Hải trình 'nghiêng theo ngọn sóng'

Chúng tôi có hơn 20 ngày hành trình rất ấn tượng cùng Tàu 286-Lê Quý Đôn. Hôm đó, mặc dù gió chếch ngang nhưng đủ cấp để căng buồm nên đoàn công tác quyết định huấn luyện thao tác và cơ động bằng buồm. Mọi công tác chuẩn bị đã xong, mọi người về vị trí để chờ khẩu lệnh báo động thao tác buồm của thuyền trưởng.

“All hands on deck, All hands on sail manoeuvre” - khẩu lệnh của Đại úy Nguyễn Trọng Hiếu - Thuyền trưởng, phát ra từ đài chỉ huy tàu. Các thủy thủ nhanh chóng cơ động mang theo trang bị, áo phao, dây và khóa bảo hiểm về vị trí đã được phân công. Để thực hiện thao tác buồm, thủy thủ tàu được lập thành 2 tổ: Foremast và Mainmast, tại vị trí quy định ở 2 bên mạn tàu. Các tổ trưởng mặc áo bảo hiểm và kiểm tra công tác chuẩn bị của tổ để báo cáo về đài chỉ huy.

Giao nhiệm vụ cho các tổ trước khi thao tác buồm ở Tàu 286-Lê Quý Đôn

Đại úy Đoàn Tử Nguyên Ngọc - Phó thuyền trưởng, Tổ trưởng Tổ Foremast, cho biết: Các thành viên ở mỗi tổ phải thực hiện nhiều thao tác ở độ cao cột buồm lên đến 41,5m so với mặt nước biển. Thao tác trong điều kiện gió cấp 5 đến cấp 6 và độ nghiêng của tàu trên 15o, tạo ra biên độ lắc lớn khi thao tác trên cao. Việc quan sát, chỉ huy điều chỉnh buồm phù hợp với hướng đón gió để đẩy tàu theo đúng hướng đi, tốc độ, đòi hỏi kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm cao, đặc biệt là sự phối hợp về độ căng chùng của mỗi cánh buồm, sự đồng bộ về hướng xoay buồm giữa 2 tổ và sự chính xác trong từng nút buộc, lần kéo dây của toàn thể tàu. Người chỉ huy phải liên tục quan sát, phát khẩu lệnh để điều chỉnh buồm theo đúng hướng gió cần thiết để tàu đạt đủ tốc độ và có hướng đi thuận lợi.

Khi chúng tôi thắc mắc tại sao khẩu lệnh không dịch ra tiếng Việt để dễ chỉ huy và người tham quan dễ hiểu, Đại úy Đoàn Tử Nguyên Ngọc giải thích: Trải qua nhiều thế kỷ phát triển, văn hóa tàu buồm vẫn được lưu truyền đến ngày nay nên Tàu 286-Lê Quý Đôn muốn gìn giữ, phát triển nét văn hóa truyền thống đó. Những khẩu lệnh mà chúng tôi đang sử dụng chính là nét văn hóa riêng của tàu buồm.

Ngoài ra, trong khẩu lệnh có những từ chuyên dùng cho tàu buồm nên dịch tiếng Việt sẽ vô nghĩa và dài, không phù hợp với cường độ thao tác khẩn trương trên tàu. Lý do cuối cùng, với mục đích mở rộng, giao lưu quốc tế nên đòi hỏi thủy thủ phải thành thạo khẩu lệnh bằng tiếng Anh để có thể tham gia huấn luyện với người nước ngoài và giao lưu với hải quân các nước trong khu vực.

Thủy thủ Tàu 286 trèo thang dây lên các vị trí thao tác buồm

Sau thời gian rất ngắn, các thành viên của 2 tổ đã hoàn tất mọi công tác chuẩn bị và báo về đài chỉ huy. Cán bộ, thủy thủ tàu sử dụng hoàn toàn bằng tiếng Anh trong suốt quá trình căng, kéo, điều chỉnh buồm theo tùy cấp độ gió, làm cho không khí buổi huấn luyện thêm sôi nổi. Việc sử dụng thành thạo tiếng Anh trong các thao tác càng chứng tỏ thủy thủ tàu buồm không chỉ có sức khỏe dẻo dai mà còn có trình độ tiếng Anh tốt.

Đại úy quân nhân chuyên nghiệp Đỗ Văn Quyền - Trưởng ngành Tổng hợp, Tổ trưởng Tổ Mainmast, cho biết: Quá trình thao tác buồm phải dùng hoàn toàn bằng sức kéo tay, do đó, thủy thủ phải có sức khỏe tốt, kỹ năng động tác nhanh nhẹn thì mới đáp ứng yêu cầu trong thao tác; chỉ cần một sai sót nhỏ sẽ rất dễ mất an toàn vì phải thực hiện trong điều kiện thời tiết xấu, sóng gió lớn. Mỗi thủy thủ tàu buồm đều chịu sóng và độ cao giỏi, linh hoạt khi leo cột buồm và thao tác dây,...

Khi các tổ, các vị trí hoàn thành thao tác căng buồm cũng là lúc con tàu “no” gió lướt đi trên sóng với góc nghiêng khoảng 19o. Với chúng tôi, đây là một cảm giác rất lạ khi được tận hưởng một hải trình “nghiêng theo ngọn sóng”./.

Tàu 286-Lê Quý Đôn được đóng tại Cộng hòa Ba Lan, có chiều dài là 67m, rộng 10m, lượng giãn nước 857 tấn; được trang bị hệ thống điện tử, hệ thống hàng hải, động lực hiện đại. Tàu có 3 cột buồm cao 41,4m, 180 dây các loại và 21 cánh buồm với tổng diện tích 1.400m2. Tàu có khả năng hoạt động được trong nhiều điều kiện thời tiết phức tạp.

Quang Tiến