Hà Giang: Cụm thủy điện Nho Quế - 'chắt mật' từ đá

Cụm 3 nhà máy thủy điện Nho Quế là công trình có sức ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống và sinh hoạt của người dân.

Những nỗ lực bứt tốc

Trải dọc trên dòng sông Nho Quế huyền thoại, Cụm thủy điện Nho Quế 1, 2, 3 được quy hoạch gồm 3 bậc: Thủy điện Nho Quế 1, Nho Quế 2, Nho Quế 3. Nhà máy thủy điện Nho Quế 3 là một trong những dự án đầu tiên của Tập đoàn Bitexco về phát triển sản xuất năng lượng, với công suất 110MW. Nhà máy thủy điện Nho Quế 2 cũng đã hoàn thành hòa điện lưới quốc gia vào tháng 8/2016. Thủy điện Nho Quế 1 là nhà máy cuối cùng. Đây cũng là bậc trên cùng trong quy hoạch bậc thang thủy điện trên nhánh sông Nho Quế thuộc hệ thống sông Gâm, tỉnh Hà Giang.

Cụm thủy điện Nho Quế đi vào hoạt động không chỉ làm tốt vai trò phát điện mà đã đánh thức tiềm năng của dòng Nho Quế, đóng góp hàng trăm tỷ đồng vào ngân sách Nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Bên cạnh nhiệm vụ chính phát điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hà Giang, hồ chứa của các nhà máy thủy điện Nho Quế còn có tác dụng cắt lũ vùng hạ lưu, điều hòa dòng chảy vào mùa khô, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông và sinh sống của đồng bào các dân tộc.

Năm 2024, Cụm thủy điện Nho Quế đã đạt được những kết quả ấn tượng về sản xuất – kinh doanh. Các chỉ tiêu KPI về sản lượng, doanh thu đều đạt và vượt so với kế hoạch đề ra. Thành tựu nổi bật nhất là Nhà máy thủy điện Nho Quế 3 phát điện đạt mốc 5 tỷ kWh vào lúc 9h30 ngày 29/7/2024, sớm hơn dự kiến gần một tháng.

Nhà máy thủy điện Nho Quế 1 là bậc trên cùng trong quy hoạch bậc thang thủy điện trên nhánh sông Nho Quế.

Để có được thành quả như vậy, các nhà máy luôn có sự phối hợp và tuân thủ đầy đủ các quy trình, quy định về vận hành và xử lý sự cố, không có sự cố chủ quan do con người gây ra. Trong các tháng mùa khô, luôn có sự phối hợp giữa các nhà máy 1, 2, 3 với phương châm duy trì cột nước cao và vận hành phát điện vào các chu kỳ có giá thị trường điện cao nhất. Trong mùa lũ, để tận dụng tối đa nguồn nước cho công tác phát điện, với sự chỉ đạo sát sao của Ban Giám đốc Cụm thủy điện và sự chủ động của các phòng ban, phân xưởng của 3 nhà máy đã phối hợp chặt chẽ với nhau đưa ra kế hoạch vận hành để điều tiết nước trong mùa mưa lũ. Thực hiện cập nhật liên tục các bản tin khí tượng, thủy văn trong lưu vực phía thượng nguồn sông Nho Quế, từ đó chủ động đưa ra những kế hoạch phát điện tối ưu tạo dung tích hồ trống để đón lũ.

Mặt khác, ở các thời điểm lưu lượng nước về trung bình từ 70 đến 120 m3/s, Nhà máy thủy điện Nho Quế 1 vừa làm nhiệm vụ phát điện, vừa điều tiết nước trên bậc thang sông Nho Quế để Nhà máy thủy điện Nho Quế 2, Nho Quế 3 tận dụng tối đa lưu lượng nước phát điện, tránh tràn lãng phí nước.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Xây dựng về kế hoạch hoạt động của Cụm thủy điện Nho Quế thời gian tới, ông Nguyễn Phú Xuyên, Phó Giám đốc Cụm thủy điện Nho Quế cho biết: Dự báo năm 2025, hiện tượng ENSO (trạng thái tổng quan của cả El Nino, La Nino và trung tính) là trung hòa giữa nóng và lạnh gây biến đổi khí hậu bất thường. Vì vậy, Ban lãnh đạo luôn phải tính toán lưu lượng nước về hồ chính xác để làm căn cứ chọn thời điểm phát điện hợp lý, có giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường cao nhất. Ngoài ra, phải chọn thời điểm và phối hợp điều tiết hồ chứa để đưa ra thời gian phát điện tối ưu nhất, hạn chế lượng nước tràn qua đập gây lãng phí.

