Hà Nội kích hoạt vùng phát thải thấp: Cấm xe máy xăng theo giờ trong vành đai 1 từ 1.7.2026

Chiều 26.11, với 100% đại biểu có mặt tán thành, HĐND TP Hà Nội thông qua Nghị quyết về vùng phát thải thấp, thay thế Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND. Vùng phát thải thấp được xác định là khu vực hạn chế phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, ưu tiên phương tiện xanh nhằm cải thiện chất lượng không khí và tổ chức lại giao thông đô thị.

Cấm xe máy theo giờ, siết phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch

Theo Nghị quyết mới, mô tô và xe gắn máy chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông trong vùng phát thải thấp theo từng khung giờ hoặc từng khu vực. Các phương tiện kinh doanh vận tải trên nền tảng ứng dụng cũng không được phép hoạt động.

Hà Nội đồng thời hạn chế và tiến tới cấm ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4, cùng xe tải trên 3,5 tấn chạy xăng, dầu đi vào các khu vực này. Các tổ chức sẽ không được đăng ký mới phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch khi thải bỏ xe cũ.

Lộ trình chuyển đổi xanh đối với phương tiện kinh doanh vận tải cũng được đặt ra: taxi từ 1.7.2026 chỉ được đầu tư mới xe điện hoặc dùng năng lượng xanh; xe máy kinh doanh vận tải phải hoàn tất chuyển đổi trước 2030. Từ 1.1.2035, UBND thành phố sẽ quyết định phạm vi hạn chế theo điều kiện thực tế.

Ba giai đoạn triển khai, mở rộng từ vành đai 1 tới vành đai 3

Vùng phát thải thấp sẽ được Hà Nội triển khai theo 3 giai đoạn:

Từ 1.7.2026: Thí điểm tại 9 phường thuộc vành đai 1 gồm Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà, Tây Hồ.

Từ 1.1.2028: Mở rộng ra toàn bộ vành đai 1 và một phần vành đai 2: Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai, Vĩnh Tuy.

Từ 1.1.2030: Áp dụng vùng phát thải thấp từ vành đai 3 trở vào.

UBND cấp xã được khuyến khích xây dựng đề án vùng phát thải thấp tại địa phương. Từ năm 2031, các khu vực đủ điều kiện sẽ bắt buộc triển khai theo quy định.

Khu vực vành đai 1, thành phố Hà Nội

Ô nhiễm không khí – thách thức buộc phải hành động

Theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia giai đoạn 2016–2020, bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội cao gần gấp đôi quy chuẩn quốc gia; bụi PM10 vượt 1,3–1,6 lần. Giao thông cơ giới được xác định là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm 58–74% tùy thời điểm. Xe máy là tác nhân chính trong nhóm này.

Hà Nội hiện có hơn 8 triệu phương tiện cơ giới, cùng khoảng 1,2 triệu phương tiện từ các tỉnh khác lưu thông mỗi ngày, gây sức ép lớn lên môi trường và hạ tầng giao thông.

Theo UBND TP Hà Nội, việc chuyển từ cấm toàn thời gian sang cấm theo khung giờ nhằm tạo độ giãn phù hợp với thói quen đi lại, bảo đảm an sinh xã hội và giảm tác động đột ngột tới người dân.

Động lực mới cho lộ trình chuyển đổi xanh

Nghị quyết vùng phát thải thấp trước đây (cuối năm 2024) dự kiến thí điểm tại quận Hoàn Kiếm và Ba Đình giai đoạn 2025–2030 nhưng chưa được triển khai. Tại kỳ họp này, Nghị quyết hỗ trợ người dân chuyển sang phương tiện xanh tiếp tục được hoàn thiện, sẽ trình thảo luận vào kỳ họp tới.

Việc “chốt” mốc 1.7.2026 cho thấy quyết tâm lớn của Hà Nội trong thực hiện lộ trình giao thông xanh, hướng tới thành phố phát triển bền vững, giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống của người dân.

ĐẶNG XÁ; đồ họa: MẠNH LÊ