Hai gam màu bất động sản đô thị sau hợp nhất - Bài cuối: Giá đất ảo và hạ tầng ngầm trên giấy

Từ hình ảnh "nàng công chúa ngủ trong rừng" được kỳ vọng tỉnh giấc, Tuy Hòa đã trải qua những cơn sốt đất ảo dữ dội, để lại giá trị treo trên mây, còn hạ tầng ngầm - niềm tin để người dân mạnh dạn bỏ tiền mua đất - nằm lại trên giấy. Sau ngày 1/7, khi Phú Yên hợp nhất với Đắk Lắk, vùng Tuy Hòa cũ càng phơi rõ thực trạng: dự án treo, giá đất bị thổi phồng, cư dân bức xúc vì hạ tầng ngầm chưa có.

Dự án khu đô thị bờ Nam sông Đà Rằng (thường gọi khu Bà Điều) từng được kỳ vọng là “thành phố phía bờ Nam” của Tuy Hòa, nay im ắng không có người giao dịch hay xây dựng mới.

Giá đất ảo và dự án nằm im

Giai đoạn 2019 - 2022, bất động sản Tuy Hòa từng bùng nổ chưa từng có. Đất nền ven biển, dọc đại lộ Hùng Vương, ven sông Đà Rằng hay vùng Phú Đông, Hòa Hiệp, Hòa Vinh liên tục tăng chóng mặt. Những đoàn môi giới từ thủ đô Hà Nội đổ về, dựng kịch bản "Tuy Hòa sẽ là Nha Trang thứ hai". Giá đất nhiều nơi tăng gấp nhiều lần chỉ trong vài năm, tạo bong bóng khổng lồ. Với nền tảng kinh tế không mạnh và đa dạng như các tỉnh khác, môi giới bất động sản là cứu cánh của nhiều người dân từ thành thị tới thôn quê. Nhiều phụ nữ nông thôn không biết nhiều về cái gọi là thị trường bất động sản, về quy hoạch… vẫn đổ nhau ra đường làm môi giới. Nhưng sau cơn sốt, thị trường tụt dốc, thanh khoản rơi tự do. Những người mua để ở thì lâm cảnh "chết kẹt", còn nhà đầu cơ thì rút lui sau khi lâm vào cảnh thua lỗ nặng, để lại những lô đất cỏ mọc.

Loạt dự án từng quảng bá rầm rộ rơi vào cảnh dang dở. Khu đô thị Nam Tuy Hòa - thường gọi Khu Bà Điều - bên bờ Nam sông Đà Rằng, từng hứa hẹn khu đô thị kiểu mẫu, được quy hoạch như "thành phố phía bờ Nam". Nhiều đơn vị, cơ sở Nhà nước được đầu tư xây dựng cạnh dự án như Trường chính trị tỉnh Phú Yên (nay là Trường Chính trị tỉnh Đăk Lăk, cơ sở 2); Trường THPT chuyên Lương văn Chánh; các trung tâm viễn thông… để hút người dân và nhà đầu tư. Hiện tại cũng đã rơi vào lặng im, nhà đầu tư nhỏ lẻ vốn mỏng, bị "ngộp" vốn, giảm giá tới 20% cũng không có người mua. Tại dự án LK gần sân bay Tuy Hòa, bà Trần Thị Mỹ, một Việt kiều Pháp, cùng người nhà đầu tư 2 lô đất đã phải chịu lỗ để bán tháo cách đây hơn 1 năm. "Nếu để tới giờ này còn lỗ nặng, chắc bán tháo cũng chẳng ai hỏi han", bà Mỹ nói.

Một số dự án gắn thương hiệu lớn cũng rơi vào cảnh chững lại. Dự án HTL Seaside, Regal Maison… với dãy những dãy shophouse như phố Tây nay cũng hoàn toàn nằm trong im lặng. Anh Trần Minh Duy, một thầu sơn nước phường Tuy Hòa (tỉnh Đăk Lăk), nói: "Không có ai đến xem hay giao dịch như cách đây vài năm, nhưng họ thuê tụi tôi sơn sửa lại suốt để hòng có người xem. Những đợt sóng đẩy giá lên cao gấp nhiều lần, những đoàn khách từ thủ đô lũ lượt xem nhà nay không còn nữa".

Hạ tầng ngầm thành hạ tầng treo

Dự án HTL Seaside, phường Bình Kiến (Đắk Lắk) cùng nhiều dự án nhà ở khác đều đang chịu cảnh im ắng, không có người giao dịch.

Trên quy hoạch, Tuy Hòa từng được định hướng thành đô thị biển hiện đại, với ngầm hóa hạ tầng kỹ thuật. Quy hoạch chung đến 2040 đặt mục tiêu 75 - 80% tuyến phố chính ngầm hóa đến năm 2030. Từ năm 2017, tỉnh Phú Yên đã phê duyệt kế hoạch ngầm hóa toàn bộ hạ tầng cáp viễn thông tại khu đô thị mới.

Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Đông khu dân cư A1, xã Bình Kiến, thành phố Tuy Hòa (nay là phường Bình Kiến, tỉnh Đắk Lắk) là một trong những dự án điểm được ngầm hóa hạ tầng kỹ thuật điện, nước. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm đấu giá cao ngất ngưỡng (có lô lên tới gần 6 ty đồng, điều khó tưởng tượng nổi với người dân Tuy Hòa), người dân mua đất tại đây xây dựng phải đề nghị Điện lực Tuy Hòa kéo dây từ các tuyến được bên ngoài vào; nước hoàn toàn tự sử dụng giếng khoan.

Bức xúc, ông Nguyễn Văn Dũng, sinh năm 1960 (trú xã Bình Kiến, nay là phường Bình Kiến) đã thay mặt hàng chục hộ dân ở khu dự án làm đơn kiến nghị lên chủ đầu tư là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất (lúc đó trực thuộc UBND thành phố Tuy Hòa) thực hiện hạ tầng kỹ thuật cho người dân. Giám đốc BQL này, ông Trà Kim Hội có văn bản số 256/BQL, ngày 27/5/2025 trả lời ông Dũng, việc chưa thể đấu nối hệ thống hạ tầng ngầm là do… mấy tên trộm.

Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Đông khu dân cư A1, xã Bình Kiến, thành phố Tuy Hòa được hoàn thành từ năm 2021. Năm 2024, một số đối tượng trộm cắp đã cắt từng đoạn một số hệ thống, thiết bị điện ngầm, để bán lấy tiền tiêu xài. Tòa án Nhân dân tỉnh Phú Yên đã xét xử và buộc các bị cáo phải bồi thường 9,8 triệu đồng. Không đồng tình với bản án, ông Trà Kim Hội ký đơn kháng cáo, cho rằng hệ thống điện ngầm là liền mạch, việc cắt đứt từng đoạn đã gây hư hỏng toàn bộ hệ thống, tổng thiệt hại gần 1 tỷ đồng. Ông Trà đề nghị tòa xét xử các bị cáo phải bồi thường toàn bộ hệ thống.

"Sau khi có kết quả xét xử phúc thẩm của Tòa án Nhân dân tỉnh Phú Yên, có kinh phí bồi thường thiệt hại đúng với thiệt hại thức tế thiệt hại do các bị cáo gây ra, Ban quản lý dự án đầu tư hạ tầng và Phát triển quỹ đất sẽ tiến hành khắc phục, đấu nối điện đối với dự án trong thời gian sớm nhất" – ông Trà Kim Hội trả lời.

Tuy nhiên, mới đây phiên phúc thẩm đã tuyên y án sơ thẩm. Chúng tôi liền liên hệ ông Trà Kim Hội về việc cung cấp hạ tầng điện nước cho khu dự án trên, ông Hội đã chuyển trạng thái sang… im lặng hoàn toàn.

Từng rất thu hút các nhà đầu tư vì vị trí tốt, nhưng việc làm của chủ đầu tư dự án đã gây bức xúc và thiệt hại cho người dân thụ hưởng, làm ảnh hưởng đến thị trường bất động sản khu vực này. Việc thiếu trách nhiệm và không chuyên nghiệp của một đơn vị chủ đầu tư Nhà nước lại gây bức xúc cho người dân. Ông Nguyễn Trọng Nhẫn, một chủ thầu xây dựng đón làn sóng xây dựng ở đây, nói: "Ngay trước thời điểm sáp nhập tỉnh còn có nhiều người lui tới hỏi chuyện mua, bán, chứ nay hoàn toàn vắng, mặc nhiên không có một người nào. Những ngôi nhà đang được xây dựng ở đây là đã có kế hoạch từ trước, còn bây giờ cũng không ai muốn xây nhà".

Dự án Regal Maison, đường Hùng Vương, phường Bình Kiến (Đắk Lắk).

Sau những biến cố thị trường đất ảo, sau làn sóng đầu tư "bánh vẽ" rồi rút đi, nhiều nhà đầu tư từ lớn đến nhỏ ở vùng Tuy Hòa (cũ) đều đang chịu cảnh thua lỗ. Tất cả đều nhận ra rằng, giá trị của bất động sản không nằm ở những cơn sốt đất nhất thời, mà phải bền vững ở sự đa dạng, vững chắc về cơ cấu kinh tế, ở nền tảng hạ tầng. Khi những lời hứa còn treo trên giấy, những dãy shophouse, những lô đất bỏ hoang chỉ càng làm lộ rõ khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế.

Chính vì thế, điều thị trường và người dân chờ đợi không phải là những kịch bản "Tuy Hòa sẽ là Nha Trang thứ hai", còn là những tín hiệu chắc chắn từ các công trình công nghiệp – hạ tầng trọng điểm như Khu công nghiệp Hòa Tâm, Nam Phú Yên, hay việc hiện thực hóa cam kết ngầm hóa kỹ thuật hạ tầng, vùng đất Tuy Hòa bình yên mới có thể bước ra khỏi cái bóng "giá đất ảo" và trở thành không gian sống thực sự cho người dân.

Bài và ảnh: Kha Phạm (TTXVN)