Hà Nội thúc đẩy giao thông xanh, giảm ô nhiễm khói bụi

Quang cảnh Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết của HĐND TP về chính sách, biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: Linh Chi.

Hỗ trợ tài chính và ưu đãi lệ phí

Sáng 25/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết về chính sách, biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn. Đây là một bước đi quan trọng, hướng tới mục tiêu giảm ô nhiễm không khí, nâng cao chất lượng môi trường và hình thành hệ sinh thái giao thông xanh tại Thủ đô.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, Đỗ Việt Hải cho biết, dự thảo Nghị quyết được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật Thủ đô, Luật Đường bộ, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ cùng các văn bản hướng dẫn thi hành. Nghị quyết không chỉ đặt trọng tâm vào môi trường mà còn hướng tới phát triển kinh tế xã hội bền vững, đồng thời thúc đẩy người dân và doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện sang sử dụng năng lượng sạch.

Dự thảo Nghị quyết gồm 5 chương, 11 điều, tập trung vào ba nhóm chính sách chính. Thứ nhất, hỗ trợ trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp khi chuyển đổi phương tiện sang xe điện hoặc năng lượng sạch. Thứ hai, quy định các biện pháp hạn chế phương tiện phát thải; cuối cùng là chính sách phát triển hạ tầng trạm tiếp năng lượng sạch công cộng.

Phạm vi áp dụng của Nghị quyết bao gồm xe mô tô, xe gắn máy, taxi, xe hợp đồng dưới 8 chỗ và một số phương tiện phục vụ dịch vụ công ích. Các ưu đãi kèm theo gồm giảm phí, lệ phí, hỗ trợ đầu tư hạ tầng sạc, hướng đến đối tượng cá nhân, tổ chức sử dụng phương tiện, doanh nghiệp vận tải và các đơn vị khai thác hạ tầng đường bộ.

Về mặt hỗ trợ tài chính, dự thảo đưa ra mức hỗ trợ bằng tiền trực tiếp cho cá nhân chuyển đổi xe mô tô, xe gắn máy sang xe điện, từ 20% giá trị phương tiện nhưng không quá 5 triệu đồng. Đặc biệt, cá nhân thuộc hộ nghèo được hỗ trợ 100% giá trị phương tiện, tối đa 20 triệu đồng; hộ cận nghèo nhận 80% nhưng không quá 15 triệu đồng. Doanh nghiệp, tổ chức có thể được hỗ trợ lãi vay đến 30% khi đầu tư phương tiện giao thông xanh hoặc triển khai mô hình cho thuê.

Chính sách lệ phí cũng được ưu tiên: hỗ trợ 50–100% lệ phí đăng ký phương tiện xanh tùy nhóm đối tượng và miễn phí sử dụng lòng đường, hè phố tạm thời cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho thuê phương tiện xanh.

Một điểm nổi bật trong dự thảo là các biện pháp hạn chế phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, được triển khai theo lộ trình cụ thể. Các phương tiện kinh doanh vận tải như xe công nghệ 2 bánh, taxi, xe hợp đồng dưới 8 chỗ phải đảm bảo tỉ lệ chuyển đổi theo mốc thời gian, hướng tới 100% phương tiện sử dụng năng lượng sạch sau năm 2030. Ngoài ra, TP sẽ hạn chế lưu thông phương tiện phát thải trên một số tuyến, khu vực và khung giờ từ sau năm 2035.

Trạm sạc và ưu đãi doanh nghiệp

Dự thảo quy định bắt buộc bố trí tỉ lệ điểm đỗ có trạm sạc trong các bãi đỗ xe, chung cư, tòa nhà thương mại và công trình công cộng, với tỉ lệ tối thiểu 15% đối với công trình hiện hữu và 30% cho công trình mới. Thành phố hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư trạm sạc thông qua lãi vay, miễn tiền thuê đất 5 năm đầu, miễn phí khảo sát-thiết kế đường dây, và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Tại Hội nghị, nhiều đại biểu đánh giá việc xây dựng Nghị quyết là cần thiết và cấp bách, song vẫn còn một số hạn chế. Các vấn đề như lộ trình chưa chi tiết, hỗ trợ tài chính chưa minh bạch, hạ tầng trạm sạc chưa phát triển, đối tượng áp dụng và phạm vi cần rõ ràng hơn.

Chủ tịch Hội Nữ trí thức Thành phố Hà Nội, Bùi Thị An nhấn mạnh, Nghị quyết cần đánh giá tác động ngân sách, lộ trình định lượng xe cá nhân và công cộng cần chuyển đổi, phân loại đối tượng hỗ trợ rõ ràng, cơ chế quản lý vòng đời phương tiện cũ, và chuẩn an toàn pin-trạm sạc.

PGS.TS Nguyễn Thanh Lâm đề xuất bổ sung chính sách thu mua pin, theo dõi vòng đời xe điện và công bố quy hoạch trạm sạc toàn Thành phố để người dân tin tưởng. Ông Phạm Ngọc Thảo đặt câu hỏi về việc không sử dụng xăng sinh học E10, làm rõ ưu nhược điểm pin, giá thành, thời hạn sử dụng và rủi ro cháy nổ, ô nhiễm môi trường.

Các đại biểu cũng đồng ý cần đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng và chuẩn bị tâm lý cho người dân trước những thay đổi lớn về phương tiện giao thông.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Thường trực MTTQ TP Hà Nội, Phạm Anh Tuấn, đánh giá cao các ý kiến phản biện tâm huyết và công tác chuẩn bị kỹ lưỡng của cơ quan soạn thảo. Ban Thường trực khẳng định Nghị quyết là cần thiết, tạo khung pháp lý kiểm soát phát thải khí nhà kính, góp phần xây dựng Thủ đô xanh-sạch-bền vững.

Về chính sách hỗ trợ-an sinh, cần cân nhắc lộ trình chuyển đổi hợp lý để không gây khó khăn cho lao động thu nhập thấp. Với doanh nghiệp, ngoài lãi vay, cần nghiên cứu cơ chế bảo lãnh tín dụng hoặc quỹ bảo hiểm rủi ro. Hệ thống trạm sạc công cộng phải được phát triển đồng bộ, kết hợp quy định an toàn pin, phòng cháy chữa cháy, thu hồi-tái chế phương tiện và pin thải. Phương tiện công ích, xe công vụ cần được chuyển đổi sớm hơn để tạo gương mẫu, dẫn dắt thị trường.

Ban Thường trực MTTQ đề nghị cơ quan soạn thảo hoàn thiện hồ sơ, tiếp thu các ý kiến phản biện và có văn bản trả lời trước khi trình HĐND xem xét, thông qua, đảm bảo Nghị quyết thực sự khả thi, hiệu quả và góp phần thúc đẩy Hà Nội trở thành đô thị giao thông xanh, bền vững.

Nguyễn Đăng