Hải quan Thanh Hóa - chặng đường 75 năm xây dựng và phát triển

Cán bộ hải quan Cửa khẩu Quốc tế Na Mèo làm thủ tục nhập cảnh vào Việt Nam cho người dân.

Ngược dòng thời gian về những ngày mùa thu lịch sử cách đây hơn 7 thập kỷ, ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc Bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước dân chủ Nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Chỉ 8 ngày sau, ngày 10-9-1945, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp thay mặt Chính phủ lâm thời đã ký Sắc lệnh số 27/SL thành lập Sở Thuế quan và thuế gián thu - tiền thân của Hải quan Việt Nam ngày nay, khẳng định chủ quyền của nước Việt Nam độc lập và vai trò không thể thiếu của ngành thuế quan cách mạng khi đó, tiền thân của lực lượng hải quan ngày nay trong sự nghiệp bảo vệ lợi ích, chủ quyền kinh tế quốc gia.

Với vị trí đặc biệt quan trọng và đòi hỏi của cách mạng, ngày 17-7-1947, Bộ trưởng Bộ Kinh tế Phan Anh đã ký ban hành Nghị định số 112 tạm thời ấn định những đồn biên giới, hải khẩu có hoạt động ngoại thương, đó là: Lào Kay (Lào Cai ngày nay), Hà Giang, Cao Bằng, Thất Khê, Nghệ An và Thanh Hóa. Ngày 17-7-1947 sau này được xác định là ngày thành lập Cục Hải quan Thanh Hóa.

Trải qua nhiều lần thay đổi tên gọi, cơ cấu tổ chức, bộ máy hoạt động, hiện nay Cục Hải quan Thanh Hóa có 9 đơn vị thuộc và trực thuộc gồm: 4 chi cục (Hải quan Cửa khẩu cảng Thanh Hóa, Hải quan Cửa khẩu cảng Nghi Sơn, Hải quan cửa khẩu Quốc tế Na Mèo và Chi cục Kiểm tra sau thông quan); 2 đội là Đội kiểm soát hải quan và Đội kiểm soát phòng chống ma túy; 3 phòng, ban khối tham mưu là văn phòng, Phòng Tổ chức cán bộ - Thanh tra và Phòng Nghiệp vụ.

Bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của ngành, Cục Hải quan Thanh Hóa đã đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa, từng bước ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động, tạo bước tiến cải cách lớn trong việc quản lý các hoạt động xuất nhập khẩu theo hướng hiện đại, thuận lợi, minh bạch, công bằng và tuân thủ các cam kết quốc tế; góp phần đưa hoạt động của ngành chuyển sang môi trường hải quan điện tử, rút ngắn thời gian làm thủ tục thông quan, giảm chi phí, giấy tờ, thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, tổ chức, người dân, tạo lập môi trường đầu tư hấp dẫn, thông thoáng, đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng doanh nghiệp.

Xác định thu nộp ngân sách Nhà nước là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, Cục Hải quan Thanh Hóa đã chủ động xây dựng các kế hoạch, tập trung đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo mọi thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh trên địa bàn quản lý. Kịp thời tuyên truyền các văn bản chính sách của Nhà nước, bộ, ngành hải quan đến các doanh nghiệp, đồng thời vận động, thu hút doanh nghiệp về làm thủ tục tại Cục Hải quan Thanh Hóa. Nhờ vậy, số thu của Cục Hải quan Thanh Hóa luôn tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước và luôn vượt chỉ tiêu được giao. Giai đoạn 2011-2021, toàn cục đã làm thủ tục cho gần 97 nghìn lượt phương tiện và hơn 392 nghìn lượt hành khách xuất nhập cảnh; kim ngạch xuất nhập khẩu đạt hơn 58.290 tỷ USD; thu nộp vào ngân sách Nhà nước 52.472 tỷ đồng, là một trong những đơn vị tốp đầu về số thu toàn ngành hải quan. Chỉ tính riêng trong năm 2021, toàn cục đã thu nộp ngân sách Nhà nước 12.198 tỷ đồng, bằng 114,1% so với cùng kỳ năm 2020, vượt chỉ tiêu do Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan giao.

