Hành trình quần vợt Italia: Bước chuyển mình và bài học cho Việt Nam
Italia trong những năm gần đây đã vươn lên thành thế lực mới của quần vợt thế giới, cạnh tranh sòng phẳng với các cường quốc giàu truyền thống. Thành công này không phải nhất thời, mà là kết quả của chiến lược phát triển dài hạn mà Liên đoàn Quần vợt Italia kiên trì theo đuổi suốt nhiều thập kỷ.
Vận động viên quần vợt Việt Nam hội tụ tại Giải VTF Pro Tour 200. (Ảnh: VTF)
Khởi đầu bằng thay đổi tư duy
Câu chuyện bắt đầu từ hơn hai thập kỷ trước, khi Angelo Binaghi lên nắm cương vị Chủ tịch Liên đoàn Quần vợt Italia (FITP) vào năm 2001. Cựu tay vợt đến từ đảo Sardegna đã khởi xướng một chương trình cải tổ toàn diện cho quần vợt Italia, với tầm nhìn 10–15 năm. Mục tiêu là thay đổi tư duy thể thao vốn còn nặng tính lối mòn, bảo thủ, bằng những phương pháp huấn luyện hiện đại, chú trọng tốc độ, thể lực và đặc biệt là tâm lý thi đấu.
FITP xây dựng một dự án mang tính hệ thống, hướng tới việc hình thành một hệ sinh thái quần vợt gắn liền với đặc trưng vùng miền, giữ gìn và phát huy văn hóa bản địa của môn quần vợt nói riêng và những môn thể thao dùng vợt nói chung.
Thay vì tách các tay vợt trẻ khỏi huấn luyện viên địa phương như trước, liên đoàn đã quyết định để những tài năng triển vọng tiếp tục tập luyện tại chính câu lạc bộ nơi họ bắt đầu sự nghiệp. Song song, FITP đẩy mạnh đầu tư cho các trung tâm huấn luyện tại Tirrenia và Roma, đồng thời nâng Rome Masters thành giải ATP Masters 1000 kéo dài hai tuần, biến nơi đây thành điểm hẹn của giới quần vợt toàn cầu.
Ở cấp độ thấp hơn, các giải Challenger được xem là “viên gạch nền” quan trọng để rèn giũa các tay vợt trẻ. Năm 2024, riêng Italia đã tổ chức tới 19 giải đấu thuộc hệ thống này, con số cho thấy sự quyết tâm và chiến lược dài hơi của FITP.
Và Liên đoàn Quần vợt Italia tin rằng chính những trận đấu khắc nghiệt ở cấp độ Challenger sẽ là bước đệm cần thiết trước khi các tay vợt bước ra ATP Tour. Sự đầu tư này đã nhận vệ thành quả đáng ngưỡng mộ khi có tới tám tay vợt Italia góp mặt trong top 75 thế giới, cùng hàng loạt cái tên hiện diện trong top 500.
Không chỉ dừng lại ở chuyên môn, quần vợt Italia còn được tiếp sức mạnh mẽ từ các thương hiệu lớn như Lavazza, Barilla hay Armani. Với nguồn lực tài chính dồi dào cùng định hướng phát triển bài bản đã đưa ra, tennis tại Italia đã vươn lên và trở thành môn thể thao quốc dân, sẵn sàng cạnh tranh vị thế với bóng đá.
Nếu như trước đây, khi nhắc đến thể thao Italia, người ta nhớ ngay đến Pirlo, Nesta, Del Piero, hay thế hệ hiện tại như Chiesa, Tonali, Barella, thì nay đất nước hình chiếc ủng còn tự hào giới thiệu những cái tên mới của làng quần vợt như Cobolli, Musetti, và đỉnh cao là Jannik Sinner – tay vợt số 1 thế giới ở thời điểm hiện tại.
Bài học cho nền tennis Việt Nam
Những cây vợt trẻ xuất sắc quốc gia cúp Vietravel 2025. (Ảnh: VTF)
So với người Italia, quần vợt Việt Nam đang ở một vị thế khác biệt hoàn toàn. Để dễ hình dung, nếu Italia lên ngôi vô địch Davis Cup 2024 thì Việt Nam lại vất vả trụ hạng ở nhóm III châu Á – Thái Bình Dương.
Song với đó, hàng loạt các tay vợt hàng đầu như Lý Hoàng Nam, Trịnh Linh Giang cũng không còn mặn mà với trái banh nỉ mà đã chuyển hướng sang bộ môn Pickleball – môn thể thao mới du nhập vào dải đất hình chữ S không lâu.
Trong hai năm qua, quần vợt Việt Nam mất người trước làn sóng Pickleball. Mới đây, Lý Hoàng Nam và Trịnh Linh Giang đã quyết định từ giã sự nghiệp quần vợt để chính thức dự các giải chuyên nghiệp của Pickleball. Ngay lập tức, bộ đôi này đã đạt được những thành tựu ở bộ môi mới nổi này. Linh Giang vừa vô địch một chặng PPA Asia Tour ở Malaysia, giải đấu mà Hoàng Nam cũng có mặt.
Có thể thấy, quần vợt Việt Nam đang rơi vào tình trạng hụt hơi, cả về số lượng giải đấu lẫn định hướng phát triển từ những nhà hoạch định chiến lược. Trong bối cảnh đó, làn sóng Pickleball du nhập mạnh mẽ, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường thể thao phong trào nhờ tính chất gần gũi, dễ tiếp cận và phù hợp hơn với thị hiếu đại chúng.
Điều này càng khiến Tennis trở nên lép vế, khi từ lâu bộ môn này vốn đã gắn với định kiến “thể thao nhà giàu”, đòi hỏi chi phí đầu tư cao hơn hẳn so với bóng đá hay bóng rổ.
Sự bùng nổ Pickleball không chỉ thu hút người chơi phong trào mà còn tạo ra một hướng đi mới cho các tay vợt chuyên nghiệp, cả về sự nghiệp lẫn tài chính. Những gương mặt quen thuộc như Lý Hoàng Nam đã trở thành đại diện thương hiệu, hay Trịnh Linh Giang vừa giới thiệu dòng vợt riêng, minh chứng cho sức hút ngày càng lớn của bộ môn này.
Trên khán đài, pickleball mang lại bầu không khí sôi động với những trận đấu luôn chật kín khán giả, hình ảnh trái ngược hoàn toàn với cảnh tượng vắng lặng ở Davis Cup vừa diễn ra tại cụm sân Hanaka, Bắc Ninh.
Thực tế ấy đặt ra bài toán khó cho quần vợt Việt Nam khi các tài năng dần mai một, sức hút với xã hội giảm sút, và bộ môn này đứng trước nguy cơ bị trôi vào quên lãng.
Đã đến lúc những nhà quản lý và Liên đoàn Quần vợt Việt Nam cần quyết liệt hơn, xây dựng chiến lược dài hạn để khôi phục và nâng cao vị thế của làng banh nỉ Việt. Bài học từ Italia – một quốc gia có những nét tương đồng văn hóa với chúng ta có thể là gợi ý quý giá, giúp tennis Việt Nam tìm lại hướng đi, thay vì mãi loay hoay trong tình thế chơi vơi hiện nay.
