Hai bảo vật quốc gia trong ngôi chùa cổ ở Hải Phòng
Trong ngôi chùa Trà Phương, tại xã Thụy Hương (Kiến Thụy, TP Hải Phòng) có thờ hai bảo vật quốc gia là Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung và Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn.
Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung.
Chùa Trà Phương tại xã Thụy Hương (huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng) có thờ Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung và Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, niên đại hàng trăm năm.
Ngày 31/12/2020 Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung và Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn là bảo vật quốc gia. Theo UBND xã Thụy Hương, chùa Trà Phương được xây dựng từ thời Lý và được trùng tu tôn tạo một cách quy mô vào đời nhà Mạc (thế kỷ XVI).
Chùa Trà Phương có kiến trúc độc đáo, hướng chính Tây Nam. Chùa gồm tòa điện phật, tòa thờ các vị sư tổ, nhà khách, nhà bia, sân vườn và kiến trúc cổng chùa.
Ngôi chùa được xây trên một gò đất, xung quanh cây cối rậm rạp, cách xa xóm làng nên còn được gọi là Bà Đanh Tự. Thế kỷ XVI, chùa được nhà Mạc trùng tu lấy tên là Thiên Phúc Tự. Đến năm 2017, chùa Trà Phương được xếp hạng Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Nổi bật trong số những di vật này ở chùa Trà Phương là Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn và Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung.
Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, được làm từ chất liệu đá vôi, cao 56cm, vai ngang 23cm. Tượng được tạc hõm sâu vào đá nguyên khối. Phía ngoài phiến đá tạo tác kiểu văn bia. Trán bia ở chính giữa chạm biểu tượng bông sen 16 cánh đơn. Dưới trán bia là họa tiết rồng được chạm chầu vào lòng bia.
Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung cũng được làm từ đá vôi, cao 63cm, vang ngang 37cm. Tượng có khuôn mặt bầu trái xoan, mắt to tròn, mũi phổng, miệng mím, tai to, cằm nhọn. Tượng đội mũ trụ đứng, đỉnh bằng. Tượng mặc áo bào, cổ tròn. Trên áo có chạm hình rồng trong thế cuộn tròn, mặt rồng nhìn chính diện. Hình rồng được chạm mang đặc trưng rồng thời Mạc với các dấu ấn như: mặt dạng râu, sừng đơn cong cong, mắt tròn lồi, miệng râu, tai thú,...
Đầu năm 2021, ngôi chùa Trà Phương được Ban quản lý di tích trùng tu quy mô lớn hơn trước.
Đầu hồi ngôi chùa bị hư hỏng, rạn nứt vào dột từ nhiều năm trước sau một cơn giông bão lớn.
Phí sau ngôi chùa là nơi thờ các vị sư tổ qua các thời kỳ. Hiện khu vực này cũng xuống cấp trầm trọng. Theo Sở VH-TT TP.Hải Phòng, bà Vũ Thị Ngọc Toàn là người làng Trà Phương và là chính thất của Mạc Thái Tổ Mạc Đăng Dung. Người dân địa phương đến ngày nay vẫn còn truyền tụng câu ca “Cổ Trai đế vương - Trà Phương công chúa” để nói về vua và hoàng hậu mà Mạc.
