Hàng tỷ USD vốn ngoại đang chờ ngân hàng Việt 'mở cửa'

Theo Nghị định 69/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 01/2014 về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng, tổng mức sở hữu cổ phần của các nhà đầu tư nước ngoài tại ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc (không bao gồm các ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ) được vượt 30% nhưng không vượt quá 49% vốn điều lệ theo phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt và được thực hiện trong thời hạn của phương án chuyển giao bắt buộc.

Cơ hội mới từ nới room

Hiện, mức trần room ngoại đối với các ngân hàng tại Việt Nam là 30%. Theo số liệu mới nhất từ Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), cập nhật đến ngày 18/8/2025, nhà đầu tư nước ngoài đang nắm giữ hơn 14,7 tỷ cổ phiếu của 27 ngân hàng niêm yết. Khoảng 13 ngân hàng trong số đó ghi nhận tỷ lệ sở hữu nước ngoài vượt mốc 15%.

Nhiều ngân hàng có tỷ lệ sở hữu nước ngoài gần như kín room. ACB hiện đã kín room tối đa theo luật hiện hành là 30% với hơn 1,54 tỷ cổ phiếu. MSB cũng tiệm cận ngưỡng trần với mức 28,48%.

Một số ngân hàng ghi nhận tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên 20% vốn như VietinBank: 26,92%; VPBank: 25,95%; TPBank: 24,86% Vietcombank: 21,92%, Sacombank: 20,39%.

Ở nhiều ngân hàng, chỉ cần “hở” room là khối ngoại lập tức mua vào.

Techcombank và MB dù tỷ lệ sở hữu ngoại chỉ lần lượt ở mức 22,51% và 23,24%, nhưng thực tế đã "kín room" do chủ động khóa tỷ lệ sở hữu nước ngoài dưới ngưỡng tối đa.

Tuy nhiên, dù đã kín room hay còn trống, các ngân hàng đều kỳ vọng được nới room ngoại để có thêm dư địa cho các phương án huy động vốn trong tương lai, có thể là thông qua chào bán cho cổ đông nước ngoài. Một số ngân hàng khóa room ngoại ở mức thấp so với quy định tối đa (30%) nhằm mục đích tìm kiếm đối tác chiến lược nước ngoài. HDBank là một trong số đó khi đã chủ động tạm khóa room ngoại còn 17,5%.

Công ty TNHH Chứng khoán ACB nhận định, nghị định mới (Nghị định 69) tạo điều kiện để các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài, qua đó đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu. Không chỉ tác động đến một số ngân hàng riêng lẻ, Nghị định 69 được xem là bước thử nghiệm thận trọng cho việc nới room ngoại trong ngành ngân hàng.

Các chuyên gia đánh giá, trần room ngoại tại hệ thống ngân hàng thương mại Việt vẫn đang thấp so với các nước trong khu vực. Vì vậy, việc Nghị định 69 nới một phần room ngoại cho các ngân hàng được xem như bước đệm để Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ có cơ sở nhìn nhận, đánh giá và xem xét mở rộng với tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông nước ngoài tại ngân hàng Việt trong thời gian tới.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, room ngoại không chỉ là công cụ tài chính mà là thước đo cho mức độ hội nhập. Có nhà đầu tư chiến lược không chỉ mang lại vốn mà còn mang theo công nghệ, năng lực quản trị và chuẩn mực quốc tế.

Nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm ngân hàng Việt

Theo quy định tại Nghị định 69, trong 4 ngân hàng nhận chuyển giao gồm MB, HDBank, VPBank, Vietcombank, chỉ có 3 nhà băng sẽ được nới room lên 49%. Trong đó, MB và VPBank đã gần kín room tối đa theo quy định là 30%. Vì vậy, khi áp dụng Nghị định 69 sẽ là lợi thế cho các nhà băng này.

Đại diện MB cho biết, ngân hàng có thể bán 100% vốn tại ngân hàng nhận chuyển giao (MBV) cho nhà đầu tư nước ngoài. Hội đồng quản trị MB đã đề nghị cổ đông giao cho Hội đồng quản trị nghiên cứu, tìm kiếm nhà đầu tư tiềm năng, quyết định các nội dung cụ thể, triển khai chuyển đổi hình thức pháp lý của MBV và các phương án góp vốn, tăng vốn, xử lý phần vốn góp, cổ phần vào thời điểm theo phương án chuyển giao bắt buộc (được phê duyệt và sửa đổi/bổ sung), thực tế triển khai và quy định pháp luật từng thời kỳ.

Tại cuộc họp cổ đông mới đây, lãnh đạo VPBank khẳng định "Việc nới room là cơ hội của ngân hàng". Hiện, room ngoại của VPBank vẫn còn, nhưng đến cuối năm, kinh tế vĩ mô cải thiện và dòng vốn ngoại quay lại, room có thể hết nhanh. Do đó, việc nâng room lên 49% được xem là rất quan trọng, là cơ hội để ngân hàng tăng sở hữu của đối tác chiến lược hoặc mời đối tác mới.

Về HDBank, mặc dù hiện nay đang chủ động khóa room ngoại ở mức 17,5%, nhưng Công ty chứng khoán ACB nhận định trong nhóm 3 ngân hàng được hưởng lợi từ chính sách mới, HDBank nhiều khả năng sẽ tiên phong nới room ngoại.

Việc chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài tạo dư địa lớn để HDBank thu hút đối tác mới. Nếu nhắm tới cổ đông chiến lược sở hữu 15–20%, thì mở room lên 49% sẽ là “chìa khóa” giúp ngân hàng tăng vốn và tác động tích cực tới giá cổ phiếu.

Theo giới phân tích, hiện nay, các nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm đến ngân hàng Việt Nam là do ngân hàng được xem là “mạch máu” của nền kinh tế, nhất là khi tăng trưởng GDP của Việt Nam phần lớn vẫn từ vốn tín dụng. Thực tế, cổ phiếu nhóm ngân hàng có triển vọng và tiềm năng, nhưng đã kín room ngoại thì chỉ cần “hở” room liền lập tức có nhà đầu tư nước ngoài mua vào ồ ạt. Điển hình là nhóm ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối (Vietcombank, VietinBank, BIDV), nhóm chuyên cho vay doanh nghiệp (Techcombank, MB, HDBank), nhóm chuyên cho vay cá nhân (ACB, Sacombank, VIB, OCB)…

Trong báo cáo về ngành ngân hàng công bố trước đó, Công ty cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) nhận định cơ hội thu hút vốn chiến lược là hiện hữu, nhưng “sự thành công phụ thuộc vào năng lực hiện thực hóa của từng ngân hàng”. Trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu đang cạnh tranh khốc liệt về dòng vốn, chỉ những ngân hàng Việt Nam thật sự minh bạch, vững vàng và quyết liệt đổi mới mới có thể chuyển hóa chính sách 49% thành dòng vốn tỷ USD thực thụ.

Huyền Anh