'Hành động đặc biệt dũng cảm trên biển' gọi tên người Việt

Thuyền cứu hộ do thuyền viên Trần Văn Khôi điều khiển vượt sóng dữ ra cứu thuyền viên và ngư dân mắc kẹt trên tàu VIETSHIP 01. (Ảnh: Vietnam MRCC)

Sự quả cảm phi thường

Ngày 6/12, Tổ chức Hàng hải quốc tế đã tổ chức buổi lễ trao giải thưởng hàng hải quốc tế thường niên tại trụ sở của IMO tại London. Là một trong hai giải thưởng thường niên lớn nhất của IMO, Giải thưởng “Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển” nhằm tôn vinh những cá nhân không ngại hiểm nguy và tính mạng bản thân để thực hiện những hành động đặc biệt dũng cảm để cứu người gặp nạn trên biển, hoặc ngăn chặn, giảm thiểu thiệt hại đối với môi trường đại dương trong tình huống bản thân có khả năng gặp rủi ro hy sinh hoặc thương tích.

Năm nay, vượt qua 37 ứng cử viên do 23 quốc gia thành viên IMO và 4 tổ chức phi chính phủ đề xuất, anh Trần Văn Khôi (41 tuổi), làm việc tại Trung tâm Tìm kiếm Cứu nạn Hàng hải khu vực 2 (Đà Nẵng) (DaNang MRCC), Cục Hàng hải Việt Nam đã vinh dự được trao Giải thưởng “Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển”. Đây cũng là lần đầu tiên thuyền viên Việt Nam vinh dự được nhận Giải thưởng uy tín này của IMO.

Giải thưởng IMO về “Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển”. (Ảnh: vinamarine.gov.vn)

Thuyền viên Trần Văn Khôi đã tham gia cuộc giải cứu lịch sử, trực tiếp cứu được 4 người sống sót trong vụ việc tàu hàng VIETSHIP 01 bị chìm tháng 10/2020 trong thời tiết khắc nghiệt và biển động.

Theo đó, vào sáng sớm ngày 8/10/2020, tàu hàng VIETSHIP 01, neo đậu ở khu vực cảng Cửa Việt thì bị nước lũ cuốn trôi ra biển và mắc cạn. Trên tàu VIETSHIP 01 lúc đó có 09 người, trong khi trôi dạt đã cứu vớt 03 thuyền viên của tàu VIETSHIP TK 12 bị chìm trước đó. Tổng số người bám vím trên chiếc tàu gặp nạn VIETSHIP 01 khi đó là 12 người.

Ngay khi nhận được tin báo, anh Khôi cùng với đồng đội đã lập tức tới hiện trường. Khi đó, con tàu VIETSHIP 01 chỉ còn phần cabin, ống khói và phần dàn sắt phía trước nổi trên mặt nước. Trong tình huống đó, một số đơn vị cứu hộ ngay lập tức được triển khai nhưng kế hoạch cứu hộ không khả thi do điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Ngày 9/10, 04 thuyền viên đã bơi được vào bờ, 08 thuyền viên còn lại bám vào phần nổi của chiếc tàu, đang cố gắng cầm cự. Tuy nhiên, lúc này 2 thuyền viên bị sóng mạnh cuốn trôi ra biển khi đang làm nhiệm vụ canh bờ, anh Khôi ngay lập tức buộc một sợi dây vào người, xả thân vượt những con sóng cao đến 5m và dòng chảy mạnh, giải cứu cả 2 người này. Chiều cùng ngày, 2 thuyền viên khác của tàu hàng bị nạn đã may mắn được sóng đánh dạt vào bờ.

Ngày 10/10/2020, lực lượng cứu nạn gồm 04 ngư dân dày dạn kinh nghiệm đi trên tàu cá, vượt sóng dữ cố gắng tiếp cận tàu bị nạn. Khi tiếp cận tàu VIETSHIP 01, do sóng to tàu cá bị lật chìm, 03 thuyền viên bám leo lên tàu còn 01 người bơi được về bờ. Lúc này trên tàu còn 11 người bao gồm 08 thuyền viên và 03 ngư dân.