Công tác phòng, chống ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại là nhiệm vụ quan trọng mà Đảng, Nhà nước giao cho ngành hải quan ngay từ những ngày đầu thành lập. Cục Hải quan Thanh Hóa là 1 trong 13 đơn vị trong toàn hệ thống hải quan Việt Nam có đội kiểm soát phòng, chống ma túy. Thời gian qua, cục đã tăng cường lực lượng tập trung kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến, địa bàn trọng điểm, thực hiện tốt phương châm “Kiên quyết không để ma túy, hàng cấm lọt qua Cửa khẩu Quốc tế Na Mèo, Cửa khẩu chính Tén Tằn và các địa điểm làm thủ tục hải quan ngoài cửa khẩu”. Từ năm 2013 đến nay, cục đã chủ trì và phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn đấu tranh thành công gần 60 vụ buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, thu giữ hơn 32 kg ma túy các loại; bắt giữ 29 vụ buôn lậu, gian lận thương mại; phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực hải quan 641 vụ, với tổng số tiền phạt là hơn 19,9 tỷ đồng.

Nghị quyết số 58 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 37 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa đã mở ra những thời cơ, vận hội mới cho sự phát triển của tỉnh. Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Cục Hải quan Thanh Hóa đã chủ động, tích cực, thường xuyên phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan để tham mưu triển khai các chính sách thuộc lĩnh vực hải quan, đặc biệt là tham mưu kịp thời cho UBND tỉnh kiến nghị các bộ, ngành, Trung ương đưa cảng biển Nghi Sơn trở thành cảng biển thứ 6 trên cả nước được nhập khẩu ô tô chở người dưới 16 chỗ ngồi. Tổ chức tuyên truyền đến các doanh nghiệp chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container quốc tế qua Cảng Nghi Sơn...

Trong quá trình phát triển và trưởng thành, Cục Hải quan Thanh Hóa đã luôn chăm lo việc đào tạo đội ngũ cán bộ chủ chốt, công chức; xây dựng và giữ gìn khối đoàn kết nội bộ. Bộ máy tổ chức từng bước được mở rộng và hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành hải quan. Cán bộ, công chức của cục luôn nỗ lực trong giải quyết công việc với tinh thần “hết việc chứ không hết giờ”; thực hiện hiệu quả nguyên tắc “4 tăng, 2 giảm, 3 không”. Xây dựng hình ảnh đẹp của cán bộ hải quan, giỏi nghiệp vụ chuyên môn, chuyên nghiệp, văn minh, văn hóa. Cục Hải quan Thanh Hóa tự hào là đơn vị nhiều năm liền đạt đơn vị “trong sạch, vững mạnh”. Năm 2021, cục vinh dự xếp hạng thứ 2 trong nhóm các sở, ban, ngành về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh lần đầu tiên được tỉnh Thanh Hóa công bố.

Không chỉ làm tốt nhiệm vụ chuyên môn, Cục Hải quan Thanh Hóa cũng luôn chú trọng đến công tác xây dựng phát triển Đảng, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội. Từ năm 1996 đến nay, Đảng bộ Cục Hải quan Thanh Hóa liên tục giữ vững danh hiệu Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; Đảng bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Hàng năm, 100% công chức, đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ; 100% chi bộ hoàn thành tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ... Các tổ chức đoàn thể trong cục thường xuyên tổ chức các phong trào thi đua, văn hóa, văn nghệ nhằm tăng cường khối đoàn kết, động viên mỗi công chức, người lao động trong đơn vị hăng say hoàn thành tốt nhiệm vụ; tích cực tham gia thực hiện các hoạt động nhân đạo từ thiện, vì lợi ích cộng đồng.

Từ những đóng góp tích cực của đơn vị vào sự phát triển chung của toàn ngành và của tỉnh, Cục Hải quan Thanh Hóa đã vinh dự được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Từ năm 2011 đến hết năm 2021, các tập thể và cá nhân trong đơn vị đã được tặng thưởng 6 Huân chương Lao động hạng Ba, 16 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 65 Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tài chính cùng nhiều Cờ thi đua, Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh.

Những thành tích đạt được là kết quả của sự dày công vun đắp, xây dựng và đóng góp hy sinh của lớp lớp các thế hệ cán bộ, công chức, người lao động Cục Hải quan Thanh Hóa trong suốt chặng đường 75 năm lịch sử. Đây cũng là động lực to lớn để mỗi cán bộ, công chức, người lao động Cục Hải quan Thanh Hóa tự hào, tiếp tục vững bước trên con đường xây dựng và phát triển của ngành hải quan ngày càng “chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả”, góp phần quan trọng vào sự phát triển phồn vinh, thịnh vượng của quê hương, đất nước.

Bài và ảnh: Phan Nga