Hành trình hàn gắn mới

Ông Lee Jae Myung và Phu nhân mừng chiến thắng sau khi đắc cử Tổng thống Hàn Quốc, ngày 3/6. (Nguồn: Getty)

Cuộc bầu cử tổng thống lần này diễn ra sớm gần hai năm so với nhiệm kỳ thông thường, sau khi cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol bị Quốc hội luận tội và Tòa án Hiến pháp phế truất vào tháng 4/2025.

Đây là lần thứ hai trong lịch sử hiện đại Hàn Quốc, một tổng thống bị bãi nhiệm giữa nhiệm kỳ, nhưng là lần đầu tiên vì lý do áp đặt thiết quân luật, hành động bị xem là đe dọa nghiêm trọng nền dân chủ.

Ứng viên cho bối cảnh đặc biệt

Hơn 78% trong tổng số 44 triệu cử tri Hàn Quốc đã đi bỏ phiếu - mức cao nhất tính từ năm 1997 đến nay, cho thấy một xã hội khao khát trở lại với những giá trị dân chủ và ổn định. Theo công bố của Ủy ban bầu cử quốc gia sáng 4/6, ông Lee Jae Myung giành chiến thắng với 49,42% phiếu bầu, bỏ xa đối thủ Kim Moon Soo (41,15%) và ứng viên độc lập Lee Jun Seok (8,34%).

Sinh năm 1964, xuất thân là luật sư nhân quyền, ông Lee Jae Myung từng đảm nhiệm Thị trưởng Seongnam và Thống đốc tỉnh Gyeonggi. Từng thất bại sít sao trong cuộc đua tổng thống năm 2022, ông không rút lui khỏi chính trường mà tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong đảng Dân chủ (DP).

Với hình ảnh gần dân, sắc sảo và cương quyết, ông Lee Jae Myung thu hút được sự ủng hộ rộng rãi của tầng lớp lao động và trung lưu thành thị - những người chịu ảnh hưởng nặng nề từ kinh tế suy thoái và chính trị bất ổn.

Ngay sau khi được xác nhận thắng cử, tân Tổng thống phát biểu trước Quốc hội: “Chúng ta sẽ khôi phục nền dân chủ và xây dựng một xã hội mà trong đó, người dân được tôn trọng như những chủ thể tối cao, cùng chung sống trong hợp tác chứ không phải bằng thù hận”.

Hành vi áp đặt thiết quân luật không chỉ chấm dứt sớm nhiệm kỳ của ông Yoon Suk Yeol, mà còn để lại một vết nứt sâu sắc trong lòng xã hội Hàn Quốc. Bên cạnh thiệt hại về kinh tế do sự bất ổn và các chính sách bảo hộ từ Mỹ, xã hội Hàn Quốc trở nên phân cực hơn bao giờ hết, với sự trỗi dậy của những diễn ngôn cực đoan.

Sự phẫn nộ trước âm mưu quân quản được cho là yếu tố quyết định giúp ông Lee Jae Myung giành chiến thắng. Như ông Park Chan Dae, quyền lãnh đạo đảng Dân chủ nhận định: “Cử tri đã đưa ra phán quyết nghiêm khắc đối với một chế độ phản dân chủ”.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Lee Jae Myung cam kết theo đuổi chính sách đối ngoại “thực dụng, dựa trên lợi ích quốc gia, gắn với liên minh chiến lược với Mỹ”. Tuy nhiên, ông cũng chủ trương cải thiện quan hệ với Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất và mở ra khả năng hợp tác với Nga sau khi xung đột tại Ukraine kết thúc.

Đối với Triều Tiên, ông tỏ ra thận trọng nhưng mềm dẻo hơn người tiền nhiệm, nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại liên Triều để gìn giữ ổn định và giảm nguy cơ xung đột. “Một chiến thắng đạt được bằng đối đầu là chiến thắng cay đắng. Thắng lợi thật sự là khi chiến tranh trở thành không cần thiết”, ông nhiều lần khẳng định.

Trong bối cảnh khu vực Đông Bắc Á vẫn ẩn chứa nhiều bất ổn và cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng giữa các cường quốc, đường lối cân bằng của ông Lee Jae Myung được giới quan sát đánh giá là thực tế và linh hoạt, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu thiếu sự nhất quán và sức mạnh nội tại.

Giải những bài toán khó

Nhiều nhà quan sát cho rằng, tân Tổng thống sẽ phải đối mặt với một loạt thách thức lớn. Về chính trị-xã hội, Hàn Quốc là quốc gia bị phân cực cao, cả về tư tưởng lẫn thế hệ. Nhiều cử tri trẻ cho rằng các ứng viên đều thiếu chính sách rõ ràng về bình đẳng giới và quyền lợi cho nhóm yếu thế. Đây là lần đầu tiên sau 18 năm không có nữ ứng viên tổng thống. Việc xây dựng đồng thuận xã hội sẽ là bài toán khó và dài hạn.

Về kinh tế, Hàn Quốc đang chịu sức ép lớn từ chính sách thuế quan của Mỹ và căng thẳng thương mại toàn cầu trong khi kinh tế nước này chủ trương dựa vào xuất khẩu. Cam kết đầu tư vào công nghệ, đổi mới sáng tạo là cần thiết, nhưng cần được gắn với công bằng xã hội, như ông từng nhấn mạnh: “Tăng trưởng phải đi đôi với chia sẻ”.

Trên mặt trận ngoại giao, việc cân bằng giữa Washington và Bắc Kinh, duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, xử lý các vấn đề an ninh khu vực và đặc biệt là quan hệ liên Triều đòi hỏi sự tỉnh táo và bản lĩnh chính trị lớn của bất cứ ai ngồi vào ghế nóng trong Nhà Xanh.

Ngoài ra, tân Tổng thống sẽ phải nhanh chóng thành lập nội các, cải cách luật bầu cử và lấy lại niềm tin của người dân vào các thiết chế dân chủ vốn bị tổn hại nghiêm trọng. Chiến thắng của ông Lee Jae Myung là một bước ngoặt mang tính định hình lại nền chính trị Hàn Quốc.

Sự thành bại trong nhiệm kỳ tới sẽ không chỉ là thước đo năng lực cá nhân của ông, mà còn là phép thử cho khả năng phục hồi của nền dân chủ Hàn Quốc sau một giai đoạn khủng hoảng niềm tin sâu sắc. Với bản lĩnh của một chính trị gia dày dạn, sự am hiểu đời sống nhân dân, cùng đường hướng đối ngoại mềm dẻo nhưng kiên định, ông Lee Jae Myung có cơ hội mở ra kỷ nguyên ổn định và tái thiết cho Hàn Quốc.

Tuy nhiên, chặng đường phía trước sẽ không hề bằng phẳng. Ông cần vừa cải cách quyết liệt, vừa xây dựng đồng thuận xã hội - bài toán khó trong bối cảnh phân cực hiện nay.

Nếu vượt qua được những thách thức đó, nhiệm kỳ của Tổng thống Lee Jae Myung có thể đi vào lịch sử như một thời kỳ chuyển mình quan trọng - nơi Hàn Quốc tìm lại được nhịp điệu ổn định, đoàn kết và vươn lên giữa những biến động của thế giới.

Yên Khê