GS-TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh: Để tăng trưởng 2 con số cần gỡ bỏ các rào cản để thu hút nguồn lực đầu tư

GS-TS Võ Xuân Vinh.

Đồng Nai đã hạ quyết tâm tăng trưởng kinh tế 2 con số trong năm 2025 và phấn đấu tăng trưởng cao trong dài hạn để cùng cả nước bước vào “kỷ nguyên vươn mình”, tránh rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Tiềm năng, lợi thế và động lực tăng trưởng đã có, điều quan trọng là triển khai ngay các giải pháp để thực hiện và cần sự điều hành linh hoạt, tháo gỡ các điểm nghẽn để thu hút nguồn lực đầu tư.

Nhân dịp tham gia Hội thảo đóng góp ý kiến cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số của Đồng Nai, GS-TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng viện Nghiên cứu kinh doanh, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã có một số chia sẻ cùng Báo Đồng Nai cuối tuần.

Nhiều cơ hội để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng

Thưa ông, Đồng Nai đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong năm 2025 và tỉnh đang quyết tâm thực hiện. Dưới góc độ một nhà ngiên cứu kinh tế, ông đánh giá ra sao về thế mạnh để Đồng Nai thực hiện mục tiêu này?

- Đồng Nai sở hữu vị trí chiến lược trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đóng vai trò là cửa ngõ kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Hệ thống hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện với các tuyến cao tốc quan trọng cùng các cảng biển và đường sắt, đảm bảo khả năng kết nối kinh tế nội vùng và quốc tế. Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành khi hoàn thành sẽ nâng cao vai trò trung tâm logistics của tỉnh.

Với 31 khu công nghiệp đang hoạt động và thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Đồng Nai là một trong những địa phương có giá trị sản xuất công nghiệp lớn nhất cả nước. Nguồn nhân lực dồi dào với hơn 3 triệu người, trong đó lực lượng lao động trẻ và tay nghề cao ngày càng tăng, góp phần duy trì lợi thế cạnh tranh trong ngành công nghiệp và sản xuất chế biến. Điều này có thể thúc đẩy tăng trưởng ở mức cao khi các thành phần kinh tế cùng nỗ lực thực hiện nhiệm vụ của mình.

Đây là thực tiễn nội tại của Đồng Nai, ngoài ra còn cơ sở nào nữa, thưa ông?

- Trong tương lai, Sân bay Long Thành sẽ là động lực phát triển mạnh mẽ, mở ra cơ hội tăng trưởng cho các ngành dịch vụ, du lịch và vận tải hàng không. Xu hướng phát triển kinh tế số và công nghiệp công nghệ cao đang được tỉnh đẩy mạnh với chiến lược thu hút đầu tư vào sản xuất bán dẫn, linh kiện điện tử, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa. Đồng thời, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, tạo điều kiện cho Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng trở thành điểm đến hấp dẫn của các tập đoàn đa quốc gia. Trong lĩnh vực nông nghiệp, sự hỗ trợ từ Chính phủ đối với phát triển nông nghiệp công nghệ cao giúp tỉnh mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản sang Mỹ, EU và Trung Quốc.

Ngoài ra, Quy hoạch liên kết vùng Đông Nam Bộ do Chính phủ đề ra cũng mang lại cơ hội cho Đồng Nai trong việc phát triển hạ tầng và thu hút đầu tư.

Nhìn một cách tổng quát thì cơ sở thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế đã có, tuy vậy đi vào chi tiết, cụ thể thì tỉnh vẫn có nhiều thách thức?

- Quy hoạch đô thị chưa đồng bộ, với nhiều khu vực trọng điểm như: Biên Hòa, Long Thành, Nhơn Trạch chưa được phê duyệt quy hoạch chung, gây khó khăn trong thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng. Giải ngân vốn đầu tư công chậm làm suy giảm hiệu quả kích thích tăng trưởng và hạn chế động lực phát triển kinh tế. Chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng đều, tỷ lệ lao động qua đào tạo chuyên sâu thấp hơn so với Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, làm giảm khả năng thu hút đầu tư công nghệ cao. Đồng thời, áp lực môi trường gia tăng khi công nghiệp hóa nhanh chóng kéo theo ô nhiễm nước, không khí và suy giảm tài nguyên đất. Việc triển khai các dự án hạ tầng giao thông kết nối vùng còn chậm, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của tỉnh so với các địa phương lân cận. Nếu không có giải pháp kịp thời, những hạn chế này có thể làm suy giảm sức hút đầu tư và kìm hãm tăng trưởng trong dài hạn.

