HAGL thăng hoa nhờ sơ đồ 3 hậu vệ

“Hàng thủ chính là sự khác biệt lớn nhất của HAGL dưới triều đại Kiatisuk. Trước đây, họ thường chơi với sơ đồ 4 hậu vệ. Hồng Duy và Văn Thanh đảm nhận 2 cánh, còn bộ đôi trung vệ hoán đổi liên tục. HAGL trở thành một trong những hàng thủ tệ nhất V.League nhiều năm liền. Khi Kiatisuk đến, điểm yếu đó cơ bản được giải quyết”, chuyên gia Phan Anh Tú nhận định với Zing sau trận thắng 2-0 của HAGL trước CLB Hải Phòng.

Tối 2/4, HAGL có trận sạch lưới thứ 4 liên tiếp ở V.League để củng cố ngôi đầu bảng. Từ chỗ thủng lưới trung bình 2 bàn mỗi trận, hàng thủ HAGL đang trở thành phòng tuyến khó bị khoan thủng nhất hiện tại.

Chiến thắng trước CLB Hải Phòng giúp HAGL có 3 trận sạch lưới liên tiếp ở V.League. Ảnh: Hoàng Hà.

3-4-3 của Kiatisuk

Sơ đồ 3 hậu vệ không phải ý tưởng đầu tiên khi Kiatisuk cập bến Pleiku. Trong trận gặp CLB Nam Định ở giải giao hữu Thiên Long, ông để HAGL đá sơ đồ 4-3-3. Trên lý thuyết, đây là sơ đồ tận dụng tốt nhất tiềm lực tấn công của HAGL, với ít nhất 5 cầu thủ giàu kỹ thuật, tốc độ và có khả năng tạo đột biến ra sân.

Kiatisuk muốn HAGL đá bóng ngắn, nhanh và trực diện. Số lượng cầu thủ tấn công đông đảo là yếu tố đầu tiên để phục vụ kế hoạch. Tuy nhiên, trước Kiatisuk, HLV Dương Minh Ninh, Nguyễn Văn Đàn, Lee Tae-hoon đã nghĩ đến điều này và thất bại khi muốn hài hòa thẩm mỹ và hiệu quả trong cách chơi của HAGL.

Vấn đề của HAGL nằm ở phòng ngự, khi các cầu thủ không có tư duy tốt ở khâu kèm người, truy cản và thiếu sự bọc lót, che chắn cần thiết cho bộ đôi trung vệ. HAGL mạnh mẽ khi cầm bóng và dễ tan vỡ khi không có quả bóng trong chân. 2 bàn thua trước Nam Định và Khánh Hòa trong loạt đá giao hữu khiến Kiatisuk nhìn rõ hơn lỗ thủng trước cầu môn.

Thay đổi lập tức được đưa ra. Kiatisuk xoay chuyển HAGL về sơ đồ 3-4-3, số lượng trung vệ chuyên trách phòng ngự tăng thêm 1 để gia cố sự chắc chắn trước khu vực 16,5 m. Khi có bóng, HAGL chơi với 7 cầu thủ có mặt trên phần sân tấn công, còn trong các tình huống phòng ngự, đội bóng phố Núi xoay chuyển về sơ đồ 5-3-2.

Tuy nhiên, tăng số lượng hậu vệ không phải tất cả. Ở giai đoạn một, HLV Lee Tae-hoon từng giúp HAGL giảm số bàn thua (16 bàn thua sau 13 trận), song đội bóng phố Núi chủ yếu đá thủ kiểu co cụm, thụ động, nên không giữ được ổn định ở cuộc đua đường dài.

Giai đoạn hai, Nguyễn Văn Toàn cùng đồng đội thủng lưới 20 bàn trong 7 trận và là một trong những đội bị bắn phá cầu môn nhiều nhất giải khi Trương Trọng Sáng, Kelly Kester hay Damir Memovic mất phong độ.

Ngược lại, Kiatisuk đề cao khả năng hỗ trợ giữa các cầu thủ. Với một cầu thủ đá “thòng” để bọc lót, HAGL giảm thiểu được sai lầm. Đồng thời, 2 trung vệ đóng vai trò “dập” dâng cao giúp HAGL phòng ngự chủ động, truy cản và phạm lỗi khi cần để bẻ gãy các pha tấn công của đối thủ từ trong “trứng nước”.

