm không về địa phương, tàu thuộc diện kê biên tài sản của ngân hàng. Tỷ lệ tàu vi phạm IUU đã giảm hơn 97% so với thời gian trước đây.

Với những nỗ lực thực hiện các biện pháp quyết liệt trong triển khai nhiệm vụ của đơn vị đã trực tiếp nâng cao nhận thức, ý thức của ngư dân trên địa bàn trong việc chống khai thác IUU, hạn chế thấp nhất các vi phạm; góp phần sớm gỡ bỏ thẻ vàng của EC, nâng cao giá trị khai thác thủy sản của Việt Nam.

Nguyễn Thành Phú