Bên cạnh đó, các yếu tố khó đoán định từ tình hình địa chính trị, kinh tế thế giới cũng có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng công nghiệp và thương mại. Ngoài ra, sự cạnh tranh không chỉ đến từ quốc tế mà còn là sự vươn lên của các tỉnh, thành khác trong khu vực, đòi hỏi địa phương phải năng động để có thể song hành.

Thúc đẩy đầu tư các dự án, công trình trọng điểm là một trong những yếu tố để Đồng Nai tăng trưởng cao trong dài hạn. Ảnh: tư liệu

Tháo gỡ các rào cản

Đồng Nai đã được Chính phủ phê duyệt quy hoạch và tỉnh cũng đang tích cực triển khai thực hiện. Theo ông thì yếu tố nào sẽ là xuyên suốt để đưa Đồng Nai phát triển nhanh trong cả một giai đoạn?

- Trong Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 thì tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) bình quân thời kỳ 2021-2030 khoảng 10%/năm. GRDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt khoảng 14,6 ngàn USD. Sự kết hợp giữa phát triển công nghiệp công nghệ cao, đầu tư mạnh vào hạ tầng và tối ưu hóa nguồn nhân lực sẽ là những yếu tố quyết định giúp Đồng Nai không chỉ tăng trưởng về quy mô kinh tế mà còn nâng cao chất lượng tăng trưởng, hướng đến một mô hình phát triển bền vững và có chiều sâu.

Trở lại vấn đề thực tiễn, mục tiêu đã có, thuận lợi, thách thức đã được nhận diện, ông cho rằng địa phương cần phải thực hiện ngay những giải pháp gì để thúc đẩy tăng trưởng?

- Trong ngắn hạn, Đồng Nai cần hoàn thiện khung pháp lý, loại bỏ các rào cản thể chế để tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế số và thu hút đầu tư. Chính sách cần linh hoạt, bám sát biến động thị trường và xu hướng công nghệ, đảm bảo khả năng thích ứng nhanh và nâng cao hiệu quả quản lý. Sự chuyển đổi từ tư duy bị động sang chủ động trong hoạch định chính sách sẽ giúp tỉnh tận dụng tối đa các cơ hội kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp địa phương trong môi trường toàn cầu.

Tỉnh cần tháo gỡ rào cản đối với đầu tư công, thúc đẩy thu hút nguồn vốn từ FDI, ngân sách nhà nước và khu vực tư nhân nhằm cải thiện kết cấu hạ tầng và mở rộng các khu công nghiệp chiến lược. Bên cạnh đó, xây dựng chiến lược thu hút FDI gắn với định hướng công nghệ cao và công nghiệp xanh, tránh phụ thuộc vào mô hình sản xuất thâm dụng lao động.

Về lâu dài, chính sách cần hướng tới những điều gì, thưa ông?

- Đó là định hướng phát triển hạ tầng kinh tế theo hướng đồng bộ, hiện đại, đảm bảo liên kết vùng và bền vững, bao gồm giao thông, công nghệ thông tin - viễn thông, năng lượng tái tạo, cấp thoát nước và xử lý chất thải. Đẩy mạnh xanh hóa hạ tầng, áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm tối ưu hóa hiệu suất và giảm tác động môi trường.

Phát triển hạ tầng xã hội với trọng tâm đầu tư vào y tế, giáo dục, văn hóa và du lịch nhằm nâng cao chất lượng sống và thu hút nhân lực chất lượng cao. Đẩy mạnh mô hình đô thị thông minh, xây dựng các trung tâm giáo dục - đào tạo đạt chuẩn quốc tế để phục vụ chiến lược phát triển nguồn nhân lực dài hạn.

Xây dựng nền kinh tế đổi mới sáng tạo bằng cách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển (R&D), thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp 4.0 như trí tuệ nhân tạo, sản xuất bán dẫn, tự động hóa, blockchain và dữ liệu lớn.

Cùng với đó là hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập kinh tế quốc tế, tận dụng các hiệp định thương mại tự do, đẩy mạnh thương mại điện tử xuyên biên giới nhằm tối ưu hóa cơ hội từ nền kinh tế toàn cầu.

Xin cảm ơn ông!

Văn Gia (thực hiện)