Trong trận gặp Hải Phòng, bộ đôi Hữu Tuấn và Memovic được tạo điều kiện băng lên bắt bài, gây áp lực đánh chặn các pha lên bóng trước khi Martin Lo, Diego Fagan kịp tiếp cận vùng cấm. Đây là cách chơi HAGL không thể áp dụng nếu đá 4 hậu vệ. Theo BLV Ngô Quang Tùng, các hậu vệ HAGL lúc này vẫn chưa đá với phong độ cao nhất, song HAGL vẫn trắng lưới 3 trận nhờ bù đắp cho nhau rất tốt.

Với hàng thủ 3 người, HAGL vừa phòng ngự chắc chắn và chủ động, vừa giải phóng cho Hồng Duy và Văn Thanh ở hai biên. Ảnh: Thuận Thắng.

Ngoài ra, sơ đồ 3-4-3 cũng giải phóng sức mạnh nội tại nguy hiểm nhất của HAGL, đó là khả năng tấn công biên. Đội bóng phố Núi có những mũi nhọn khoan phá cực tốt ở hành lang cánh như Nguyễn Phong Hồng Duy, Vũ Văn Thanh, Văn Toàn hay Nguyễn Công Phượng.

Đá với sơ đồ 4 hậu vệ, các cầu thủ chạy biên của HAGL thường bị “giam” ở phần sân nhà, dẫn đến Văn Toàn rơi vào thế phải độc lập tác chiến, còn khi Văn Thanh, Hồng Duy dâng cao, đội bóng áo trắng sẽ hở sườn, phải hứng chịu các pha khoét biên.

Với chiến thuật mới của Kiatisuk, Văn Thanh, Hồng Duy thường xuyên góp mặt ở phần sân đối thủ khi có Hữu Tuấn, Memovic dạt cánh bọc hậu. Tam giác Văn Thanh, Văn Toàn và Washington Brandao đang là “đặc sản” tấn công mới của HAGL. Văn Thanh đã có 2 bàn ở V.League 2021 đều từ những tình huống xâm nhập thông minh.

“Văn Thanh và Hồng Duy là 2 hậu vệ thích dâng cao tấn công. Trước đây, HAGL nhiều lần trả giá vì 2 hậu vệ biên lên công, nhưng bỏ thủ. Với sơ đồ 4 hậu vệ, thủng cánh là kịch bản cực kỳ nguy hiểm. Thực tế là HAGL phải nhận nhiều bàn thua vì các pha tấn công kiểu vậy.

Dưới hệ thống của Kiatisuk, Văn Thanh và Hồng Duy yên tâm tấn công hơn trước. Bộ ba trung vệ Hữu Tuấn, Memovic và Kim Dong-su đang làm khá tốt vai trò bọc lót và tranh chấp. Trong trận thắng CLB TP.HCM, thực tế là ba trung vệ HAGL đôi lúc mắc sai lầm. Nhưng về màn trình diễn tổng thể trong 90 phút, họ làm tốt”, chuyên gia Phan Anh Tú phân tích thêm.

Đá đẹp phải cùng hiệu quả

“Mọi trận đấu, chúng tôi đều cố gắng theo đuổi lối đá ngắn, đá đẹp, nhưng đôi khi đá đẹp không thể chiến thắng. Tôi muốn đá đẹp phải đi đôi với hiệu quả”, Kiatisuk chia sẻ sau trận thắng CLB Hải Phòng.

Bóng đá đẹp là nỗi ám ảnh của bầu Đức và là lý do Kiatisuk được mời về Pleiku, nhưng trước khi đá đẹp, HAGL cần vững chãi. “Không HLV nào lại chỉ quan tâm ở khâu tấn công mà bỏ quên phòng ngự”, BLV Quang Tùng phân tích.

