Hải quan Việt Nam: Hiện đại, chuyên nghiệp, xứng đáng với vai trò và vị thế mới

Trải qua chặng đường lịch sử 80 năm, Hải quan Việt Nam đã không ngừng chuyển mình, từ một lực lượng non trẻ với nhiệm vụ thu thuế và chống buôn lậu sơ khai phát triển thành một cơ quan quản lý Nhà nước hiện đại và chuyên nghiệp.

Ngành Hải quan đã và đang đóng vai trò then chốt trong công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, tạo thuận lợi thương mại, đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và hơn hết là bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia cùng chủ quyền biên giới.

Tại buổi Lễ kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ đã đúc kết tinh thần xuyên suốt của ngành: “Ở bất cứ giai đoạn nào, Hải quan Việt Nam luôn luôn kiên định với sứ mệnh - Bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia.”

Hòa cùng dòng chảy lịch sử của dân tộc

Quá trình hình thành và phát triển của Hải quan Việt Nam là một “bức tranh” sống động phản ánh vào dòng chảy lịch sử của dân tộc với mỗi giai đoạn là một dấu ấn đặc biệt về tổ chức, chức năng và nhiệm vụ, luôn thích ứng và vươn lên theo yêu cầu của đất nước.

Với tinh thần cải cách mạnh mẽ, đổi mới toàn diện, Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ chia sẻ ngành Hải quan đã tiên phong trong chuyển đổi số, đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho thương mại, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp. Những nỗ lực đó đã góp phần quan trọng đưa Việt Nam từ một nền kinh tế nông nghiệp nhỏ bé, vươn lên trở thành một trong 20 quốc gia có kim ngạch xuất-nhập khẩu lớn nhất toàn cầu.

Trong nhiều năm liên tiếp, ngành Hải quan luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước với số thu vượt chỉ tiêu pháp lệnh được giao. Mức đóng góp đạt gần một phần tư tổng thu ngân sách Nhà nước hàng năm. Con số này mang ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế-xã hội đất nước, góp phần kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

“Không chỉ là lực lượng chuyên trách trong quản lý xuất nhập khẩu, Hải quan Việt Nam còn là tuyến đầu bảo vệ chủ quyền an ninh kinh tế quốc gia. Phòng chống tội phạm xuyên quốc gia từ sớm, từ xa trước và ngay tại cửa ngõ biên giới," Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh.

Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ đúc kết tinh thần xuyên suốt của ngành: “Ở bất cứ giai đoạn nào, Hải quan Việt Nam luôn luôn kiên định với sứ mệnh - Bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia.” (Ảnh: Vietnam+)

Với tinh thần trách nhiệm cao và sự phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, ngành Hải quan đã chủ trì phát hiện, xử lý hàng trăm nghìn vụ vi phạm pháp luật, trong đó có nhiều chuyên án lớn, triệt phá thành công các đường dây buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy xuyên quốc gia, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ, góp phần giữ vững trật tự xã hội và bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, người dân.

Cùng với những thành tựu đó, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức của ngành ngày càng được kiện toàn theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, làm chủ công nghệ, làm chủ nghiệp vụ, đủ sức gánh vác những nhiệm vụ nặng nề và phức tạp trong thời kỳ mới – thời kỳ hội nhập sâu rộng, chuyển đổi số mạnh mẽ và phát triển bền vững.

Ghi nhận những hy sinh, đóng góp không ngừng nghỉ của lực lượng Hải quan trong suốt chặng đường 80 năm, Đảng, Nhà nước đã trao tặng nhiều phần thưởng cao quý cho tập thể, cá nhân trong ngành Hải quan, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập, Huân chương Lao động cùng nhiều danh hiệu khen thưởng, thi đua khác. Đây chính là minh chứng sắc nét cho tinh thần đoàn kết, bản lĩnh, trí tuệ và sự cống hiến bền bỉ của các thế hệ công chức, viên chức, người lao động toàn ngành.

Tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức của ngành ngày càng được kiện toàn theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, làm chủ công nghệ, làm chủ nghiệp vụ, đủ sức gánh vác những nhiệm vụ nặng nề và phức tạp trong thời kỳ mới. (Ảnh: Vietnam+)

Lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm

Bước vào “Kỷ nguyên vươn mình” của dân tộc với những cơ hội và thách thức đan xen, Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh Hải quan xác định các Nghị quyết quan trọng về phát triển đất nước trong tình hình mới của Bộ Chính trị như phát triển khoa học công nghệ, thúc đẩy kinh tế tư nhân, hoàn thiện pháp luật và đẩy mạnh hội nhập quốc tế là “kim chỉ nam” cho mọi hành động trong thời gian tới.

Với quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ chia sẻ những định hướng chiến lược trọng tâm. Thứ nhất là tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về hải quan đồng bộ, hiện đại, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu hội nhập quốc tế. Mục tiêu là góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi pháp luật, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm phục vụ, đảm bảo minh bạch và công bằng.

Thứ hai, ngành tiếp tục đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa, chuyển đổi số toàn diện, quyết tâm xây dựng và triển khai thành công Hải quan số, Hải quan thông minh với ứng dụng sâu rộng công nghệ hiện đại vào quản lý, giám sát, kiểm tra, kiểm soát hải quan. Đặc biệt là hoàn thiện hạ tầng số, tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) vào công tác quản lý rủi ro và phân luồng tự động, tối ưu hóa quy trình nghiệp vụ.

Thứ ba là tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về hải quan, bảo đảm an ninh kinh tế, chủ quyền quốc gia. Cụ thể, Hải quan sẽ chủ động kiểm soát chặt chẽ hàng hóa xuất-nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh, kiên quyết phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, tội phạm ma túy và vi phạm sở hữu trí tuệ. Cùng với đó, ngành tiếp tục tăng cường phối hợp hiệu quả với các lực lượng chức năng trong và ngoài nước, nâng cao hiệu quả kiểm soát từ sớm, từ xa để ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn.

Hải quan tiếp tục tăng cường phối hợp hiệu quả với các lực lượng chức năng trong và ngoài nước, nâng cao hiệu quả kiểm soát từ sớm, từ xa để ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn. (Ảnh: Vietnam+)

Thứ tư là tạo thuận lợi thương mại, cải thiện môi trường đầu tư, đồng hành cùng doanh nghiệp. Hải quan sẽ thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế, triển khai hiệu quả Cơ chế một cửa Quốc gia, một cửa ASEAN; Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí tuân thủ, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thứ năm là phát triển nguồn thu bền vững, nâng cao hiệu quả thu ngân sách nhà nước. Ngành sẽ tiếp tục nghiên cứu, đổi mới công tác quản lý thu, đẩy mạnh thu thuế điện tử, chống thất thu, kiểm soát giá, mã HS và xuất xứ hàng hóa; Tăng cường thanh tra, kiểm tra sau thông quan, đảm bảo công khai, minh bạch trong thực thi nhiệm vụ, góp phần ổn định tài chính quốc gia.

Thứ sáu là xây dựng tổ chức bộ máy và đội ngũ công chức Hải quan “đủ về số lượng, mạnh về chất lượng”, bản lĩnh, trí tuệ, kỷ cương, trách nhiệm, chuyên nghiệp và liêm chính. Đội ngũ này phải làm chủ công nghệ hiện đại, đáp ứng yêu cầu hội nhập và chuyển đổi số toàn diện, trở thành lực lượng nòng cốt thực thi nhiệm vụ.

Thứ bảy là đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả phối hợp với các đối tác trong khu vực và toàn cầu, góp phần tăng cường vị thế Hải quan Việt Nam trên trường quốc tế, học hỏi kinh nghiệm và chia sẻ thực tiễn tốt nhất.

Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh: “Với trách nhiệm, niềm tin và khí thế mới, chúng tôi – những cán bộ Hải quan hôm nay – xin hứa sẽ tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm qua, không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.”

Đảng, Nhà nước đã trao tặng nhiều phần thưởng cao quý cho tập thể, cá nhân trong ngành Hải quan, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập, Huân chương Lao động cùng nhiều danh hiệu khen thưởng, thi đua khác. (Ảnh: Vietnam+)

Định hình con đường phía trước

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển, Hải quan Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Song, ông yêu cầu trong thời gian tới, ngành Tài chính nói chung và Hải quan nói riêng cần phải sẵn sàng tâm thế đối mặt với những khó khăn, thách thức trong nước và từ quốc tế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng đưa ra những chỉ đạo, định hình con đường phía trước cho ngành Hải quan. Để hoàn thành được trọng trách của Hải quan, góp phần hoàn thành sứ mệnh chính trị của ngành Tài chính, toàn thể cán bộ, công chức Hải quan tập trung, đoàn kết, quyết tâm phát huy mọi nguồn lực và triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để thực hiện có chất lượng các định hướng phát triển sau.

Theo đó, ngành cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện pháp luật về hải quan đảm bảo phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật hải quan, coi đây là bước là đột phá và động lực phát triển then chốt. Bên cạnh đó, toàn ngành khẩn trương hoàn thành việc xây dựng hải quan số, hải quan thông minh trên nền tảng ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đáp ứng nhu cầu xử lý tự động tất cả các khâu nghiệp vụ hải quan, thực hiện thủ tục hải quan mọi lúc-mọi nơi trên mọi phương tiện, mang lại tiện ích tối đa cho doanh nghiệp và người dân.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển, Hải quan Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. (Ảnh: Vietnam+)

Đặc biệt, Bộ trưởng nhấn mạnh Hải quan cần bám sát và đánh giá kịp thời, toàn diện tình hình kinh tế trong nước, khu vực và thế giới để chủ động dự báo, kịp thời tham mưu Bộ và chủ động triển khai hiệu quả các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm hoàn thành các chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển của đất nước.

Với vai trò cơ quan tham mưu, giúp việc Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Ban Chỉ đạo tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899), Hải quan tiếp tục phát huy và thúc đẩy cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục và triển khai các giải pháp đồng bộ để tạo thuận lợi cho thương mại và thúc đẩy giao lưu hàng hóa qua biên giới. Thêm vào đó, ngành Hải quan cần chủ động và tăng cường triển khai các kế hoạch, biện pháp giám sát, kiểm soát hải quan nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa và đấu tranh có hiệu quả, triệt phá tận gốc tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, hàng giả, ma túy qua biên giới theo đúng tinh thần chỉ đạo quyết liệt của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và Chính phủ.

Trong bối cảnh mới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng ngành Hải quan cần tăng cường xây dựng lực lượng tinh nhuệ, hiện đại, có tư duy sáng tạo và đổi mới, chuyên môn nghiệp vụ sắc bén, nghiêm túc chấp hành kỷ cương, kỷ luật công vụ, liêm chính hải quan. Bộ máy tổ chức của Hải quan phát triển theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, xứng đáng với vai trò và vị thế mới.

“Đất nước ta đang bước vào Kỷ nguyên phát triển mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Với truyền thống vẻ vang 80 năm xây dựng và phát triển, tôi tin tưởng và chúc lực lượng Hải quan tiếp tục nỗ lực, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn ngành Tài chính hoàn thành trọng trách, tiếp tục là lực lượng tiên phong, dấn thân, đổi mới, vì một Việt Nam phồn thịnh, hùng cường,” Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ máy tổ chức của Hải quan tiếp tục phát triển theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, xứng đáng với vai trò và vị thế mới. (Ảnh: HQ/Vietnam+)

(Vietnam+)