Hà Nội phát huy vai trò cực tăng trưởng, tạo động lực phát triển của vùng và cả nước
Với quy mô và vị thế kinh tế như hiện nay, Hà Nội đã thực sự là một cực tăng trưởng lớn ở vùng đồng bằng và cả nước và với vị thế là Thủ đô, Hà Nội rõ ràng cần phát huy vai trò cực tăng trưởng đã có để thực sự đóng vai trò động lực phát triển: Kiến tạo, dẫn dắt sự phát triển của cả miền Bắc và cả nước.
Hà Nội đã thực sự là một cực tăng trưởng lớn về kinh tế
Trao đổi về kinh tế Hà Nội nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), PGS.TS Bùi Tất Thắng, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) nhận định, quy mô kinh tế của vùng đồng bằng sông Hồng so với cả nước đã từ mức gần 20% năm 1995 lên khoảng 30% hiện nay. Quy mô kinh tế của Hà Nội so với cả nước đã tăng từ khoảng 5,5% lên 10% năm 2005 và sau khi mở rộng Hà Nội vào năm 2008 đã tăng lên 13,6% và hiện ở mức 12,6% (2023).
Với quy mô và vị thế kinh tế như hiện nay, Hà Nội đã thực sự là một cực tăng trưởng lớn ở vùng đồng bằng và cả nước.
Với quy mô và vị thế kinh tế như hiện nay, Hà Nội đã thực sự là một cực tăng trưởng lớn ở vùng đồng bằng và cả nước và với vị thế là Thủ đô, Hà Nội rõ ràng cần phát huy vai trò cực tăng trưởng đã có để thực sự đóng vai trò động lực phát triển: Kiến tạo, dẫn dắt sự phát triển của cả miền Bắc và cả nước.
Theo PGS.TS Bùi Tất Thắng, với quy mô dân số hơn 8 triệu người và sức hấp dẫn nhập cư rất lớn, Hà Nội luôn có nguồn nhân lực dồi dào. Hơn nữa, với cơ chế tự chọn lọc của vị thế kinh đô, Hà Nội luôn là nơi hội tụ của nhân tài, tinh hoa và đội ngũ đông đảo nhân lực chất lượng cao trong mọi lĩnh vực mà không nơi nào có được. Vì vậy, khâu đột phá về nhân lực của Thủ đô Hà Nội trước hết là phát huy tối đa hiệu quả nguồn nhân lực này để phát triển.
Hơn nữa, Hà Nội là vùng đất không nhiều tài nguyên khoáng sản có thể khai thác kinh tế theo quy mô, nhưng là Thủ đô có diện tích lớn thứ 8 trên thế giới, không chỉ có dư địa phát triển, mà còn là nguồn vốn không gian tài chính (vốn hóa từ đất) rất lớn. Ngoài ra, so với các thủ đô trên thế giới, trời phú cho Hà Nội nguồn tài nguyên nước cũng rất dồi dào. Vấn đề là các chính sách bảo vệ và khai thác với giá cả hợp lý, chất lượng tốt để phục vụ phát triển.
Về nguồn vốn tài chính, so với các địa phương khác trong nước, Hà Nội có quy mô kinh tế lớn, số lượng doanh nghiệp nhiều, thu ngân sách lớn, mức thu nhập và đời sống cư dân cao hơn, nguồn tiền tích lũy trong xã hội cũng sẽ nhiều hơn. Vì thế, rất cần một chính sách để đưa được nguồn tiền này (cùng với nguồn vốn hóa từ đất) vào hoạt động sản sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế.
Thủ đô Hà Nội có bản sắc văn hóa riêng có, đó là một trong những tiềm năng, lợi thế phát triển của Thủ đô.
Với những nguồn lực nội tại to lớn như trên, nhưng tính bình quân trong khoảng hơn 10 năm qua, tốc độ tăng năng suất lao động bình quân của Hà Nội tuy không quá thấp (5,35%/năm), cao hơn so với cả nước, nhưng thấp hơn so với bình quân chung vùng đồng bằng sông Hồng. Một chỉ báo kinh tế khác là mật độ kinh tế của Hà Nội tuy có xu hướng tăng tính theo quy mô: Năm 2010, giá trị GRDP/km2 của Hà Nội đạt khoảng 106,4 tỷ đồng, năm 2020 tăng lên gần 320,8 tỷ đồng, nhưng lại giảm đi tương đối: Năm 2010 cao gấp 12,8 lần bình quân chung cả nước, đến năm 2020 giảm đi còn 12,6 lần.
Như vậy, theo PGS.TS Bùi Tất Thắng, trong điều kiện chung của một quốc gia đang phát triển, mức GDP/người chưa cao (năm 2023 mới đạt 4.284,5 USD), nhưng xét về độ tập trung nguồn lực, Hà Nội là nơi có các nguồn lực nội tại rất to lớn so với các địa phương khác (GRDP/người năm 2023 đạt 6.348 USD, cao hơn bình quân toàn quốc gần 1,5 lần). Vì thế, cần phát huy hiệu quả hơn các nguồn lực này để phát triển không chỉ cho Thủ đô mà còn cho toàn bộ nền kinh tế.