Việc gia cố lại hàng thủ không chỉ giúp HAGL giảm số bàn thua, mà còn đảm bảo tính chắc chắn của toàn hệ thống. Khi tấn công hay phòng ngự, cả khối đội hình HAGL đều di chuyển đồng đều. Hình ảnh Công Phượng lùi về vùng cấm cướp bóng trong chân cầu thủ Hải Phòng hay Hồng Duy dâng cao dứt điểm cho thấy đội bóng của Kiatisuk đang chơi như một khối thống nhất đúng nghĩa.

Đây là cách xây dựng đội bóng tương tự với tuyển Việt Nam của Park Hang-seo. Tấn công hay phòng ngự, đó không phải nhiệm vụ của riêng hậu vệ hay tiền đạo, mà là mục tiêu của cả đội bóng.

HLV Park Hang-seo cũng nâng tầm tuyển Việt Nam nhờ công thức 3-4-3. Đây là sơ đồ phù hợp với các đội bóng đề cao tính chắc chắn và tổ chức. Ảnh: Minh Chiến.

Trong buổi tập đầu tiên sau khi tiếp quản đội tuyển năm 2017, HLV Park Hang-seo không rèn các bài tập bóng, mà yêu cầu cả đội học cách di chuyển. “Tôi muốn toàn đội phải di chuyển đồng bộ thành từng khối”, ông Park nói, sau khi nhận ra vấn đề là tuyển Việt Nam “để đối thủ dẫn bóng quá thoải mái” dù đội vừa đè bẹp Campuchia ở vòng loại Asian Cup.

Củng cố kết cấu đội hình, đề cao tính tổ chức và xây dựng nền tảng phòng ngự trên công thức 3 hậu vệ là bí quyết thành công của HLV Park, nay được Kiatisuk áp dụng với HAGL. Văn Toàn, Công Phượng, Lương Xuân Trường, Nguyễn Tuấn Anh hay Văn Thanh đã quen với cách đá 3-4-3 trong 3 năm gắn bó với các cấp độ đội tuyển. Do đó, HAGL nhanh chóng thẩm thấu triết lý của Kiatisuk.

Trong bối cảnh V.League đá với mật độ dày (7 trận trong 37 ngày) từ giờ đến ngày 9/5, cách chơi phòng ngự của HAGL càng có hiệu quả. Các đội có xu hướng đề cao lối chơi chắc chắn, thực dụng và giữ sạch lưới trước khi nghĩ tới bàn thắng. Có tới 9/13 đội V.League hiện tại thủng lưới 6 bàn trở xuống sau 7 vòng, tức là không quá 1 bàn thua mỗi trận. Những chiến thắng với cách biệt lớn hơn 1 bàn xuất hiện không thường xuyên (dưới 50% tổng số trận).

Mùa trước, CLB Viettel vô địch V.League 2020 với 5 bàn thắng trong 6 trận nước rút. Vấn đề là đội bóng của HLV Trương Việt Hoàng giữ sạch lưới ở cả 6 trận ấy. SLNA dẫn đầu mùa 2020 sau 5 vòng với vỏn vẹn 3 bàn thắng. Khi phòng thủ chắc chắn, các đội chỉ cần 1 bàn để lấy 3 điểm.

Mà ghi bàn lại là việc HAGL đang làm rất tốt. 2 trong tổng 6 trận thắng cách biệt 3 bàn từ đầu mùa đến giờ thuộc về đội bóng phố Núi. Các học trò của Kiatisuk không tấn công dồn dập, mà ưu tiên phòng ngự chắc và chỉ tăng tốc ở một số thời điểm. Thế là đủ.

“HAGL chưa hoàn thiện, nhưng với V.League hiện tại, có khi chưa cần cải thiện điểm yếu, đội bóng này đã vô địch rồi”, BLV Quang Tùng khẳng định. Còn quá sớm để nói về ngôi vô địch, nhưng cứ đá thế này, Công Phượng cùng đồng đội có quyền mộng mơ.

'Cầu thủ HAGL không được phép sợ bất kỳ ai' Huấn luyện viên trưởng Kiatisuk Senamuang của HAGL dạy các học trò phải tỏ ra bản lĩnh, dù thi đấu trên sân nhà hay sân khách nếu muốn thành công.

Nam Nhi