Hà Nội sẵn sàng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: cách làm bài bản, chủ động

Giải quyết thủ tục hành chính thông suốt, kịp thời

Hà Nội đang vận hành thử nghiệm mô hình CQĐP 2 cấp (từ 20-26/6), ông có thể cho biết các đơn vị hành chính cấp xã mới thực hiện những công việc gì, phải đạt yêu cầu ra sao?

- Những ngày này được xem là thời điểm nước rút, tiền đề quan trọng chuẩn bị cho bộ máy chính quyền cấp xã chính thức hoạt động từ ngày 1/7/2025. Chuẩn bị cho vận hành thử nghiệm, Thành phố đã có nhiều nội dung hướng dẫn bằng văn bản; tổ chức 11 đoàn công tác đến từng xã, phường kiểm tra, hướng dẫn; đã tổ chức tập huấn quy mô toàn Thành phố...Trong giai đoạn thử nghiệm, Hà Nội triển khai một số công việc chính.

Thứ nhất, đưa vào vận hành hệ thống thông tin phục vụ chỉ đạo điều hành của bộ máy chính quyền 2 cấp, đó là hệ thống điều hành xử lý văn bản điện tử, hệ thống họp trực tuyến giữa Thành phố và cấp xã.

Thứ hai, vận hành cơ chế họp Ban chấp hành Đảng bộ cấp xã; họp tập thể lãnh đạo UBND cấp xã. Điều đặc biệt, vận hành thử nghiệm nhưng nội dung họp chính là nhiệm vụ thực tế để phục vụ cho hoạt động của bộ máy, như: họp bàn về quy chế phân công lãnh đạo phụ trách lĩnh vực địa bàn công tác; phân công cán bộ, công chức theo vị trí công tác và chạy thử các hoạt động của từng bộ phận trong tổ chức để bảo đảm từ 1/7 mọi hoạt động đi vào thực hiện ngay không bị gián đoạn, bảo đảm chất lượng phục vụ người dân, DN.

Thứ ba, vận hành hoạt động tiếp công dân; phương án, hệ thống phần mềm tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) cho người dân trên địa bàn xã. Khi vận hành thử nghiệm cũng tập trung giải quyết TTHC của người dân đã nộp tại quận/huyện/thị xã cũ hoặc những dự án tồn đọng chưa được giải quyết; các TTHC liên thông của cấp Thành phố và cấp xã được tiếp nối giải quyết liên tục, thông suốt.

Thứ tư, vận hành và đánh giá hoạt động của tổ chức bộ máy trong triển khai các nhiệm vụ theo phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa Trung ương, Thành phố và UBND cấp xã; vận hành hoạt động của từng lĩnh vực chuyên môn của bộ máy để đánh giá hiệu quả của việc phân công, bố trí cán bộ, công chức.

Thứ năm, vận hành hoạt động của hệ thống cơ sở vật chất của cấp xã: phần mềm chuyên dùng, trụ sở làm việc, phối hợp liên thông giữa các cơ quan, đơn vị...

Ông Trần Đình Cảnh - Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội

Người dân quan tâm việc thực hiện mô hình chính quyền mới, Thành phố có những giải pháp gì để bảo đảm giải quyết hồ sơ hành chính được thông suốt. Xin ông thông tin cụ thể?

- Trước tiên khẳng định, nhiệm vụ phục vụ công dân tổ chức trong giải quyết TTHC là ưu tiên số 1 của Thành phố trong quá trình vận hành thử nghiệm mô hình để bảo đảm mọi TTHC được thông suốt, kịp thời, không gián đoạn.

Lãnh đạo Thành phố đã chỉ đạo thực hiện xong việc cấp đổi toàn bộ con dấu mới cho các cơ quan, đơn vị tạo sự thuận lợi, sẵn sàng nhất cho hoạt động hành chính cũng như công tác giải quyết TTHC của cấp xã theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Công an; chỉ đạo các sở, ngành thực hiện việc phân định, thẩm quyền giải quyết TTHC của cấp xã... Những TTHC được ủy quyền từ Thành phố, sở, ngành về cấp xã cũng đã được triển khai.

Với hơn 500 TTHC được phân cấp ủy quyền cho cấp xã, cần có bộ máy vận hành, hệ thống dữ liệu, phần mềm đáp ứng yêu cầu, đến nay Thành phố đã có phương án bố trí điểm phục vụ hành chính công đặt tại xã, trực thuộc UBND xã quản lý. Sau khi mô hình vận hành trơn tru, hệ thống phần mềm và dữ liệu được số hóa, hoàn thiện đồng bộ kết nối từ Thành phố đến cơ sở, các TTHC được giải quyết toàn trình trên môi trường mạng… thì hoạt động tiếp nhận TTHC sẽ chuyển giao về Trung tâm Phục vụ hành chính công Thành phố theo đúng quy định.

Đến thời điểm này, phần mềm dịch vụ công và lực lượng cán bộ, công chức làm việc tại 126 điểm tiếp nhận hồ sơ hành chính của xã, phường đã được phân công, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ.

Tôi cũng trao đổi thêm, các sở đã tham mưu để UBND Thành phố chỉ đạo giải quyết sớm nhiều TTHC đặc thù. Điển hình lĩnh vực người có công, Sở Nội vụ đã phối hợp UBND quận, huyện thực hiện chi trả hết tháng 6 và 7/2025 cho 82.000 người đang hưởng chế độ, bảo đảm khi bộ máy chính quyền mới đi vào hoạt động, người hưởng trợ cấp hàng tháng không bị ảnh hưởng.

