Góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
Kiểm tra phiếu thu thập thông tin dân cư trước khi quét vào hệ thống. Ảnh: MINH HẠNH
Điều 3, Luật Căn cước công dân 2014 quy định: Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGVDC) là tập hợp thông tin cơ bản của tất cả công dân Việt Nam được chuẩn hóa, số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Khắc phục tình trạng cục bộ thông tin công dân
Việc quản lý dân cư ở nước ta hiện nay do nhiều bộ, ngành cùng thực hiện. Để phục vụ mục tiêu quản lý nhà nước, đồng thời đảm bảo quyền và nghĩa vụ của công dân trong từng ngành, lĩnh vực, các cơ quan quản lý nhà nước đều cấp cho công dân một loại giấy tờ nên mỗi công dân có thể sở hữu nhiều loại giấy tờ với những con số khác nhau (giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn, sổ hộ khẩu, thẻ bảo hiểm y tế, chứng minh nhân dân, hộ chiếu, sổ bảo hiểm xã hội, giấy phép lái xe, các loại thẻ, chứng chỉ...). Thông tin trong các giấy tờ này có nội dung trùng lặp (họ, tên, ngày tháng năm sinh, dân tộc, quốc tịch) nên khi sử dụng các giấy tờ để truy nguyên công dân đều hiển thị các thông tin trùng nhau, nhưng khi tham gia các giao dịch, công dân lại không thể sử dụng một trong các giấy tờ công dân để chứng minh tình trạng nhân thân của mình.
Việc xây dựng các CSDL chuyên ngành liên quan đến người dân mới chỉ tập trung vào mục tiêu quản lý nhà nước của từng ngành, từng lĩnh vực mà chưa đặt vấn đề kết nối, chia sẻ thông tin chung về công dân giữa các CSDL nên không khắc phục được tình trạng cục bộ, chia cắt thông tin về công dân, không thống nhất về thông tin cơ bản của một công dân trong các CSDL, gây lãng phí nguồn lực về tài chính trong việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng (mở rộng CSDL) và lãng phí nguồn nhân lực khi các cơ quan đều thực hiện việc nhập các dữ liệu trùng nhau.
Để khắc phục những bất cập trên, ngày 8/6/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 896/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án Tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), giấy tờ công dân và các CSDL liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020. Ngày 20/11/2014, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Căn cước công dân, trong đó xác định tầm quan trọng của CSDLQGVDC.
Việc thực hiện thành công CSDLQGVDC sẽ tạo sự đổi mới căn bản về tổ chức, hoạt động quản lý nhà nước về dân cư theo hướng hiện đại; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp, nhằm đơn giản hóa TTHC, giảm giấy tờ công dân, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách
Việc xây dựng CSDLQGVDC có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong mọi mặt của đời sống xã hội. Thông qua việc tổ chức thu nhập, cập nhật các thông tin cơ bản của công dân sẽ tạo lập nên một hệ CSDL về dân cư tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa phương để dùng chung nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin dân cư phục vụ công tác quản lý nhà nước, hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội.
CSDLQGVDC là căn cứ quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, đề xuất lộ trình đơn giản hóa TTHC, giảm giấy tờ công dân, khắc phục tình trạng người dân phải sử dụng nhiều giấy tờ cá nhân nhưng lại không đem lại hiệu quả trong công tác giải quyết TTHC. Việc sử dụng số định danh cá nhân và tra cứu thông tin trong CSDL khi giải quyết các TTHC sẽ thay thế cho việc phải xuất trình hoặc nộp bản sao có chứng thực các giấy tờ công dân khi thực hiện TTHC, rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí và thời gian đi lại của nhân dân, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.
Thông tin về dân cư được thu thập, cập nhật thường xuyên sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý dân cư, quản lý chắc biến động dân cư, quản lý các loại đối tượng, hỗ trợ công tác tra cứu, xác minh về nhân thân của công dân, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm.
CSDLQGVDC được xây dựng với mục tiêu kết nối, chia sẻ thông tin về dân cư với các CSDL chuyên ngành của các ngành, lĩnh vực trên toàn quốc, làm tăng khả năng khai thác, cập nhật thông tin về dân cư, hạn chế tối đa sự trùng lặp thông tin, giảm chi phí đầu tư từ ngân sách nhà nước đối với hạ tầng công nghệ thông tin của các CSDL chuyên ngành. Đồng thời, CSDLQGVDC ra đời cũng góp phần làm giảm khối lượng hồ sơ, giấy tờ đang lưu trữ tại các cơ quan hành chính.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý dân cư, cụ thể việc xây dựng CSDLQGVDC là một nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, trên cơ sở đó tạo nền tảng cho công tác quản lý hành chính nhà nước theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp. Đồng thời nhằm đơn giản hóa TTHC, giảm giấy tờ công dân, giảm thời gian và chi phí giải quyết TTHC, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và góp phần phát triển Chính phủ điện tử.
Các nguồn thu thập thông tin dân cư
Thông tin dân cư được thu thập từ các loại giấy tờ của công dân như: giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân, căn cước công dân, các loại giấy tờ, tài liệu khác có giá trị pháp lý.
Ngoài ra, thông tin dân cư còn được thu thập từ các loại giấy tờ, tài liệu của cơ quan công an như: Tàng thư hồ sơ hộ khẩu; tàng thư căn cước công dân; hồ sơ, tài liệu quản lý nhân hộ khẩu; các loại hồ sơ, tài liệu nghiệp vụ khác.
Thông tin công dân còn được thu thập từ các loại giấy tờ, tài liệu của các cơ quan khác.
