Góp ý Văn kiện Đại hội XIV: Quân đội 'hiện đại' không chỉ nằm ở vũ khí

Thiếu tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Sáu - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Lịch sử quốc phòng Việt Nam nhấn mạnh điều này khi trả lời phỏng vấn của Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam (VOV).

Thiếu tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Sáu - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Lịch sử quốc phòng Việt Nam trả lời phóng viên Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam

Chủ động, tự cường

PV: Thưa Thiếu tướng, nhìn lại nhiệm kỳ Đại hội XIII, ông có thể phân tích về những thành tựu nổi bật trong củng cố quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Sáu: Có thể khẳng định, trong nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam đã đạt được thành tựu toàn diện.

Trước hết, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng trong quân đội tiếp tục được củng cố; xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đạt nhiều bước tiến vững chắc. Nhiều lực lượng, quân chủng, binh chủng được đầu tư nâng cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu được đổi mới đồng bộ, sát thực tế, sát đối tượng tác chiến; thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân tiếp tục được củng cố vững chắc, đặc biệt tại các vùng trọng yếu, biên giới, biển đảo.

Không chỉ thế, Quân đội đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành, sơ kết, tổng kết và tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ các chiến lược quan trọng như: Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự Việt Nam, Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng và một số chiến lược chuyên ngành khác…

Ngoài ra còn chủ động nghiên cứu, dự báo chiến lược, kịp thời phát hiện và có phương án, đối sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa và kiểm soát tốt các nhân tố có thể gây bất lợi, đột biến. Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an chủ động đấu tranh kịp thời, hiệu quả với các loại tội phạm và ứng phó kịp thời với các mối đe dọa an ninh truyền thống, phi truyền thống, làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch.

Quân đội cũng đã tham mưu xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, phòng thủ quân khu vững chắc. Quân đội nhân dân, Công an nhân dân được xây dựng cách mạng chính quy tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tiến nhanh lên hiện đại.

Đến nay, nhiệm vụ xây dựng Quân đội "tinh, gọn, mạnh" hoàn thành sớm hơn 1 năm theo Nghị quyết số 05-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Ngoài ra, quân đội chủ động, tích cực tham gia phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn, ứng phó dịch bệnh hiệu quả.

Đặc biệt, quân đội đã mở rộng hợp tác với nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế, tham gia tích cực các cơ chế đa phương, góp phần nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam. Việc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc là minh chứng sinh động cho chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước và quân đội ta trong hội nhập quốc tế về quốc phòng.

Có thể nói, thành tựu nổi bật của quân đội trong nhiệm kỳ Đại hội XIII là sự phát triển đồng bộ cả về chính trị, tổ chức, trang bị và con người.

PV: Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng nhấn mạnh mục tiêu xây dựng Quân đội nhân dân "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại". Đây là điểm mới đáng chú ý, thưa Thiếu tướng?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Sáu: Việc dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác định mục tiêu xây dựng Quân đội nhân dân "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại", thay cho cụm từ "từng bước tiến lên hiện đại" thể hiện sự chuyển biến từ "lộ trình tiến tới" sang "trạng thái mục tiêu", khẳng định ý chí chủ động, tự tin và quyết tâm chính trị rất cao của Đảng, Nhà nước và toàn quân, toàn dân ta.

Sự điều chỉnh này phản ánh tư duy quốc phòng "tự cường, chủ động, từ sớm, từ xa" phù hợp với bối cảnh mới của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư, sự phức tạp của cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, cũng như yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Về bản chất, đây không chỉ là sự thay đổi về ngôn từ, mà là sự phát triển về chất trong nhận thức chiến lược của Đảng, từ tư duy "ứng phó khi có nguy cơ", "ứng phó, thích nghi" sang tư duy "chuẩn bị trước mọi tình huống", "chủ động, kiến tạo và dẫn dắt".

Quân đội hiện đại mà Đảng hướng tới không chỉ mạnh về vũ khí, trang bị, mà còn hiện đại về tổ chức, con người, quản lý, khoa học - công nghệ và tác phong tác chiến; là lực lượng "tinh, gọn, mạnh", có bản lĩnh chính trị vững vàng, gắn xây dựng quân đội hiện đại với xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân hiện đại gắn bó hữu cơ với "thế trận lòng dân" vững chắc; đủ sức bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống.

Như vậy, nhấn mạnh mục tiêu xây dựng Quân đội "hiện đại" thể hiện tầm nhìn chiến lược xa rộng của Đảng, khẳng định ý chí độc lập, tự cường dân tộc và quyết tâm xây dựng Quân đội ngang tầm nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

PV: "Hiện đại" ở đây không chỉ là vũ khí, trang bị mà còn yếu tố con người, tổ chức lực lượng và tư duy tác chiến mới…, thưa Thiếu tướng?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Sáu: Đúng vậy, "hiện đại" không chỉ nằm ở vũ khí, trang bị, mà quan trọng hơn là hiện đại về tổ chức lực lượng, về con người và tư duy tác chiến.