Chiều 10/10/2020, anh Khôi tiếp tục xung phong cùng lực lượng cứu nạn tiếp tục đưa tàu cá cùng 4 người, dũng cảm vượt sóng ra tiếp cận tàu VIETSHIP 01 và đưa được 2 người về bờ thành công. Lúc này trên tàu VIETSHIP 01 còn 9 người. Tuy nhiên, lần tiếp cận tàu VIETSHIP 01 tiếp theo không thành công do sóng lớn, dòng chảy xiết. Lúc này do hoảng loạn, 2 thuyền viên trên tàu VIETSHIP 01 đã nhảy xuống biển. Trước tình huống này, anh Trần Văn Khôi đã liều mình bơi ra cứu được 2 thuyền viên đưa về bờ an toàn.

Đến chiều muộn, thuyền viên Trần Văn Khôi tiếp tục xung phong điều khiển xuồng cứu nạn cố gắng tiếp cận vị trí bị nạn, biển động dữ dội khiến nước vào làm xuồng cứu nạn chết máy, tròng trành, gặp rủi ro lật bất cứ lúc nào. Với sự nỗ lực và kinh nghiệm, anh Khôi cùng các đồng đội đã nhanh chóng khắc phục sự cố động cơ và tiếp tục vật lộn với sóng dữ để tiếp cận tàu VIETSHIP 01, tuy nhiên không thành công. Lúc này trời đã tối, toàn bộ tổ cứu nạn đã kiệt sức và được lệnh quay trở lại bờ.

Đến ngày 11/10/2020, trực thăng cứu hộ được triển khai đến hiện trường và những người sống sót mắc kẹt trên tàu VIETSHIP 01 được cứu an toàn. Quay trở lại buổi lễ trao giải tại London, do tình hình dịch bệnh anh Khôi không thể tham dự trực tiếp. Đại biện Đại sứ quán Việt Nam tại Anh Tô Minh Thu cho biết, hành động dũng cảm đặc biệt của “chiến binh trên biển” Trần Văn Khôi thể hiện tinh thần và ý chí không khuất phục của dân tộc Việt Nam và là niềm tự hào của ngành hàng hải Việt Nam.

Trước đó, ngày 19/8, Đại diện phái đoàn Hoa Kỳ tại Việt Nam Chistoper Klein đã gửi thư tới Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang (lúc đó là Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam) nhấn mạnh: “Những nỗ lực kéo dài 3 ngày của Trung tâm nhằm giải cứu các thuyền viên quả đúng là anh hùng. Anh Khôi đã 3 lần quên mình, đặt bản thân vào tình thế hiểm nguy để cứu những thuyền viên của tàu VIETSHIP 01 đang bị mắc cạn. Khi gặp phải điều kiện biển động và thời tiết khắc nghiệt, anh Khôi và các nhân viên cứu nạn khác đã cho thấy sức chịu đựng tinh thần và thể chất to lớn. Sự quả cảm phi thường của họ đã tạo nên một cuộc giải cứu kịch tính, cứu sống hơn một tá sinh mạng”.

Thuyền viên Trần Văn Khôi sau khi cứu hộ thành công tàu hàng VIETSHIP 01. (Ảnh: vmrcc.gov.vn)

Lan tỏa đức tính của người Việt

Theo ông Bùi Tấn Nguyên, Giám đốc Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn Hàng Hải khu vực 2, khi Tổ chức Hàng hải Quốc tế đánh giá về các sự kiện năm 2021, ngành Hàng hải Việt Nam đã lựa chọn gần 10 người và quyết định đề cử anh Khôi. “Khôi xứng đáng vì đã dũng cảm cứu được bốn người và trải qua đợt cứu nạn vượt quá sức chịu đựng của người bình thường”, ông Bùi Tấn Nguyên nhận xét.

