Hàng loạt dự án bị Doanh nghiệp 'tháo chạy': Kiểm soát năng lực nhà thầu

Một góc dự án khu dân cư Thuận Trà, Hòa Thuận thi công dang dở.

Xử lý hợp tình, hợp lý

Ông Bùi Ngọc Ảnh cho biết: Sau khi sự việc xảy ra, lãnh đạo TP Tam Kỳ đã có các cuộc gặp, làm việc, phân tích thiệt hơn, đúng sai, ngày 24/3, Công ty CP Giao thông công chính Tam Kỳ (Công ty GTCT) gửi văn bản xác nhận, đã huy động được nguồn lực tài chính để tiếp tục thi công các công trình có đủ mặt bằng, đủ điều kiện thi công mà họ đã ký kết hợp đồng với Ban Quản lý các dự án đầu tư và xây dựng TP Tam Kỳ (BQLDA Tam Kỳ).

Trước đó, Công ty GTCT có văn bản gửi UBND TP Tam Kỳ, các chủ đầu tư như BQLDA Tam Kỳ, Trung tâm phát triển quỹ đất TP Tam Kỳ, xin dừng thi công hàng loạt các công trình trên địa bàn thành phố này với lý do, giá cả vật tư, nguyên vật liệu tăng đột biến, chênh lệch rất cao so với giá ký kết hợp đồng năm 2019, 2020. Lãi suất vay ngân hàng quá cao lại siết chặt, doanh nghiệp khó tiếp cận. Doanh nghiệp không đủ nguồn lực tài chính để tiếp tục thi công các dự án. Cụ thể, trong số 12 dự án doanh nghiệp này trúng thầu, có 3 dự án đang quyết toán, 3 dự án hoàn thành, 4 dự án dở dang (liên danh, hợp đồng với các nhà thầu khác) và 2 công trình hợp đồng thi công trong năm 2023.

Ông Bùi Ngọc Ảnh cho rằng, đa số dự án đầu tư đều đấu thầu trọn gói, đã chốt giá, không thể điều chỉnh. Nhưng những rủi ro có thể được chia sẻ giữa chủ đầu tư, doanh nghiệp, chính quyền thành phố không thể can thiệp. Việc xử lý có thể dựa trên sự đồng lòng của các sở, ban, ngành liên quan trong việc tìm các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Cần có cơ chế mở trong việc bình ổn giá, điều chỉnh giá thị trường về vật liệu, nhân công... nhưng không làm thay đổi giá trị các gói thầu.

“Trong quá trình xử lý, chính quyền địa phương sẽ xem xét, cân nhắc, phân định rõ ràng lỗi thuộc về ai, nhất là những dự án đã có mặt bằng để đưa ra quyết định. Không thể chỉ xử lý các nhà thầu mà quên đi xử lý trách nhiệm các chủ đầu tư để dự án kéo dài. Chính quyền địa phương sẽ nhìn nhận toàn diện sự việc để xử lý hợp lý, hợp tình, chứ không phải cứng nhắc hay độc đoán cứ vi phạm là xử lý đứt đoạn” - ông Bùi Ngọc Ảnh nói.

Xét kỹ năng lực nhà thầu

Ông Bùi Ngọc Ảnh thừa nhận, ở TP Tam Kỳ không phải lần đầu tiên xảy ra việc doanh nghiệp “tháo chạy” khỏi dự án. Tuy nhiên, quan điểm của thành phố là nhà thầu có quyền tạm ngừng thi công. Nhưng nếu vi phạm hợp đồng, dứt khoát các nhà thầu bỏ dự án sẽ bị xử lý theo đúng quy định pháp luật sau khi đã rà soát, phân tích trách nhiệm thuộc về ai. “Không thể muốn dừng là dừng. Không thể tìm mọi cách trúng thầu, rồi dễ thì làm, khó thì bỏ” - ông Ảnh nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch UBND TP Tam Kỳ, tất cả dự án đều đấu thầu qua mạng. Gần như việc chấm năng lực nhà thầu đều qua hồ sơ đăng ký dự thầu. Tuy nhiên sau những gì đã xảy ra, thành phố đã quyết định tổ chức một hội đồng rà soát kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Đây là một trong những chiến lược căn cơ để tránh tái diễn chuyện bỏ hay dừng dự án sau khi đã trúng thầu.

“Chính quyền thành phố buộc các cơ quan quản lý phải tìm hiểu thật kỹ năng lực các nhà thầu tham gia đấu thầu trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia. Nghiên cứu các công trình, dự án mà các nhà thầu xây dựng, thi công ở các nơi khác để khi ra quyết định thì các nhà thầu đấu trúng sẽ đảm bảo năng lực để đầu tư. Biết sẽ rất khó kiểm soát năng lực nhà thầu, nhưng chính quyền sẽ phải thực hiện điều này một cách hợp lý” - ông Bùi Ngọc Ảnh nói.

Nếu xảy ra tình trạng các nhà thầu viện lý do tình trạng thiếu cát, đất xây dựng để trì hoãn hay kéo dài dự án, chính quyền thành phố tiến đến việc kiểm soát năng lực doanh nghiệp tham gia đấu thầu hay xây dựng công trình thông qua việc chứng minh nguồn gốc vật liệu sử dụng. Ở những dự án cụ thể, ngoài chứng minh có đủ năng lực tài chính, kỹ thuật, kinh nghiệm và các tiêu chí đáp ứng đủ điều kiện dự thầu, nếu không đáp ứng được thì cũng sẽ bị loại.

Trước đó Báo Đại Đoàn Kết đã có nhiều tin, bài “Tam Kỳ (Quảng Nam): Hàng loạt dự án bị doanh nghiệp 'tháo chạy'”, phản ánh về vụ việc, hiện nay ở TP Tam Kỳ đang xảy ra tình trạng doanh nghiệp xin dừng thi công các công trình trên địa bàn dù đã trúng thầu và nhiều công trình đang thi công dang dở.

Tấn Thành