Hải Phòng: Những kết quả bước đầu thực hiện các mục tiêu của Nghị quyết 71

Trên cơ sở Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và Chương trình hành động số 02-CTr/TU ngày 20/10/2025 của Thành ủy Hải Phòng thực hiện Nghị quyết này, ngành Giáo dục và Đào tạo thành phố Hải Phòng đã cụ thể hóa thành các mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu đến năm 2030.

Theo đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, đến nay, việc triển khai thực hiện đã đạt được nhiều kết quả bước đầu khả quan.

Thí điểm mô hình “Trường học Xã hội Chủ nghĩa”

Về mạng lưới trường, lớp học (giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông), quy mô mạng lưới cơ bản bao phủ đủ các địa bàn dân cư; việc rà soát, sắp xếp lại mạng lưới trường lớp đang được tiến hành để khớp với mô hình chính quyền hai cấp.

Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đến hết 2025 ước đạt 77,5% đối với khối công lập, riêng khối trường phổ thông (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông) đạt khoảng 73,5%. Hiện trên địa bàn có 2 trường liên cấp quốc tế đã hoạt động.

Về mô hình “Trường học Xã hội Chủ nghĩa”, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu tích hợp nội dung mô hình này vào Đề án “Xây dựng Chủ nghĩa xã hội gắn với con người xã hội chủ nghĩa tại thành phố Hải Phòng” do Thành ủy chủ trì. Thành phố dự kiến triển khai thí điểm mô hình tại một số trường trọng điểm vào năm 2026, tạo khuôn khổ thực hiện các mục tiêu giáo dục toàn diện theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Ngành Giáo dục Hải Phòng đã quyết liệt triển khai thực hiện Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Ảnh: LT

Về phổ cập giáo dục, học tập suốt đời, công tác phổ cập - xóa mù chữ duy trì vững chắc: 100% xã, phường đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2; tỷ lệ người biết chữ 15-60 tuổi mức độ 1 đạt 99,91%, mức độ 2 đạt 99,74%; phổ cập tiểu học mức độ 3 tại 27/27 quận, huyện (cũ); phổ cập trung học cơ sở mức độ 3 tại 25/26 đơn vị (Cát Hải mức độ 2, Bạch Long Vĩ không có cấp trung học cơ sở), nằm trong nhóm địa phương dẫn đầu cả nước. Có 93,5% người trong độ tuổi hoàn thành cấp trung học phổ thông và tương đương.

Về xây dựng xã hội học tập, phong trào học tập suốt đời phát triển mạnh. Tỷ lệ các mô hình học tập đạt chuẩn cao: Gia đình học tập đạt 90,2%, Dòng họ học tập 90,4%, Cộng đồng học tập (cấp xã) 87%, Đơn vị học tập 89,1%. Toàn thành phố có hơn 339.000 công dân đăng ký tài khoản học trực tuyến tại cổng “Công dân học tập” để tự học suốt đời.

Năm 2024, có 26 địa phương được công nhận “Đơn vị học tập” cấp tỉnh mức độ 1 và 4 địa phương đạt mức độ 2, trong nhóm dẫn đầu cả nước về phong trào này. Thành phố đang chuẩn bị hồ sơ để năm 2026 đề nghị công nhận danh hiệu “Cộng đồng học tập cấp tỉnh”, hướng tới tham gia Mạng lưới UNESCO Global Network of Learning Cities vào 2027 theo đúng mục tiêu.

Về chất lượng giáo dục mầm non, 100% cơ sở mầm non (công lập và tư thục) đủ điều kiện đều tổ chức bán trú; tỷ lệ trẻ mầm non ăn bán trú đạt 99,93%. 100% trẻ mầm non được khám sức khỏe định kỳ và theo dõi tăng trưởng.