Mong có độ “mở” cho các địa phương

Thưa ông, dù chính quyền Thành phố đã có sự chủ động, tích cực, song công tác chuẩn bị cho mô hình CQĐP 2 cấp tại Hà Nội vì chưa có trong tiền lệ nên chắc chắn không tránh khỏi bỡ ngỡ, khó khăn?

- Chúng ta đã biết, chủ trương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính xây dựng mô hình CQĐP 2 cấp là một cuộc “cách mạng” có tính lịch sử, ý nghĩa đặc biệt quan trọng; thay đổi lớn từ mô hình chính quyền, thể chế, chính sách tới đội ngũ cán bộ công chức, sự tác động lớn đến toàn xã hội. Vì vậy, dù thực hiện bài bản, khoa học, thận trọng nhưng sẽ khó tránh khỏi bỡ ngỡ, khó khăn.

Tại Hà Nội qua khảo sát thực tế bước đầu có thể thấy về cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của các xã, phường sau sắp xếp là khó khăn lớn nhất. Hầu hết xã, phường hiện phải bố trí trụ sở phân tán do diện tích trụ sở xã, phường cũ chật hẹp, nên trước mắt Thành phố chỉ đạo với các phường không có trụ sở trung tâm của quận thì bố trí 2-3 trụ sở cho Đảng ủy, HĐND-UBND, UBMTTQ.

Sau khi đơn vị hành chính mới đi vào hoạt động, căn cứ phương án sử dụng hiệu quả trụ sở, tài sản công và đặc thù từng địa phương sẽ tiến hành quy hoạch trung tâm hành chính cấp xã để đầu tư xây dựng khu liên cơ của cơ quan hành chính cấp xã bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả và thuận lợi trong lãnh đạo, điều hành của chính quyền.

Sẵn sàng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội, các sở đã tham mưu để UBND Thành phố chỉ đạo giải quyết sớm nhiều thủ tục hành chính đặc thù (ảnh: Công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công Thành phố Hà Nội - chi nhánh số 4 tiếp nhận giải quyết hồ sơ hành chính)

Song song các điều kiện cơ sở vật chất, để đáp ứng nhiệm vụ giai đoạn mới, Hà Nội còn kiến nghị tháo gỡ những vướng mắc nào khác không, nhất là về đội ngũ cán bộ công chức hay công tác quản lý ở cấp xã?

- Ở Hà Nội có thể nói mặt bằng trình độ cán bộ công chức đều đạt chuẩn, tương đối đồng đều. Tuy nhiên sau sắp xếp, phân bổ cán bộ công chức từ cấp huyện về xã, có một khó khăn đặc thù ở nhóm cán bộ quản lý cấp phòng lĩnh vực y tế, giáo dục. Trước đây một phòng y tế chỉ 4-5 người, giờ gộp 5-6 xã vào thì liệu cán bộ có đủ trình độ quản lý? Trước các trường học là đơn vị sự nghiệp thuộc phòng giáo dục cấp huyện, giờ chuyển về trực thuộc UBND xã, trong khi phòng giáo dục có các phòng chuyên môn còn UBND xã không có phòng chuyên môn…

Vì vậy quá trình vận hành tổ chức bộ máy mới, Thành phố rất mong các bộ, ngành căn cứ thực tiễn chung và đặc thù của Thủ đô để ban hành thông tư hướng dẫn về chức năng nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, cơ chế phối hợp hoạt động liên thông giữa các ngành bảo đảm hiệu quả, sát thực tiễn.

Thực tế cũng cho thấy cần có giai đoạn chuyển tiếp giữa hoạt động của trung tâm y tế và trạm y tế chuyển về xã. Trước mắt Thành phố sẽ chỉ đạo để việc bàn giao này không làm gián đoạn phục vụ Nhân dân, các sở chuyên ngành có hướng dẫn tham mưu, nhưng lâu dài Bộ cần có hướng dẫn rất cụ thể.

Cũng theo mô hình mới, bộ máy cơ quan chuyên môn cấp xã chỉ có 3 phòng, song Hà Nội có nhiều lĩnh vực với phạm vi, khối lượng công việc rất lớn, nên chỉ 3 phòng sẽ không bảo đảm thực hiện hết nhiệm vụ. Như về thu ngân sách, một phường ở Hà Nội hiện đạt khoảng 15.000 tỷ đồng, bằng một địa phương rất lớn, trong khi Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị cấp xã được nhập từ nhiều lĩnh vực (kinh tế, hạ tầng, tài nguyên, đất đai, thương mại, chuyển đổi số…), có nhiệm vụ chức năng quá nặng.

Với một xã vùng sâu tổ chức 3 phòng là đơn giản, nhưng với phường ở trung tâm đô thị lớn khi vận hành thực tế chắc chắn rất khó khăn, một trưởng phòng không thể đủ chuyên môn quản lý rất nhiều ngành, lĩnh vực với những đặc điểm khác nhau. Do đó, Thành phố đã nhiều lần kiến nghị và giờ tiếp tục mong muốn Trung ương tùy quy mô dân số và diện tích, phạm vi, trình độ phát triển KT-XH, số TTHC... và những đặc thù khác để có độ “mở” giúp các địa phương thực hiện tốt.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Linh Nguyễn