Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Gắn phát triển kinh tế biển với mục tiêu Net Zero

Góp ý dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhất trí và ủng hộ cao nội dung dự thảo Văn kiện trình Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi

Theo ông Tạ Đình Thi, văn kiện lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, với mục tiêu mở ra một kỷ nguyên mới, đưa đất nước ta tiến lên phát triển giàu mạnh, thực hiện thắng lợi 2 mục tiêu chiến lược 100 năm. Góp ý vào dự thảo Văn kiện, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tập trung vào định hướng phát triển bền vững kinh tế biển.

Việt Nam là quốc gia biển, có lịch sử, truyền thống, văn hóa và quá trình dựng nước, giữ nước gắn liền với biển. Biển Đông có vị trí đặc biệt quan trọng về địa chiến lược, chính trị, kinh tế, tự nhiên đối với nước ta.

Theo ông Tạ Đình Thi, thời gian qua, Trung ương đã ban hành 2 Nghị quyết chuyên đề, Bộ Chính trị ban hành nhiều nghị quyết, kết luận về những vấn đề liên quan với mục tiêu tổng quát phấn đấu đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, bảo đảm vững chắc quyền chủ quyền quốc gia trên biển, đảo, góp phần quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ông Tạ Đình Thi nhấn mạnh đây là chủ trương lớn, phù hợp với xu thế chung của thế giới và đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dù đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các mặt kinh tế, xã hội, môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hợp tác quốc tế, song ông Thi nêu rõ, đến nay chúng ta vẫn chưa tận dụng, khai thác hết tiềm năng, lợi thế chiến lược của biển để phát triển bền vững đất nước.

Thực tiễn thế giới cho thấy các quốc gia có biển thành công đều coi trọng việc bảo vệ, khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, môi trường và không gian biển. Tất cả các cường quốc, nền kinh tế lớn nhất trên thế giới đều là quốc gia có biển (trừ Thụy Sĩ).

"Nhiều nước coi việc tiến ra biển, làm chủ biển, bảo vệ và khai thác, sử dụng bền vững không gian biển là một đại chiến lược phát triển quốc gia; "kinh tế biển xanh" là trụ cột then chốt"- ông Tạ Đình Thi nêu rõ.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng từ thực tiễn của đất nước, kinh nghiệm quốc tế, đòi hỏi Việt Nam phải nhận thức đầy đủ, đổi mới tư duy, hoàn thiện các chủ trương để biến tiềm năng to lớn của biển thành động lực phát triển bền vững, thích ứng với xu thế toàn cầu, bên cạnh việc kiến tạo những không gian phát triển mới vũ trụ và lòng đất.

Do đó, ông Tạ Đình Thi đề nghị đánh giá, làm rõ hơn các nội dung liên quan trong dự thảo Báo cáo chính trị, bao gồm dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết, trong đó tập trung nghiên cứu, bổ sung, làm rõ các nội dung liên quan đến kinh tế biển.

Cụ thể, đẩy mạnh chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng "Kinh tế biển xanh". Theo ông Tạ Đình Thi, đây là xu hướng tất yếu, trong đó phát triển kinh tế biển phải dựa trên nền tảng bảo tồn hệ sinh thái, đa dạng sinh học và giảm thiểu tác động môi trường.

Phát triển năng lượng tái tạo biển thành ngành kinh tế biển mũi nhọn. Cần có chiến lược quốc gia về điện gió ngoài khơi, với lộ trình và cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, phát triển công nghiệp phụ trợ. Điện gió ngoài khơi không chỉ góp phần quan trọng vào an ninh năng lượng và mục tiêu Net Zero mà còn tạo ra cực tăng trưởng mới; thúc đẩy nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, sinh thái.

Chuyển từ khai thác tự nhiên sang phát triển nuôi trồng bền vững, ứng dụng công nghệ tuần hoàn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, xây dựng thương hiệu thủy sản "xanh" đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế; phát triển du lịch biển bền vững và thông minh. Ưu tiên các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa biển. Ứng dụng công nghệ số trong quản lý du lịch để giảm áp lực lên môi trường và nâng cao trải nghiệm.

Ông Tạ Đình Thi cũng kiến nghị gắn kết chặt chẽ phát triển kinh tế biển với mục tiêu Net Zero. Theo đó, mọi hoạt động kinh tế trên biển đều phải hướng tới giảm phát thải carbon. Xanh hóa ngành vận tải biển và dịch vụ cảng, khuyến khích, hỗ trợ tàu biển sử dụng nhiên liệu sạch, đầu tư hệ thống cung cấp điện bờ cho tàu cập cảng; phát triển cảng xanh, áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải.

Vị đại biểu Quốc hội cũng kiến nghị tăng cường đối ngoại, hợp tác quốc tế và huy động nguồn lực cho kinh tế biển xanh. Trong đó, cần chủ động tham gia các sáng kiến và thể chế quốc tế về kinh tế biển xanh và bảo vệ đại dương.

Đồng thời, tranh thủ hỗ trợ về tài chính, công nghệ và kinh nghiệm quản lý từ các quốc gia và tổ chức quốc tế, thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án kinh tế biển xanh. Xây dựng cơ chế tài chính xanh như trái phiếu xanh, quỹ đầu tư xanh, ưu tiên cho các dự án năng lượng tái tạo biển, nuôi trồng thủy sản bền vững, xử lý ô nhiễm môi trường biển.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường kiến nghị nghiên cứu, lồng ghép tư tưởng Kinh tế biển xanh và mục tiêu Net Zero vào nội dung chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển quốc gia trong Văn kiện, thể hiện tầm nhìn, phù hợp xu thế không chỉ khai thác hiệu quả tài nguyên, không gian biển mà còn bảo đảm sự trường tồn của biển, đại dương cho các thế hệ tương lai của đất nước.

Minh Chiến