Hamas đã gầy dựng tiềm lực rocket như thế nào?

Cuộc tấn công táo bạo bằng rocket của Tổ chức vũ trang Hồi giáo Hamas kiểm soát Dải Gaza (Palestine) vào lãnh thổ Israel vào cuối tuần trước không chỉ làm hệ thống phòng thủ tiên tiến của Israel lúng túng mà còn khiến giới quan sát bất ngờ về tiềm lực rocket của Hamas.

Theo đài CNN, nhóm Hamas, thành lập năm 1987, từ lâu đã phụ thuộc vào rocket để mở các cuộc tấn công vào Israel. Chỉ riêng ngày 7-10, nhóm này tuyên bố đã bắn 5.000 quả rocket từ Dải Gaza vào Israel, phần nhiều trong số đó bị hệ thống phòng không Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel đánh chặn.

Hệ thống phòng không Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel đánh chặn rocket bắn từ Dải Gaza hôm 10-10. Ảnh: REUTERS

Chuyên gia quốc phòng người Algeria - ông Akram Kharief tin rằng Hamas hiện sở hữu khoảng 30.000 đến 50.000 quả rocket, theo trang TRT World.

Câu hỏi đặt ra là làm cách nào mà Hamas có thể sở hữu số lượng rocket lớn như vậy, nhất là khi Dải Gaza bị Israel và Ai Cập phong tỏa nghiêm ngặt kể từ năm 2007?

Theo ấn phẩm thường niên World Factbook của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), Hamas có được vũ khí thông qua “buôn lậu, tự sản xuất và sự hỗ trợ từ Iran”.

Vận chuyển vũ khí bí mật

Theo thông tin từ tờ The Times thì hành trình vận chuyển bí mật vũ khí vào Dải Gaza bắt đầu từ Iran đến Sudan và phương tiện được sử dụng là tàu thuyền. Từ đó, chúng được chuyển đến các nhà kho ở thủ đô Khartoum (Sudan) do Lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) quản lý. Sau đó, rocket được vận chuyển vào Dải Gaza qua hệ thống đường hầm bí mật bên dưới bán đảo Sinai của Ai Cập.

Tuy nhiên, sau khi lên nắm quyền ở Ai Cập năm 2013, Tổng thống Abdel Fattah al-Sisi đã ra lệnh phá hủy nhiều đường hầm nối Sinai với Dải Gaza, theo tờ The Washington Post.

Mặc dù vậy, theo chuyên gia Bilal Saab, giám đốc Chương trình Quốc phòng và An ninh tại Viện Trung Đông tại Mỹ (tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu về khu vực Trung Đông), cơ sở hạ tầng đường hầm của Hamas vẫn rất lớn bất chấp việc Israel và Ai Cập thường xuyên phát hiện và phá hủy chúng.

Việc vận chuyển vũ khí bí mật vẫn tiếp tục diễn ra qua những đường hầm chưa bị phanh phui, theo chuyên gia quốc phòng Fabian Hinz tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS - Anh, nghiên cứu về các vấn đề quốc tế).

Theo hãng tin AP, Hamas đã không ngừng tích trữ các loại rocket do nước ngoài sản xuất với tầm bắn nâng cao, chẳng hạn như Katyusha và Fajr-5 của Iran.

Tự sản xuất rocket

Trong các cuộc tấn công trước đây, Hamas thường sử dụng rocket có thân được chế tạo từ ống nước. Hamas cũng thường chia sẻ các đoạn video về cách chế tạo loại này, theo TRT World.

Chuyên gia Hinz nói rằng vào thời gian đầu thành lập, Hamas được trang bị vũ khí rất thô sơ, chỉ có súng phóng lựu, rocket pháo binh loại nhẹ.

Tuy nhiên, chuyên gia Akram Kharief nói rằng kể từ năm 2003 ngành công nghiệp quốc phòng địa phương ở Dải Gaza đã phát triển để sản xuất rocket, tên lửa và máy bay không người lái.