Nhờ đó, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em giảm thấp: Tỷ lệ suy dinh dưỡng, nhẹ cân 0,63% (nhà trẻ), 0,76% (mẫu giáo); thấp còi 1,64% (nhà trẻ), 1,25% (mẫu giáo); tỷ lệ thừa cân, béo phì: 0,77% (nhà trẻ), 2,91% (mẫu giáo). Công tác đảm bảo an toàn trường học được thực hiện nghiêm túc: 590/594 trường mầm non (99,3%) được chứng nhận “Trường học an toàn” theo Thông tư 45/2021/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Hoạt động cho trẻ làm quen với Tiếng Anh được quan tâm, triển khai thực hiện theo đúng quy định tại Thông tư 50/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đến nay, toàn thành phố có 258 cơ sở (254 trường và 4 cơ sở độc lập) với 44.651 trẻ mẫu giáo (24%). Đây là tỷ lệ khá cao so với bình quân chung cả nước, tạo thuận lợi cho trẻ khi vào tiểu học.

Chất lượng giáo dục phổ thông của Hải Phòng tiếp tục duy trì ở nhóm dẫn đầu cả nước. Ở bậc tiểu học, tỷ lệ huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1 hàng năm đạt trên 99,9%. Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình tiểu học đúng độ tuổi đạt 98% trở lên; học sinh hoàn thành các môn học đạt trên 98,5%. 100% các trường tiểu học tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, đảm bảo thời lượng và chất lượng giáo dục toàn diện.

Việc dạy Ngoại ngữ và Tin học được triển khai từ lớp 3 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và được mở rộng dần: đến năm học 2024-2025, có 98,6% học sinh tiểu học học ngoại ngữ và 66,4% học sinh tiểu học học Tin học. Bán trú tiểu học phát triển mạnh, với gần 172.847 học sinh (49,5%) ăn bán trú tại trường, góp phần nâng cao sức khỏe và thuận lợi cho phụ huynh.

Ở bậc trung học (trung học cơ sở, trung học phổ thông), Hải Phòng nhiều năm liền nằm trong top đầu về chất lượng. Điểm trung bình kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông của thành phố luôn thuộc tốp 10 toàn quốc; năm 2024 xếp thứ 6, năm 2025 vươn lên xếp thứ 4 cả nước (chỉ sau Ninh Bình, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh). Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông hàng năm của Hải Phòng đạt 99,5% (so với mức 99,2% của cả nước). Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng đạt khoảng 70%; nhiều học sinh đỗ vào các trường đại học hàng đầu trong và ngoài nước.

Giáo dục toàn diện được coi trọng: các trường trung học đẩy mạnh dạy học trải nghiệm, hoạt động ngoại khóa; đặc biệt chú trọng tăng cường dạy ngoại ngữ và tin học để trang bị hành trang hội nhập cho học sinh. 100% các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông đã triển khai giáo dục STEM và khuyến khích nghiên cứu khoa học trong học sinh; mỗi năm có trên 1.200 đề tài STEM của học sinh và giáo viên tham gia các cuộc thi, nhiều đề tài đạt giải cấp thành phố, quốc gia và đã có dự án được cử đi thi quốc tế.

Chất lượng giáo dục phổ thông của Hải Phòng tiếp tục duy trì ở nhóm dẫn đầu cả nước. Ảnh: LT

Với giáo dục mũi nhọn (học sinh giỏi, Olympic), nhiều năm qua, các đội tuyển học sinh giỏi của thành phố luôn nằm trong nhóm dẫn đầu toàn quốc về số lượng và chất lượng giải thưởng. Số học sinh đoạt giải trong Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia của Hải Phòng tăng liên tục qua các năm, năm học 2024-2025 Hải Phòng (sau khi sáp nhập Hải Dương, tăng quy mô đội tuyển) đạt 199 giải quốc gia, xếp thứ 3 toàn quốc (chỉ sau Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh).

Đặc biệt, 23 năm vừa qua, học sinh Hải Phòng đã giành nhiều thành tích xuất sắc trên đấu trường quốc tế như Huy chương Vàng, Bạc, Đồng trong các kỳ thi Olympic Toán học, Vật lý, Tin học và Sinh học quốc tế và châu Á. Những thành tích này khẳng định vững chắc vị thế của giáo dục Hải Phòng trong tốp đầu cả nước về giáo dục mũi nhọn.