Vũ khí có thể mua được, nhưng con người - bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, tinh thần kỷ luật và năng lực làm chủ khoa học công nghệ - mới là yếu tố quyết định bản chất hiện đại của quân đội.

Thiếu tướng, PGS.TS Nguyễn Văn Sáu - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Lịch sử quốc phòng Việt Nam

Để đạt được mục tiêu này cần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tinh gọn, hiện đại. Tiếp đó là chú trọng nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ quân sự, công nghiệp quốc phòng và chuyển đổi số trong quốc phòng. Đây là yếu tố then chốt giúp quân đội ta rút ngắn khoảng cách, tạo bước nhảy vọt trong hiện đại hóa.

Đồng thời, cần phát huy mạnh mẽ nội lực quốc phòng, kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với quốc phòng, an ninh, giữa nguồn lực trong nước với hợp tác quốc tế.

Bên cạnh đó, cần xây dựng tư duy tác chiến hiện đại; duy trì, phát huy nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới - đó là sự kết hợp giữa truyền thống "lấy nhỏ thắng lớn, lấy ít địch nhiều", "lấy thô sơ chưa hiện đại thắng hiện đại tối tân" với tư duy khoa học, công nghệ hiện đại.

Đối ngoại quốc phòng mang đậm bản sắc Việt Nam

PV: Nhiệm kỳ Đại hội XIII, Việt Nam đạt nhiều thành tựu nổi bật về đối ngoại. Theo Thiếu tướng, điều này nói lên điều gì về vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, trong đó có lĩnh vực quốc phòng và an ninh?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Sáu: Trong nhiệm kỳ Đại hội XIII, Việt Nam thiết lập tới 11 khuôn khổ đối tác chiến lược toàn diện - một con số vượt xa so với ba nhiệm kỳ trước. Đây không chỉ là thành tựu nổi bật của công tác đối ngoại, mà còn là biểu hiện sinh động của cơ đồ, vị thế, uy tín và năng lực hội nhập quốc tế ngày càng cao của đất nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa giúp Việt Nam trở thành đối tác tin cậy, thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Đặc biệt, trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh, sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ đối tác chiến lược và toàn diện phản ánh tư duy hội nhập quốc tế về quốc phòng ngày càng sâu, rộng, chủ động và thực chất.

Việt Nam đã chuyển biến rõ nét từ "tham gia" sang "đóng góp", từ hợp tác song phương sang tham gia tích cực các cơ chế đa phương, đặc biệt là trong khuôn khổ ASEAN, Liên Hợp Quốc và các diễn đàn quốc phòng khu vực.

Việc gửi lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, tổ chức các hội nghị quốc phòng quốc tế và mở rộng hợp tác trong đào tạo, công nghiệp quốc phòng, an ninh phi truyền thống cho thấy Việt Nam không chỉ là người hưởng lợi mà còn là bên đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định khu vực và thế giới.

Những thành tựu này thể hiện tầm vóc, bản lĩnh và sức mạnh tổng hợp của Việt Nam, khẳng định đường lối đối ngoại quốc phòng mang đậm bản sắc Việt Nam: độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển.

PV: Theo Thiếu tướng, mối quan hệ giữa phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng cần được hiểu ra sao trong giai đoạn mới hiện nay?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Sáu: Đảng ta luôn xác định, phát triển kinh tế - xã hội luôn gắn liền chặt chẽ, gắn bó hữu cơ với củng cố và tăng cường quốc phòng, an ninh. Kinh tế là nền tảng vật chất của quốc phòng. Quốc phòng - an ninh vững chắc là điều kiện tiên quyết để kinh tế - xã hội phát triển ổn định, lâu dài, bởi chỉ trong môi trường hòa bình, an toàn, người dân và doanh nghiệp mới yên tâm đầu tư, sản xuất, sáng tạo.

Trong giai đoạn mới, việc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh được xác định ngay từ trong quy hoạch, kế hoạch và chiến lược phát triển của từng ngành, từng vùng, từng địa phương.

Nghĩa là, mỗi bước phát triển kinh tế đều phải tính đến yếu tố quốc phòng, đồng thời mọi hoạt động quốc phòng phải góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Khoa học - công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo được coi là yếu tố then chốt nâng cao sức mạnh quốc phòng, an ninh.

Xây dựng công nghiệp quốc phòng tự chủ, lưỡng dụng, hiện đại đủ khả năng thiết kế, chế tạo, sửa chữa, nâng cấp vũ khí trang bị chủ yếu; nâng cao năng lực sẵn sàng chuyển nhanh sang sản xuất quốc phòng khi có tình huống.

Phát triển vùng kinh tế - quốc phòng, kết hợp kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền biển, đảo… chính là những biểu hiện sinh động của sự gắn kết này.

Quỳnh Trang/VOV.VN