Hàng loạt sai phạm có dấu hiệu hình sự tại công ty phân đạm Hà Bắc, gây lỗ 2.900 tỷ đồng

Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm tại dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc

Ngày 25-5, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố kết luận thanh tra đối với công ty cổ phần phân đạm và hóa chất Hà Bắc. Kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều sai phạm trong quá trình thực hiện dự án cải tạo mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc.

Theo đó, trong đấu thầu lựa chọn Nhà thầu tư vấn lập dự án, mặc dù đã mở thầu nhưng Công ty đạm Hà Bắc vẫn chấp nhận cho liên danh Nhà thầu WEC-CECO bổ sung Giấy ủy quyền tham dự thầu và bổ sung Giấy đăng ký kinh doanh (có công chứng) là vi phạm quy định Luật Đấu thầu năm 2005.

Trong thẩm định, phê duyệt Dự án năm 2008 (lần 1), Tổng công ty Hóa chất Việt Nam chỉ thẩm định tổng mức đầu tư (TMĐT) dự án, không thẩm định các nội dung khác của Dự án là vi phạm quy định tại Nghị định số 112/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Mặc dù TMĐT của dự án thiếu các hồ sơ, tài liệu quan trọng để xác định nhưng vẫn được Tổng Cty Hóa chất thẩm định phê duyệt (392,375 triệu USD) là thiếu căn cứ, cơ sở.

Tiếp đó, năm 2009, trong lập dự án điều chỉnh, thẩm định, phê duyệt dự án điều chỉnh cũng có những vi phạm: Công ty đạm Hà Bắc không đủ điều kiện, không đủ năng lực nhưng vẫn tự lập Dự án điều chỉnh và được Tổng công ty Hóa chất thẩm định, phê duyệt là không đúng quy định về quản lý xây dựng.

Mặt khác, dù dự án không thay đổi về quy mô, công suất, khi thẩm định điều chỉnh dự án, TMĐT dự án, trong đó có một số nội dung về Chi phí thiết bị chưa được làm rõ nhưng vẫn được Tổng Cty Hóa chất thẩm định, phê duyệt điều chỉnh Dự án (với TMĐT điều chỉnh là 568,646 triệu USD, tăng 176,271 triệu USD - tăng 44,9%) là thiếu căn cứ, cơ sở, không đúng quy định pháp luật về đầu tư xây dựng.

"Tổng mức đầu tư dự án tăng làm tăng chi phí đầu tư, tăng chi phí lãi vay, tăng chi phí sản xuất kinh doanh là một trong nguyên nhân chính dẫn đến Dự án thua lỗ. Những vi phạm trên có dấu hiệu hình sự về thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (theo quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015)” – Kết luận của Thanh tra Chính phủ chỉ ra.

Từ 2015 đến tháng 6-2019, Công ty đạm Hà Bắc lỗ liên tục

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, dự án cải tạo mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc khởi công khi chưa có giấy phép xây dựng, trong quá trình thi công, một số tiêu chuẩn thi công; một số hạng mục phụ về môi trường chưa hoàn thành; các nhà thầu trong liên danh không thực hiện đúng tỷ lệ công việc đã thỏa thuận trong Liên danh nhà thầu.

Về hiệu quả của Dự án, kết luận thanh tra chỉ rõ: Do việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án có một số nội dung, nhất là về TMĐT của dự án thiếu căn cứ, cơ sở, vi phạm quy định của pháp luật, làm tăng chi phí đầu tư, tăng chi phí sản xuất kinh doanh, là nguyên nhân chính dẫn đến dự án bị thua lỗ.

Cụ thể, hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty liên tục thua lỗ: năm 2015 lỗ 669,773 tỷ đồng, năm 2016 lỗ 1.051,446 tỷ đồng; năm 2017 lỗ 661,645 tỷ đồng, năm 2018 lỗ 332,544 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm 2019 lỗ 222,344 tỷ đồng. Số lỗ lũy kế đến tháng 6-2019 là 2.887,713 tỷ đồng.

Theo cơ quan thanh tra, chịu trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm nêu là Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc, Ban lãnh đạo Tổng công ty Hóa chất Việt Nam, người đại diện phần vốn Nhà nước tại Công ty đạm Hà Bắc; lãnh đạo Công ty đạm Hà Bắc.

Bên cạnh đó, có phần trách nhiệm của Bộ Công Thương với trách nhiệm quản lý ngành.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật đối với những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc gồm: Vi phạm trong tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu tư vấn lập dự án; thiếu trách nhiệm trong việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án.

Duy Tiến