Hàng loạt sai phạm tại công trình thủy lợi gần trăm tỷ

Dự án công trình thủy lợi Suối Đá (xây dựng tại xã Quảng Hòa, huyện Đắk Glong). Công trình có tổng vốn đầu tư hơn 90 tỷ đồng được xếp vào nhóm dự án cấp bách để chống hạn cho hàng nghìn hécta hoa màu và tạo nguồn cấp nước ổn định cho 1.750 hộ dân trong khu vực. Dự án được khởi công từ ngày 20/11/2017, thời gian thi công là 720 ngày. Tuy nhiên, công trình này đã chậm tiến độ hơn 2 năm, xin gia hạn 5 lần vì quá trình khảo sát, tư vấn thiết kế và xây dựng đã để xảy ra nhiều sai phạm.

Theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông, năm 2017, Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Anh Khoa Nghệ An (Công ty Anh Khoa) đã thực hiện khảo sát 62 hố địa chất. Nhưng trong quá trình thi công thì hiện trạng thực tế không đúng như trên hồ sơ khảo sát địa chất. Vì vậy, nhà thầu đã không thi công được theo thiết kế, phải khảo sát bổ sung lại (lập thiết kế điều chỉnh).

Một đoạn hệ thống kênh dẫn nước của công trình Suối Đá được xây dựng sâu hơn bề mặt ruộng hàng mét.

Cụ thể, có 3/7 hố khoan tại tuyến Kênh chính Khu tràn dâng kết quả khảo sát xác định địa chất “trạng thái nửa cứng, cứng”.Tuy nhiên, điều này không đúng với địa chất thực tế là “nền đất yếu, có tính nén lún cao, sức chịu tải nhỏ và tính thấm cao”.Ngoài ra, 1/9 hố khoan tại tuyến Kênh nhánh N2 xác định địa chất “trạng thải nửa cứng, cứng”. Điều này cũng không đúng với địa chất thực tế trong phạm vi độ sâu đến 4m là “trạng thái dẻo mềm, có tính nén lún cao, sức chịu tải nhỏ; trạng thái bão hòa, kết cấu rời rạc - chặt vừa”.

Chưa dừng lại ở đó, mặc dù tuyến kênh chính đi qua vị trí có ao, hồ hiện hữu. Thế nhưng Công ty Anh Khoa không xem xét lại các kết quả khảo sát, đánh giá trước các rủi ro có thể xảy ra khi thi công thực tế hoặc khoan khảo sát địa chất ngay tại vị trí đi qua ao, hồ. Điều này nhằm xác định địa tầng của các lớp đất nhằm đưa ra giải pháp thiết kế cho phù hợp thực tế. Hơn nữa, kết quả khảo sát cũng chưa làm rõ, chưa đánh giá các điều kiện địa chất công trình có liên quan đến tính ổn định như: thấm, chịu lực, lún, trượt... của các công trình để sơ bộ xác định biện pháp xử lý đối với những vấn đề địa chất công trình phức tạp.

Trong quá trình lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công đoạn Km0+820 - Kml+500 tuyến Kênh chính Khu tưới tràn dâng có chiều sâu đào móng kênh là 10,27m. Trong khi đó chiều sâu hố khoan khảo sát địa chất là 6m. Tương tự, tại đoạn Km0+00 - Km0+230 thuộc tuyến Kênh nhánh N2 Khu tưới tràn dâng có chiều sâu đào móng là 8,39m, tuy nhiên chiều sâu hố khoan khảo sát địa chất là 4m. Bên cạnh đó, trong dự án đầu tư có xác định hiện trạng khu vực gần tuyến Kênh nhánh N4 có 315m kênh hiện hữu của người dân.

Thế nhưng, trong hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công không đề cập đến hiện trạng này, không có giải pháp thiết kế liên quan đến việc sử dụng lại tuyến kênh cũ. Do đó dẫn đến trong thời gian thi công Kênh nhánh N4 phải phá dỡ kênh cũ. Điều này làm ảnh hưởng đến việc tưới 6ha lúa người dân đang canh tác trong thời gian thi công, phải bổ sung thiết kế để thi công hoàn trả kênh cũ. Liên tục phải điều chỉnh thiết kế.

Cũng theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông, chủ đầu tư và tư vấn thiết kế Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Đường Việt (Công ty Đường Việt) còn chủ quan, chưa xem xét hết nhiệm vụ khảo sát.

Theo đó, trong hồ sơ nhiệm vụ khảo sát bước lập thiết kế bản vẽ thi công chỉ xác định khoan khảo sát địa chất 9 hố tại khu vực tràn dâng. Xác định không khoan khảo sát địa chất tại các tuyến kênh, mà sử dụng kết quả khảo sát địa chất bước thiết kế cơ sở kém chất lượng, có vi phạm của Công ty Anh Khoa để làm căn cứ lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công các tuyến kênh. Việc khảo sát địa chất giai đoạn lập thiết kế bản vẽ thi công, Công ty Đường Việt không thực hiện đầy đủ nguyên tắc bố trí các điểm thăm dò, chưa cung cấp đủ số liệu để xác định các mặt cắt dọc và mặt cắt ngang đặc trưng cho các loại địa tầng trên tuyến theo quy định. Trách nhiệm chính trong việc khảo sát, sử dụng kết quả khảo sát để thiết kế, lập thiết kế bản vẽ thi công - dự toán thuộc về Công ty Đường Việt.

Mặt khác, đối với việc lập hồ sơ dự toán phần điều chỉnh, bổ sung, Công ty Đường Việt còn tính thừa khối lượng hơn 313 triệu đồng và có chỗ thì tính thiếu khối lượng (giá trị tạm tính là 717 triệu đồng), xác định giá trị dự toán không chính xác, không đúng quy định.

“Với những sai phạm như trên đã dẫn đến hậu quả là phương án thiết kế một số đoạn tuyến kênh Khu tưới tràn dâng không phù hợp thực tế địa chất công trình. Do đó, khi thi công xây dựng công trình theo thiết kế bản vẽ thiết kế buộc phải điều chỉnh dự án đầu tư 2 lần, điều chỉnh thiết kế 3 lần. Việc này tuy chưa làm tăng tổng mức đầu tư nhưng làm tăng chi phí xây dựng so với dự toán được phê duyệt ban đầu. Hơn nữa, trong quá trình thực hiện điều chỉnh thiết kế, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan đã thực hiện biện pháp thi công thiếu tính hệ thống, đồng bộ, nên phải thay đổi phương án thiết kế. Điều này khiến cho công trình phải gia hạn tiến độ nhiều lần, kéo dài thời gian thi công tăng thêm hơn 2 năm. Mặc dù vậy, hiện nay, công trình vẫn đang hết sức ngổn ngang chưa biết bao giờ mới hoàn thành”, kết luận Thanh tra tỉnh Đắk Nông nêu rõ.