Tiếp tục liên kết vùng trong phát triển kinh tế Thủ đô
PGS.TS Bùi Tất Thắng nhấn mạnh, Thủ đô Hà Nội là trung tâm phát triển vùng, là nơi có các nguồn tốt nhất ở miền Bắc để triển khai thực hiện liên kết vùng, vì sự phát triển trước hết của chính Thủ đô bền vững, và sau đó là thực hiện vai trò kiến tạo, dẫn dắt các địa phương/vùng xung quanh cùng phát triển.
Kinh nghiệm phát triển của các thành phố lớn trên thế giới cho thấy, họ không chỉ tập trung khai thác các nguồn lực và nhân tố phát triển từ bên trong, mà còn tìm kiếm các cơ hội hợp tác, các nhân tố từ bên ngoài.
Trên thực tế, Hà Nội đang triển khai mạnh mẽ một số công trình hạ tầng, trước hết là hệ thống giao thông kết nối ở tầm vùng (đường vành đai 4, vành đai 5) rất có kết quả. Phát huy thành quả ban đầu này, Thành phố cần tiếp tục duy trì và phổ cập từ duy vùng trên nhiều phương diện, chính sách để thực sự đóng vai trò động lực phát triển của miền Bắc và cả nước.
Ngoài ra, Hà Nội cần đi đầu trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh và bảo vệ môi trường Chương trình chuyển đổi sang kinh tế số, tuy rất mới mẻ và không ít thách thức, nhưng là xu hướng chung mang tính toàn cầu và được Chính phủ xác định là một trong những Chương trình tập trung ưu tiên quốc gia.
Chuyển đổi số tại các bệnh viện, người dân được phục vụ tốt hơn.
Hà Nội cần tập trung các nguồn lực để đi đầu trong quá trình chuyển đổi kinh tế số này. Đồng thời, phát triển kinh tế xanh (sản xuất xanh, tiêu dùng xanh và lối sống xanh) gắn với bảo vệ môi trường không chỉ là xu hướng chung, mà còn là yêu cầu thực tiễn bức xúc thường ngày trước tác động của biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp và là một cam kết chính sách của Chính phủ trước toàn dân và cộng đồng thế giới.
Khẳng định vai trò của công tác chuyển đổi số, xây dựng hạ tầng số, thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội của Thủ đô, TS Nguyễn Nhật Quang, Phó Chủ tịch, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Vinasa cho rằng, những năm vừa qua, Hà Nội đã đạt được nhiều thành tựu trong chuyển đổi số, đúc kết được nhiều bài học mà các địa phương khác học tập, tham khảo. Hà Nội thống nhất ba ban chỉ đạo về chuyển đổi số thành một ban chỉ đạo duy nhất do Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố đứng đầu. Việc thống nhất các ban chỉ đạo và sự quyết tâm của lãnh đạo thành phố đã tạo ra sự tiến bộ vượt bậc của Hà Nội thời gian qua.
Các nỗ lực cải cách thủ tục hành chính đã được gắn liền với việc khai thác một cách hiệu quả Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (Đề án 06) và các nỗ lực chuyển đổi số nói chung. Mặt khác, các hoạt động chuyển đổi số kết hợp với cải cách thủ tục hành chính đã mang lại đột phá về năng suất và chất lượng công việc.
Việc Hà Nội đẩy mạnh triển khai chi trả lương hưu và trợ cấp xã hội không dùng tiền mặt, cấp lý lịch tư pháp trực tuyến, xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử, học bạ điện tử… đã mang lợi ích thiết thực cho người dân.
Đặc biệt, nền tảng kết nối công dân iHanoi đã được xây dựng và triển khai, hiện đã có gần một triệu người đăng ký sử dụng. Đây là nền tảng quan trọng để hình thành một xã hội số lành mạnh, giúp người dân tham gia vào hoạt động quản trị xã hội và là cơ sở để xây dựng thiết chế dân chủ cơ sở và một môi trường văn hóa lành mạnh trên môi trường số của Hà Nội. Thông qua iHanoi, chính quyền Thành phố có thể nhanh chóng đưa các dịch vụ số, dịch vụ thông tin và các thành tựu chuyển đổi số khác đến từng người dân.
Với những kết quả Hà Nội đã đạt được, TS Nguyễn Nhật Quang đặt ra kỳ vọng, trong “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Hà Nội - Thủ đô của cả nước, nơi đặt các cơ quan đầu não của quốc gia chắc chắn sẽ phải “vươn” trước các địa phương khác trong cả nước. Sau các thành công bước đầu Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng hạ tầng số với nhận thức mới coi chuyển đổi số như một phương thức chủ yếu thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững kinh tế - xã hội Thủ đô.
