GS-TS Trần Ngọc Đường: Đưa nội dung 'xây dựng Nhà nước kiến tạo phát triển' vào văn kiện

Góp ý vào các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, GS-TS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho biết việc đóng góp ý kiến cho dự thảo xuất phát từ quan điểm: Nghiên cứu dự thảo để làm giàu thêm tri thức cho mình, để am hiểu sâu sắc hơn đường lối, chính sách của Đảng khi còn đang ở giai đoạn xây dựng cho đến khi ra đời, để hiểu sâu sắc hơn về đường lối, quan điểm của Đảng.

GS-TS Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội. Ảnh: Văn Duẩn

GS-TS Trần Ngọc Đường tâm đắc với những nội dung cơ bản của Văn kiện, trong đó tâm đắc nhất một tư tưởng, quan điểm xuyên suốt toàn bộ 15 mục của dự thảo Báo cáo chính trị đó là đổi mới tư duy phát triển. Theo ông, gần 40 năm trước (năm 1986) khi Đảng khởi xướng đổi mới thì mới chỉ là đổi mới tư duy. Còn bây giờ là đổi mới tư duy phát triển.

Tuy nhiên, tư duy này lại nằm rải rác ở trong các mục, chưa khái quát trở thành một quan điểm trong Mục II - là về quan điểm, mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Vì vậy, GS-TS Trần Ngọc Đường đề nghị nói rõ thêm quan điểm đổi mới tư duy phát triển tại dự thảo ở phần quan điểm, trong đó nêu một số nội dung cơ bản để đổi mới tư duy, bởi đây là một quan điểm lớn, xuyên suốt toàn bộ nội dung của Văn kiện.

Căn cứ vào việc thể hiện ở trong các mục của dự thảo, và trên cơ sở tư duy phát triển, GS-TS Trần Ngọc Đường đề nghị ở Mục III "tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững đất nước", dự thảo chưa đề cập đến tư duy xây dựng thể chế mới là tư duy như thế nào. Do đó, đề nghị phải nói rõ tư duy xây dựng thể chế trong tư duy kiến tạo phát triển như "tư duy kiến tạo phát triển lấy doanh nghiệp, người dân làm trung tâm; tư duy tách bạch rõ vai trò nhà nước, thị trường xã hội, tránh chồng chéo, can thiệp hành chính không cần thiết". Đấy là những tư duy mới nên đề cập vào Văn kiện.

Đồng thời cần thiết lập hành lang pháp lý thúc đẩy đổi mới sáng tạo, kiểm soát rủi ro như: kinh tế số, xã hội số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, hoàn thiện thể chế tài chính xanh, kinh tế tuần hoàn, xây dựng thể chế điều hành thông minh, minh bạch và trách nhiệm giải trình; tiếp tục hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực trong Đảng và Nhà nước…

Về Mục IV "phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người xã hội Việt Nam" theo quan điểm tiếp tục đổi mới tư duy phát triển, mục này cần được bổ sung và làm rõ thêm một số nội dung sau đây để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới như đổi mới tư duy thêm.

GS-TS Trần Ngọc Đường đề nghị xem văn hóa là một quyền lực phát triển, là trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững, cần cụ thể hóa tư duy đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển; đổi mới tư duy về phát triển con người trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo, kinh tế số, chuyển đổi số của xã hội toàn cầu hóa. Nhấn mạnh năng lực sáng tạo, tư duy phát triển kỹ năng số, tinh thần công dân toàn cầu và bản lĩnh văn hóa dân tộc trong việc xây dựng con người mới Việt Nam trong thời kỳ mới.

Cần bổ sung và nhấn mạnh hơn văn hóa trong Đảng và trong bộ máy Nhà nước, phát triển trở thành một nội dung xuyên suốt trong xây dựng Đảng, đạo đức công vụ và văn hóa chính trị.

Về Mục VI "xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm với khu vực, thế giới", theo quan điểm tiếp tục đổi mới tư duy phát triển, trong mục này, theo GS Trần Ngọc Đường, cần được bổ sung và làm rõ thêm một số nội dung sau đây để nhằm thúc đẩy đổi mới căn bản và nâng cao chất lượng giáo dục. Cụ thể, bổ sung nội dung đổi mới toàn diện nội dung và phương pháp giảng dạy bằng việc ứng dụng công nghệ số; cần tích hợp mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy, học tập và quản lý giáo dục. Đổi mới chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu.

Đưa nội dung "xây dựng Nhà nước kiến tạo phát triển" vào văn kiện

Về xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Mục XIII, đề nghị bổ sung thêm tư duy Nhà nước không chỉ là công cụ quản lý mà phải là Nhà nước kiến tạo phát triển, phục vụ người dân, phục vụ doanh nghiệp. Cần phải khẳng định mạnh mẽ và bổ sung quan điểm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo định hướng kiến tạo, phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân, thúc đẩy pháp luật đổi mới sáng tạo.

GS-TS Trần Ngọc Đường. Ảnh: Văn Duẩn

"Về vấn đề này, các lãnh đạo của Đảng và Nhà nước đã nói nhiều về Nhà nước kiến tạo và phát triển, nhưng trong văn kiện chính thức của Đảng vẫn chưa có, cho nên đề nghị cần đưa vào Văn kiện. Bổ sung thêm định hướng đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị Nhà nước, xây dựng nền hành chính công minh bạch, sử dụng công nghệ để đảm bảo công khai, minh bạch, dễ tiếp cận".

Cần mở rộng hơn về tư duy, bảo đảm quyền con người như một trụ cột của Nhà nước pháp quyền hiện đại, theo hướng tăng cường thể chế bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, quyền công dân, phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội và các quyền dân chủ trực tiếp của công dân. Cần bổ sung thêm yêu cầu về xây dựng văn hóa pháp lý, đề cao trách nhiệm công vụ, đạo đức công vụ.

Bài và ảnh: Văn Duẩn