Hà Nội, TP.HCM nghiên cứu, nêu rõ cơ chế cần để phát triển đường sắt đô thị

Nhấn mạnh hệ thống đường sắt phải đi trước trong định hướng phát triển đô thị, Phó thủ tướng cho rằng, đề án đường sắt đô thị TP Hà Nội và TP.HCM phải trả lời được những câu hỏi lớn.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo tại cuộc họp (Ảnh: VGP/Minh Khôi).

Cụ thể là những dự án, công trình phải làm ngay; công tác nghiên cứu, quy hoạch, chuẩn bị, thiết kế hạ tầng đường sắt cho đô thị; tính thống nhất với mạng lưới đường sắt tốc độ cao của cả nước; lựa chọn công nghệ xây dựng công trình ngầm, đầu máy, toa xe, quản lý, vận hành, đào tạo nhân lực… nhằm xây dựng ngành công nghiệp đường sắt đồng bộ, hiện đại; khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư…

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, về tiêu chí kỹ thuật, mạng lưới đường sắt đô thị ở TP Hà Nội, TP.HCM có khổ đường 1.435mm, đường đôi. Tốc độ thiết kế 80-160km/h; hệ thống cấp điện trên cao hoặc cấp điện ray thứ 3; vận hành đoàn tàu tự động; phương tiện sử dụng đoàn tàu động lực phân tán EMU.

Dự kiến, đến năm 2035, hai thành phố hoàn thành các tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch hiện có, tổng chiều dài khoảng 580km. Năm 2045 hoàn thành khoảng 369,1km (Hà Nội thêm khoảng 200,7km; TP.HCM khoảng thêm 168,4km). Năm 2060 hoàn thành thêm khoảng 158,66km tại TP.HCM.

Hai thành phố phấn đấu đến năm 2035, đường sắt đô thị chiếm 30-35% thị phần vận tải hành khách công cộng, và tăng lên 55-70% sau năm 2035.

Lãnh đạo Bộ GTVT báo cáo về dự thảo hai đề án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM (Ảnh: VGP/Minh Khôi).

Lãnh đạo TP Hà Nội, TP.HCM cho biết, các tuyến đường sắt đô thị đã được nghiên cứu bước đầu, chuẩn bị quy hoạch không gian ngầm, quỹ đất, tính toán các khu vực phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ dọc tuyến (TOD), kết nối với tuyến đường sắt quốc gia cũng như các đầu mối giao thông lớn…

Ngay sau khi đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị ở Hà Nội, TP.HCM được cấp thẩm quyền phê duyệt, hai địa phương sẽ tiếp tục xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, quy hoạch chi tiết, chuẩn bị các dự án đầu tư theo lộ trình; đặc biệt là đề xuất một số cơ chế, nhóm chính sách đặc thù.

Dự kiến, cơ cấu nguồn vốn đầu tư hệ thống đường sắt đô thị là ngân sách địa phương, vốn vay, ngân sách Trung ương hỗ trợ và các nguồn hợp pháp khác, đồng thời, kêu gọi các nhà đầu tư tư nhân quan tâm đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị, nhà ga kết hợp trung tâm thương mại, phương tiện khai thác.

Bên cạnh đó, hai thành phố sẽ thành lập, kết hợp tận dụng tối đa nhân lực hiện có, cơ sở đào tạo có đủ năng lực phối hợp với các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong và ngoài nước để thực hiện đào tạo nhân lực; kết hợp với các dự án đường sắt quốc gia, đường sắt tốc độ cao để phát triển công nghiệp đường sắt.

Toàn cảnh cuộc họp tiến độ triển khai các công trình, dự án đường sắt đô thị TP Hà Nội và TP.HCM (Ảnh: VGP/Minh Khôi).

Phó thủ tướng yêu cầu trong đề án cần tập trung làm rõ bối cảnh, tình hình triển khai các dự án đường sắt đô thị tại mỗi thành phố, bổ sung quy hoạch không gian ngầm cho đường sắt đô thị tại TP.HCM, huy động vốn đầu tư; căn cứ xác định định mức kinh tế kỹ thuật, lựa chọn công nghệ và khả năng tự chủ trong chế tạo thiết bị, mô hình quản lý điều hành hệ thống, đào tạo nguồn nhân lực...

Ngoài những cơ chế, chính sách đặc thù đã có, Hà Nội, TP.HCM cần đề xuất cụ thể những nhóm cơ chế, chính sách chung, cần thiết cho cả hai địa phương để phát triển đường sắt đô thị, cơ chế huy động, phân bổ nguồn vốn đầu tư công trung hạn từ ngân sách Trung ương, địa phương và các nguồn vốn khác, mức độ an toàn khi huy động vốn vay đối với ổn định kinh tế vĩ mô…

Trang Trần