Hành trình lên vũ trụ đầy thử thách của những 'phi hành gia chuột'

Tên lửa đẩy Trường Chinh-2F mang theo tàu vũ trụ Thần Châu-21 rời bệ phóng tại Trung tâm phóng vệ tinh Tửu Tuyền ở Tây Bắc Trung Quốc, đêm 31/10/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Để được lựa chọn trở thành những “phi hành gia chuột” đầu tiên này, những động vật nhỏ bé này đã trải qua hành trình đầy gian khổ với các bài kiểm tra nghiêm ngặt từ thể chất đến… tâm lý.

Giai đoạn đầu tiên đánh giá thể lực, với những con chuột được đặt trên một "chiếc xe đạp tập thể dục" được thiết kế đặc biệt - về cơ bản là một thanh quay tăng tốc, trong đó chúng phải giữ nguyên tư thế trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này kiểm tra sức mạnh, sức bền và độ bám của chúng.

Thử thách tiếp theo tập trung vào khả năng chống say tàu xe. Sử dụng một thiết bị quay hai chiều, các nhà nghiên cứu đã cho những con chuột tiếp xúc với chuyển động quay tròn đa hướng, kéo dài - giúp chúng thích nghi với các điều kiện có thể gây ra say tàu xe trong không gian.

Sàng lọc hành vi cũng được tiến hành. Bằng cách treo ngược những con chuột, các nhà nghiên cứu quan sát phản ứng chống cự của chúng và chọn ra những con chủ động chống cự, được xác định là những chú chuột "lạc quan, kiên cường” hơn. Các bài kiểm tra mê cung tiếp tục đánh giá nhận thức không gian và kỹ năng thích nghi của chúng, đảm bảo chúng có thể định hướng và tìm kiếm thức ăn ngay cả trong môi trường không trọng lượng.

Một trong 4 "phi hành gia" chuột bay vào vũ trụ đêm 31/10. Ảnh: CCTV.

Theo các chuyên gia, sau khi hoàn thành tất cả các bài kiểm tra, những con chuột được chuyển vào những chiếc lồng nhỏ gọn mô phỏng môi trường cabin vũ trụ. Điều này cho phép chúng thích nghi với điều kiện sống hạn chế mà chúng sẽ trải qua trên quỹ đạo. Cuối cùng, 4 con chuột có thành tích tốt nhất đã nhận được “vé” lên tàu vũ trụ.

Sau khi hoàn thành sứ mệnh trên quỹ đạo, các "phi hành gia chuột" sẽ trở về Trái Đất trên tàu vũ trụ Thần Châu-20 để được phân tích thêm. Bằng cách thu thập dữ liệu sơ bộ về phản ứng căng thẳng và cơ chế thích nghi trong điều kiện vi trọng lực, các nhà khoa học có thể sử dụng những quan sát này để giải mã cách thức tình trạng không trọng lực và không gian kín ảnh hưởng đến hành vi của chuột.

Chuyên gia từ Trung tâm Công nghệ và Kỹ thuật Sử dụng Không gian thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) cho biết những phát hiện này sẽ rất quan trọng để đánh giá tính khả thi của sự sống sót và sinh sản lâu dài của con người trong không gian - và cũng có thể mang lại những hiểu biết có lợi cho sức khỏe con người trên Trái Đất, đồng thời lưu ý rằng thí nghiệm này sẽ đại diện cho một bước tiến lớn trong năng lực nghiên cứu khoa học sự sống trong không gian của Trung Quốc.

Là một động vật mẫu quan trọng trong lĩnh vực khoa học sự sống, chuột có một số ưu điểm như sự tương đồng di truyền cao với con người, kích thước cơ thể nhỏ, chu kỳ sinh sản ngắn, và khả năng thích nghi cao với biến đổi gen, để trở thành đối tượng lý tưởng để nghiên cứu các quá trình sinh lý và bệnh lý, cũng như sự tăng trưởng, phát triển và sinh sản của các sinh vật sống trong không gian.

Đài Trang (TTXVN)