Cũng theo đại diện Sở giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, việc giáo dục ngoại ngữ, tin học và các kỹ năng hiện đại cho học sinh trên địa bàn được chú trọng. Tính đến tháng 10/2025, tỷ lệ học sinh trung học phổ thông đạt chứng chỉ tiếng Anh quốc tế tương đương từ bậc 3 trở lên tăng từ 20% (2019) lên 46,7% (2024); nhiều học sinh trung học phổ thông đạt IELTS 7,0-8,0.

Bên cạnh tiếng Anh, Hải Phòng là địa phương đầu tiên đưa tiếng Hàn Quốc vào dạy như ngoại ngữ 1 trong trường phổ thông từ năm 2021. Đến nay đã có 13 trường trung học phổ thông và trung học cơ sở dạy tiếng Hàn hệ chính khóa, cùng 12 trường dạy tiếng Hàn như ngoại ngữ 2 và nhiều câu lạc bộ tiếng Hàn hoạt động sôi nổi.

Tiếng Nhật được giảng dạy thí điểm tại 2 trường trung học phổ thông và 5 trường trung học cơ sở. Các ngoại ngữ khác như Trung, Pháp, Đức bước đầu được giới thiệu ở một số trường có điều kiện. Một số trường trung học cơ sở, trung học phổ thông đã triển khai thí điểm dạy một số môn khoa học bằng tiếng Anh, nhưng quy mô còn hạn chế, chưa thành hệ thống. Hiện nay, có 4 trường phổ thông triển khai chương trình song ngữ tích hợp.

Tin học dạy chính khóa tại 100% trường trung học cơ sở, trung học phổ thông; nhiều mô hình giáo dục STEM/Robotics, lập trình Scratch, Python, chương trình MOS được triển khai, 32% có chứng chỉ MOS còn thấp, số học sinh chọn Tin học để định hướng nghề nghiệp chưa nhiều.

Giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học đạt nhiều kết quả ấn tượng

Về giáo dục nghề nghiệp, trên địa bàn thành phố hiện có 50 cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trên 100 nghề khác nhau, tập trung chủ yếu vào các nhóm ngành mũi nhọn như Điện - Điện tử, Cơ khí, Công nghệ thông tin, Y - Dược… Khoảng 30% các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã được đánh giá kiểm định chất lượng (đạt tiêu chuẩn quốc gia). Thành phố đã quy hoạch lựa chọn Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải Phòng là đơn vị trọng điểm để đầu tư tập trung trong giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035, hướng tới xây dựng thành trung tâm giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao cấp quốc gia và khu vực.

Về giáo dục đại học, Hải Phòng có 8 trường đại học, trong đó 2 trường trực thuộc Ủy ban nhân dân thành phố (Trường Đại học Hải Phòng, Trường Đại học Y Dược Hải Phòng), 6 trường thuộc Bộ, ngành. Tổng số ngành đào tạo bậc đại học và sau đại học trên địa bàn là 259 chương trình (196 đại học, 48 thạc sĩ, 15 tiến sĩ) trải rộng các lĩnh vực.

100% trường đã và đang thực hiện kiểm định chất lượng theo quy định quốc gia; 6/8 trường đại học đã thành lập Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo cho sinh viên. Đặc biệt, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam tại Hải Phòng vừa được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1901/QĐ-TTg ngày 05/9/2025 phê duyệt là trường đại học trọng điểm quốc gia về đào tạo, nghiên cứu hàng hải.

Đây là bước tiến quan trọng, tạo tiền đề để Trường Đại học Hàng hải Việt Nam vươn tầm châu Á (theo quyết định, trường đặt mục tiêu nằm trong top 10 châu Á ở lĩnh vực Khoa học hàng hải, Cơ khí động lực vào thập niên tới). Song song, thành phố đang tích cực thu hút mở phân hiệu đại học quốc tế: hiện Hồ sơ đề án thành lập Phân hiệu Đại học Phú Xuân tại Hải Phòng (hợp tác với Đại học Keiser, Hoa Kỳ) đã được Ủy ban nhân dân thành phố chấp thuận chủ trương và trình Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định.

Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, cơ sở giáo dục, đào tạo hàng đầu về kinh tế biển của đất nước. (Ảnh: TK)

Về chất lượng đào tạo và nguồn nhân lực, quy mô tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp hằng năm khoảng 14.320 học viên, sinh viên (cao đẳng 40,9%; trung cấp 59,1%). Tỷ lệ tốt nghiệp cao đẳng khoảng 92%, trung cấp khoảng 95%; tỷ lệ có việc làm ngay trên 97% ở đa số nghề kỹ thuật, trên 90% ở trung cấp.

Chất lượng đào tạo giáo dục nghề nghiệp trình độ cao đẳng đã bước đầu đáp ứng yêu cầu của người sử dụng lao động ở một số ngành nghề sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có yêu cầu cao. Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm đạt trên 80% đối với khối ngành Kỹ thuật - Hàng hải, khoảng 70% ở khối Kinh tế - Xã hội. Con số này cho thấy nhân lực đào tạo cơ bản đáp ứng được thị trường địa phương và vùng kinh tế.

Gắn với định hướng đầu tư nêu trên, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải Phòng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào danh sách đề xuất nhu cầu đầu tư giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035 để hiện đại hóa, nâng cao chất lượng, phát triển thực hiện chức năng trung tâm quốc gia, trung tâm vùng, đào tạo một số nghề trọng điểm, thế mạnh.

Về giáo dục đại học, tổng quy mô đào tạo hiện tại của các cơ sở đại học trên địa bàn là 58.461 sinh viên, học viên (trong đó 2.397 học viên sau đại học, chiếm 4,1%; bao gồm 2.258 thạc sĩ và 139 nghiên cứu sinh tiến sĩ). Số sinh viên quốc tế đang học là 220 (chiếm 0,38% tổng sinh viên).

Cơ cấu sinh viên theo nhóm ngành khá phù hợp định hướng thành phố: nhóm Kỹ thuật - Công nghệ chiếm 29,2%; Kinh tế - Quản lý chiếm 20%; Y - Dược chiếm 18,1%; Sư phạm - Ngoại ngữ chiếm 19,6%; Hàng hải - Đóng tàu chiếm 4,5%; Khoa học xã hội chiếm 5,4%.

Bình quân mỗi năm khoảng 12.500 sinh viên tốt nghiệp; tỷ lệ tốt nghiệp khoảng 94%. Tỷ lệ có việc làm sau tốt nghiệp đạt trên 80% ở khối Kỹ thuật và Hàng hải, khoảng 70% ở khối Kinh tế và các nhóm ngành xã hội, phù hợp định hướng cung ứng nhân lực cho công nghiệp công nghệ cao, cảng biển - logistics và dịch vụ đô thị thông minh.

Tỷ lệ người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ đạt khoảng 62%, trong đó trình độ đại học: 42%, cao đẳng: 70%, trung cấp: 75%. Số lượng nghiên cứu sinh các ngành Kỹ thuật: 7; số lượng sinh viên học các chương trình tiên tiến, chất lượng cao hoặc tương đương: 1700. Đến cuối năm 2025, số sinh viên đạt 215 sinh viên/1 vạn dân.

Đội ngũ giảng viên đại học: hiện có 2.557 giảng viên cơ hữu đang giảng dạy tại các trường đại học ở Hải Phòng, trong đó người địa phương (Hải Phòng) chiếm 62,4% (1.595 người). Trình độ chuyên môn: 756 tiến sĩ (chiếm 29,6%), 1.606 thạc sĩ (62,8%), còn lại 7,6% đại học.

Có 145 giảng viên có học hàm giáo sư, phó Giáo sư (5,7%). Như vậy tỷ lệ tiến sĩ trong tổng giảng viên đạt 29,6% - còn thấp so với mục tiêu 40%.

Hiện có 250 giảng viên đã được đào tạo, bồi dưỡng dài hạn ở nước ngoài; trung bình mỗi năm các trường đại học đón khoảng 110 lượt giảng viên quốc tế đến thỉnh giảng, trao đổi. Chưa có trường nào tuyển dụng chính thức giảng viên nước ngoài lâu dài.