Các chiến binh Hamas trong một cuộc duyệt binh ở Dải Gaza hồi tháng 7. Ảnh: REUTERS

Năm 2007, sau khi Israel và Ai Cập ban hành lệnh phong tỏa nghiêm ngặt Dải Gaza, Hamas bắt đầu "sao chép” các mẫu rocket được vận chuyển vào khu vực này những năm trước đó.

Trong nhiều trường hợp, rocket của Hamas được cho là chế tạo từ những vật liệu còn sót lại trong các cuộc không kích của Israel.

Loại rocket chính của Hamas hiện nay là Qassam giá rẻ do nhóm này tự sản xuất. Theo trang web Calibre Obscura chuyên nghiên cứu và phân tích về vũ khí, hiện Hamas chủ yếu sản xuất rocket Qassam do gặp khó khăn trong việc sở hữu các loại rocket lớn hơn vì bị Israel và Ai Cập phong tỏa.

The trang Bussiness Insider, rocket Qassam có ba loại chính. Rocket Qassam-1 có thể bắn xa tới 5 km khi mang đầu đạn 5 kg. Rocket Qassam-2 có thể bắn xa 12 km khi mang đầu đạn nặng 10 kg và rocket Qassam-3 có thể bắn xa 16 km khi mang theo đầu đạn 20 kg.

Bên cạnh đó, nhóm này liên tục sản xuất các loại rocket với tầm bắn và độ chính xác được cải tiến đáng kể.

Đến năm 2016, nhóm này sản xuất rocket R-160 có thể bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách xa 160 km. Sau đó là loại rocket A-120 và J-19 có tầm bắn lần lượt là 120 km và 90 km.

Vào năm 2021, Hamas trình làng một loại rocket không người lái có tên Ayyash với tầm hoạt động 250 km, theo AP.

Trả lời phỏng vấn đài RT Arabic hôm 7-10, một quan chức cấp cao của Hamas có tên Ali Baraka tiết lộ: “Chúng tôi có các nhà máy sản xuất rocket với tầm bắn đa dạng từ 250 km, 160 km, 80 km và 10 km”.

Việc kho rocket được tăng cường đã làm thay đổi chiến thuật của Hamas, thay vì bắn một vài quả rocket, nhóm này nã loạt rocket, lên tới 400 quả mỗi ngày nhằm tăng cơ hội trúng mục tiêu và "gây hoảng loạn", theo chuyên gia Kharief.

Sự hỗ trợ của Iran

Nhiều chuyên gia nói rằng Iran đã hỗ trợ Hamas bằng vận chuyển bí mật vũ khí vào Dải Gaza qua các đường hầm xuyên biên giới bí mật hoặc bằng tàu thuyền, theo CNN.

Một người Palestine xuống một đường hầm ở phía nam Dải Gaza, giáp biên giới với Ai Cập vào năm 2013. Ảnh: Mahmud Hams/AFP

Chuyên gia Daniel Byman, thành viên cao cấp của Dự án Các mối đe dọa xuyên quốc gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS - Mỹ, nghiên cứu chính sách và phân tích chiến lược về các vấn đề quốc tế), nói rằng Iran đã giúp Hamas tự sản xuất vũ khí, cho phép nhóm này gầy dựng kho vũ khí của riêng mình.

Trong một bài viết hồi năm 2021, chuyên gia Ido Levy đến từ Viện Washington về chính sách Cận Đông tại Mỹ nói rằng trong giai đoạn đầu, Lực lượng đặc nhiệm Quds của Iran, cùng với nhóm vũ trang Hezbollah, đã đào tạo các kỹ sư của Hamas cách chế tạo rocket từ các vật liệu như đường và ống nước, giúp nhóm này bắt đầu sản xuất rocket Qassam.

Trả lời phỏng vấn hãng tin Al-Jazeera vào năm ngoái, thủ lĩnh chính trị của Hamas - ông Ismail Haniyeh cho biết nhóm đã nhận 70 triệu USD từ Iran. “Chúng tôi có những quả rocket tự sản xuất nhưng những loại rocket tầm xa thì đến từ nước ngoài, từ Iran, Syria và các nước khác thông qua Ai Cập” - ông Haniyeh cho hay.

VĨNH KHANG