Hải quân Mỹ gây chấn động với kế hoạch đóng tàu chiến khổng lồ: 'Thiết giáp hạm Trump' mạnh cỡ nào?
Hải quân Mỹ lên kế hoạch đóng 10 tàu chiến mặt nước siêu lớn, không chính thức mang tên 'thiết giáp hạm Trump', lượng giãn nước hơn 35.000 tấn, vượt xa Type 055 của Trung Quốc và lớp Arleigh Burke.
Thông báo ngày 22/12 rằng Hải quân Mỹ dự kiến mua sắm 10 tàu chiến mặt nước mang tên lửa có kích thước chưa từng có đã làm dấy lên làn sóng đồn đoán mạnh mẽ về khả năng xuất hiện một bước ngoặt lớn trong năng lực hạm đội Mỹ vào thập niên 2030.
Những con tàu này được Tổng thống Mỹ Donald Trump không chính thức gọi là “tàu lớp Trump”, còn theo cách gọi phổ biến khác là “thiết giáp hạm”, và được kỳ vọng sẽ là các tuần dương hạm mang tên lửa cỡ lớn, kế nhiệm lớp Ticonderoga – dòng tuần dương hạm đang dần bị loại biên khỏi biên chế.
Lớp Ticonderoga là loại tàu chiến cỡ tuần dương cuối cùng được đưa vào hoạt động tại bất kỳ quốc gia phương Tây nào. Tuy nhiên, với lượng giãn nước chỉ khoảng 9.600 tấn, chúng nhỏ hơn rất nhiều so với các tuần dương hạm lớp Kirov của Liên Xô trước đây cũng như so với các tàu khu trục hiện đại của Trung Quốc và Hàn Quốc ngày nay.
Tàu tuần dương lớp Ticonderoga phóng tên lửa SM-3. Ảnh: MW.
Hiện chỉ còn 7 trong tổng số 27 tàu lớp Ticonderoga ban đầu vẫn đang phục vụ. Trong bối cảnh ngành đóng tàu Mỹ lâm vào khủng hoảng, cùng với những hạn chế ngày càng nghiêm trọng về ngân sách của Hải quân, giới quan sát từng cho rằng khả năng phát triển một lớp tuần dương hạm mới gần như không còn.
Tuy nhiên, tàu lớp Trump được cho là sẽ hoàn toàn đi ngược xu thế đó: một loại tàu chiến lớn hơn rất nhiều, đắt đỏ hơn đáng kể, với lượng giãn nước vượt quá 35.000 tấn – đủ để trở thành tàu chiến mặt nước lớn nhất thế giới với khoảng cách rất xa so với các đối thủ.
Để so sánh, tàu khu trục Type 055 của Trung Quốc – hiện được nhiều chuyên gia đánh giá là tàu chiến mặt nước mạnh nhất thế giới – chỉ có lượng giãn nước khoảng 13.000 tấn, trong khi các phiên bản mới nhất của tàu khu trục lớp Arleigh Burke, trụ cột của hạm đội mặt nước Mỹ, có lượng giãn nước khoảng 9.900 tấn.
Tàu khu trục Type 055 của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Ảnh: MW.
Một trong những dấu hỏi lớn nhất xoay quanh tàu lớp Trump là cấu hình vũ khí. Một sơ đồ được tiết lộ cho thấy con tàu có thể được trang bị 12 bệ phóng tên lửa siêu vượt âm tầm liên lục địa thuộc chương trình Conventional Prompt Strike, đi kèm với các ống phóng thẳng đứng dành cho tên lửa hành trình cỡ nhỏ hơn và tên lửa phòng không.
Với kích thước khổng lồ, mỗi tàu có thể mang hơn 200 tên lửa trong các bệ phóng thẳng đứng, bao gồm tên lửa hành trình Tomahawk, cùng các tên lửa SM-3 và SM-6 phục vụ nhiệm vụ phòng không và phòng thủ tên lửa.
Quy mô của con tàu cũng cho phép tích hợp các hệ thống cảm biến và tác chiến điện tử đặc biệt lớn, đồng thời đủ không gian để vận hành máy bay cánh xoay V-22 Osprey, nhằm đảm nhiệm các nhiệm vụ hậu cần tầm xa, vận chuyển nhân sự và hỗ trợ chỉ huy – điều hiếm thấy trên các tàu chiến mặt nước thông thường.
Máy bay V-22 Osprey của Hải quân Mỹ. Ảnh: MW.
Dù vậy, vẫn còn rất nhiều nghi vấn xoay quanh tính khả thi của chương trình “thiết giáp hạm” lớp Trump. Tình trạng của ngành công nghiệp đóng tàu Mỹ, những ràng buộc tài chính nghiêm trọng mà quân đội phải đối mặt, cùng với lịch sử sau Chiến tranh Lạnh của ngành quốc phòng Mỹ – vốn thường xuyên gặp khó khăn khi phát triển các chương trình vũ khí hoàn toàn mới – đều là những yếu tố đáng lo ngại.
Hiệu quả chi phí của việc phát triển và triển khai các siêu tàu chiến như vậy cũng bị đặt dấu hỏi, trong bối cảnh ngày càng nhiều chuyên gia cảnh báo về rủi ro đầu tư vào các chiến hạm cỡ lớn dễ trở thành mục tiêu cho các đòn tấn công tên lửa tầm xa.
Một yếu tố khác không thể bỏ qua là tiền lệ của Tổng thống Donald Trump trong việc công bố các chương trình vũ khí lớn nhưng rốt cuộc không trở thành hiện thực. Hai lần ông tuyên bố sẽ tái khởi động dây chuyền sản xuất máy bay ném bom B-2 đều bị giới chuyên môn đánh giá là xa rời thực tế, trong khi ý tưởng về một biến thể F-35 hai động cơ cũng bị coi là thiếu cơ sở vững chắc.
Thông báo về chương trình tuần dương hạm mới được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Trump đã hạ thấp ưu tiên đối với chương trình F/A-XX đầy triển vọng của Hải quân – nhằm phát triển tiêm kích thế hệ 6 rất cần thiết – để chuyển nguồn lực sang chương trình F-47 của Không quân, vốn trước đó từng được thừa nhận rộng rãi là đối mặt nguy cơ bị hủy bỏ.