Công tác nghiên cứu khoa học trong các trường đại học dần khởi sắc: giai đoạn 2020-2025, số công bố quốc tế tăng bình quân khoảng 10%/năm; các trường đã tham gia tích cực các mạng lưới nghiên cứu, nhiều đề tài, sáng kiến phục vụ cộng đồng.

Sinh viên Trường Đại học Hàng hải Việt Nam thực hành tại phòng thí nghiệm với trang thiết bị hiện đại. (Ảnh: TK)

Tích cực chuyển đổi số và hội nhập quốc tế

Ngành Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng được đánh giá là một trong những đơn vị đi đầu của thành phố trong chuyển đổi số. Ngành đã số hóa 100% văn bản (trừ mật), cấp hơn 40.000 chữ ký số; ký số 100% hồ sơ chuyên môn, học bạ từ năm học 2023-2024; tuyển sinh trực tuyến triển khai 100% cơ sở, tỷ lệ tự đăng ký đạt 88%. Dữ liệu 100% học sinh, cán bộ, giáo viên, nhân viên được cập nhật; xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia đạt 99,72% (học sinh), 99,65% (nhân sự); đồng bộ trên 98% và kết nối IOC địa phương, một số hệ thống doanh nghiệp.

100% cơ sở giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên đã tích hợp kỹ năng số theo Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT. Hạ tầng nền tảng được mở rộng: 1 cổng chính, hơn 1.500 cổng thành phần sau sáp nhập; gán nhãn tín nhiệm mạng cho cổng Sở và 827 trang; 100% đơn vị thanh toán không dùng tiền mặt.

Bồi dưỡng chuyển đổi số cho 2.821 cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán (98,84%); ban hành kế hoạch ứng dụng AI năm 2025, tổ chức bồi dưỡng AI; đưa vào sử dụng gần 100 phòng học thông minh.

Bên cạnh đó, ngành giáo dục cũng chủ động mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư; hiện có 8 cơ sở giáo dục có yếu tố nước ngoài ; dự án mở Phân hiệu Đại học Phú Xuân (hợp tác Đại học Keiser, Hoa Kỳ) đã được Ủy ban nhân dân thành phố chấp thuận chủ trương, đang trình Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định.

Trường Tiểu học Thủy Sơn (phường Thủy Nguyên, Hải Phòng) tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý dạy và học. Ảnh: LT

Hải Phòng là địa phương đầu tiên đưa tiếng Hàn là ngoại ngữ 1 và đã mở rộng nhanh (13 trường ngoại ngữ 1; 12 trường ngoại ngữ 2; mô hình câu lạc bộ tại 7 trường); tiếng Nhật triển khai ở 2 trường trung học phổ thông và 5 trường trung học cơ sở. Toàn thành phố có 4 cơ sở triển khai chương trình song ngữ . Tỷ lệ dạy ngoại ngữ 2 đạt khoảng 2% ở trung học cơ sở và 5% ở trung học phổ thông; tỷ lệ trường có câu lạc bộ ngoại ngữ, giao lưu/trao đổi quốc tế đạt khoảng 80%.

Ở bậc đại học và cao đẳng, 100% trường đại học và ước 75% trường cao đẳng có tối thiểu 1 chương trình hợp tác, trao đổi hoặc chuyển giao công nghệ với đối tác quốc tế; khối giáo dục nghề nghiệp có 27 dự án/đề án hợp tác quốc tế (Nhật Bản, Mỹ, Canada, Hàn Quốc…), nhiều dự án ODA và hỗ trợ chuyên gia cho các nghề trọng điểm.

Trường Đại học Hàng hải Việt Nam là thành viên tích cực của các tổ chức quốc tế, ký kết hợp tác chiến lược với gần 100 đối tác, mở rộng hợp tác ở Thụy Điển, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ…; Trường Đại học Y Dược Hải Phòng hợp tác với hơn 50 cơ sở, đang đào tạo 133 lưu học sinh Lào; trường Đại học Hải Phòng duy trì hợp tác với 25 là các tổ chức, các trường đại học trên thế giới; Trường Đại học Hải Dương đã triển khai hợp tác với Trung tâm Hợp tác Hải Dương - Viêng Chăn trong công tác đào tạo tiếng Việt.

LÃ TIẾN