Đáng nói, trong quá trình làm hồ sơ, Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn Hàng hải khu vực 2 đã gặp nhiều khó khăn bởi “ở Cửa Việt chúng tôi làm nhiệm vụ cứu người chứ không quay phim, chụp ảnh để nghĩ đến chuyện được vinh danh”, ông Nguyên cho hay. May mắn, nhiều hình ảnh cứu hộ của anh Khôi đã được người dân, nhiếp ảnh gia chụp lại và chia sẻ để IMO có cơ sở đánh giá khách quan. Tổ chức IMO đánh giá, xét chọn trao Giải thưởng Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển theo một quy trình hết sức chặt chẽ.

Sự khắt khe đó đã phần nào nói lên được sự dũng cảm và tài năng của thuyền viên Trần Văn Khôi. Sinh ra và lớn lên ở vùng quê nghèo xã Tùng Châu, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Tuổi thơ của anh Khôi giống như nhiều chúng bạn khác luôn gắn liền với các buổi thi bơi qua con sông quê (một nhánh của sông La). Những buổi thi bơi trẻ con đó đã giúp Khôi rèn luyện kỹ năng bơi lội.

Cũng vì yêu dòng nước mà 18 tuổi, anh Khôi đã lựa chọn học chuyên ngành điều khiển tàu biển tại Trường Cao đẳng Hàng hải tại Hải Phòng. Sau khi tốt nghiệp, năm 2005, anh Khôi xin vào làm việc tại DaNang MRCC.

Khi xin vào Trung tâm, nghe mô tả về công việc, anh Khôi thấy nghề cứu nạn quá hay và mang nhiều ý nghĩa nên đã lựa chọn theo đuổi và nỗ lực hết mình theo đuổi đam mê đó. Trong 16 năm vượt sóng, mỗi năm anh Khôi cùng đồng đội đã thực hiện từ 20 – 30 chuyến cứu nạn. Và trong số đó, chuyến cứu trợ con tàu VIETSHIP 01 có lẽ đã để lại trong anh Khôi nhiều kỷ niệm đáng nhớ nhất.

Thuyền viên Trần Văn Khôi nhớ lại những khoảnh khắc nguy hiểm đó: “Càng về chiều ngày 10/10, mỗi con sóng gió càng thêm dữ dội hơn, tham gia trực tiếp ở hiện trường 02 ngày liên tiếp nên tôi và đồng nghiệp hiểu rõ mức độ nguy hiểm của công tác cứu nạn lần này vì sống chết chỉ cách nhau tích tắc. Với tâm trạng hồi hộp, chúng tôi nổ máy xuồng cứu nạn lao ra biển, mỗi cơn sóng phủ qua xong là một lần chúng tôi biết mình vẫn còn sống. Quãng đường ra khơi đã gian nan nhưng lúc tiếp cận được gần tàu VIETSHIP 01 còn khó khăn hơn nhiều lần”.

Sau khi việc cứu nạn hoàn thành, dù rất thấu hiểu cho công việc của chồng, nhưng vợ anh Khôi cũng không khỏi lo sợ và trách móc bởi anh còn 3 con nhỏ khi biết được những gì chồng đã trải qua khi cứu hộ tàu VIETSHIP 01. Đó cũng là điều khiến anh Khôi luôn cảm thấy có lỗi và trăn trở, bởi đặc thù nghề nghiệp lênh đênh trên biển nhiều hơn ở nhà.

Dù vậy, khi nói về vinh dự giành giải thưởng cao quý từ IMO, anh Khôi chia sẻ: “Tôi hy vọng với sự ghi nhận này, tôi có thể lan tỏa tinh thần dũng cảm, ý chí quật cường của người Việt Nam đến thuyền viên cả nước để trong tương lai chúng ta có nhiều tấm gương sáng, phấn đấu xây dựng ngành hàng hải nước nhà phát triển”.

Tiểu Lành