Góp phần phát triển kinh tế địa phương

Cụm thủy điện Nho Quế nằm trong khu vực Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn. Lòng hồ thủy điện Nho Quế 1 có một phần đi qua hẻm vực Tu Sản. Khu vực đập đầu mối và các công trình phụ trợ của nhà máy thủy điện có một phần nằm trong tầm quan sát từ vị trí đỉnh Mã Pì Lèng.

Khách du lịch chụp ảnh lưu niệm trên dòng sông Nho Quế.

Trong 3 năm trở lại đây, khu vực lòng hồ thủy điện Nho Quế 1 là điểm dừng chân, thăm quan của nhiều du khách trong và ngoài nước đi ngắm hẻm vực Tu Sản. Lượng khách du lịch ngày càng tăng đã góp phần thúc đẩy thương mại, dịch vụ phát triển, tạo công ăn việc làm cho đồng bào các dân tộc địa phương.

Chị Nguyễn Thị Vân Anh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Vượt qua cung đường hiểm trở để lên đây, tôi cảm thấy thỏa mãn khi được ngắm nhìn dòng sông Nho Quế tuyệt đẹp. Lần đầu tiên trong đời tôi thấy một cảnh tượng hùng vĩ như thế. Khi thuyền đi vào giữa hẻm Tu Sản, tôi cảm nhận rõ sự nhỏ bé của con người trước thiên nhiên. Khung cảnh nơi đây khác xa với sự ồn ào và bận rộn của thành phố”.

Nhằm quản lý, khai thác dịch vụ du lịch tại lòng hồ thủy điện Nho Quế 1 theo đúng quy định pháp luật, từ năm 2019 đến nay, huyện Mèo Vạc đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như: Cho chủ trương thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Tu Sản; Chủ trương để UBND xã Pải Lủng lập đồ án quy hoạch chung xây dựng xã giai đoạn 2020-2030; Phối hợp với Sở Xây dựng khảo sát lập quy hoạch chung xây dựng khu du lịch sông Nho Quế; Phối hợp với Công ty Cổ phần Thủy điện Nho Quế 1 trong việc lập đồ án quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch sông Nho Quế.

An sinh xã hội - nét văn hóa doanh nghiệp

Không chỉ chú trọng đến các chỉ tiêu KPI, công tác an sinh xã hội luôn được Ban lãnh đạo Tập đoàn Bitexco dành sự quan tâm đặc biệt. Hoạt động chăm sóc đời sống người lao động được thực hiện đều đặn hàng năm, trở thành một nét văn hóa doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Phú Xuyên, Phó Giám đốc Cụm thủy điện Nho Quế trao kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà cho 4 hộ dân bị lũ quét.

Những phần quà ý nghĩa dành tặng các cán bộ, công nhân viên của Cụm thủy điện Nho Quế nói riêng và toàn hệ sinh thái Tập đoàn Bitexco nói chung đã cho thấy sự tâm huyết, quan tâm chu đáo của Chủ tịch HĐQT Vũ Quang Hội và Ban lãnh đạo Tập đoàn. Không chỉ có những phần quà vật chất mang giá trị tinh thần rất lớn, Chủ tịch Vũ Quang Hội thường xuyên có những suất quà gửi tới những người lao động có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, những phần quà mừng thọ tứ thân phụ mẫu các cán bộ, công nhân viên từ 70 tuổi trở lên… Điều đó không chỉ thể hiện sự quan tâm của người lãnh đạo cao nhất Tập đoàn, khích lệ tinh thần của toàn thể đội ngũ nhân sự mà còn gắn kết giữa các thành viên trong toàn hệ thống.

Ngoài ra, hàng năm, Tập đoàn cũng có những chính sách hỗ trợ các hộ nghèo và an sinh xã hội như: đỡ đầu hộ nghèo; tặng gạo Tết cho bà con; đảm bảo an sinh – an ninh các xã vùng biên giới; hỗ trợ kinh phí xây nhà cho các gia đình gặp khó khăn, thiên tai; tổ chức tặng quà cho tân binh lên đường nhập ngũ và các đồn biên phòng biên giới huyện Mèo Vạc… nhằm động viên các chiến sỹ yên tâm công tác.

Như Ý