Hành vi vi phạm nhỏ, thủ tục xử phạt đơn giản

* PHÓNG VIÊN: Trong ý kiến giải trình làm rõ một số nội dung mà các đại biểu (ĐB) nêu chiều cùng ngày, Bộ trưởng có nói, việc xây dựng dự thảo luật lần này với định hướng chỉ chỉnh sửa, bổ sung những quy định mang tính cấp bách để tháo gỡ những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn?

* Bộ trưởng NGUYỄN HẢI NINH: Đúng vậy. Dự án luật lần này chỉ rà soát, bổ sung một số lĩnh vực mới chưa được quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành, nhưng đã được điều chỉnh tại các luật chuyên ngành, qua đó nhằm bảo đảm tính đồng bộ và đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới. Ví dụ, dự thảo bổ sung các lĩnh vực như: bảo vệ dữ liệu cá nhân, công nghiệp công nghệ số, quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường biển, để tạo cơ sở pháp lý cho việc xử phạt trong các lĩnh vực này một cách minh bạch, đồng bộ.

Còn đối với những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, có thể tác động lớn đến quyền, nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức hoặc thay đổi nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính, thì chưa điều chỉnh trong lần sửa đổi này. Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn và báo cáo cấp có thẩm quyền đề xuất sửa đổi toàn diện luật trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: QUANG PHÚC

* Dư luận đặc biệt quan tâm tới việc điều chỉnh tăng mức tiền phạt tối đa tại dự thảo luật này vì cho rằng chưa phù hợp với thu nhập và mức sống của người dân?

* Dự án luật đang trình Quốc hội không đề xuất điều chỉnh tăng mức tiền phạt tối đa đối với bất kỳ lĩnh vực quản lý nhà nước nào được quy định tại Điều 24 Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành.

Dự án luật lần này chỉ rà soát, bổ sung một số lĩnh vực mới chưa được quy định trong luật hiện hành nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới. Nội dung tăng mức phạt tiền tối đa được xác định là vấn đề lớn, có tác động trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp nên sẽ tiếp tục được nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động đầy đủ, toàn diện để trình Quốc hội xem xét khi thực hiện sửa đổi toàn diện Luật Xử lý vi phạm hành chính trong thời gian tới.

* Nhiều ý kiến lo ngại quy định "xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản", nếu không chặt, dễ nảy sinh tiêu cực?

* Dự án luật dự kiến thay đổi giới hạn mức phạt tiền được áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản từ “phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức” lên “phạt tiền đến 1 triệu đồng đối với cá nhân, 2 triệu đồng đối với tổ chức”.

Quy định này được sửa đổi để nhằm góp phần đơn giản hóa thủ tục xử phạt vi phạm hành chính cho cá nhân, tổ chức vi phạm. Theo đó, với thủ tục không lập biên bản, việc giao quyết định xử phạt được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện hơn, vì người vi phạm có thể nhận quyết định tại chỗ, tiết kiệm thời gian, không phải chờ đợi, đi lại để nhận quyết định xử phạt.

Việc điều chỉnh này đảm bảo mức tăng nói trên vẫn đúng bản chất “hành vi vi phạm nhỏ, thủ tục xử phạt đơn giản”, bảo đảm tương thích với bối cảnh kinh tế – xã hội hiện nay và phù hợp với tình hình biến động thu nhập, giá cả so với năm 2012 – thời điểm ban hành quy định này.

Cùng với đó, theo chúng tôi, việc xử phạt không lập biên bản vẫn tuân thủ đầy đủ quy trình do pháp luật quy định. Ví dụ, người có thẩm quyền phải có đầy đủ căn cứ chứng minh hành vi vi phạm và phải ra quyết định xử phạt tại chỗ; quyết định phải thể hiện rõ căn cứ, hành vi vi phạm, mức phạt và cơ sở pháp lý áp dụng; số tiền nộp phạt vẫn phải gửi đến tài khoản kho bạc nhà nước để kiểm soát, đối chiếu. Mặt khác, cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính vẫn có quyền khiếu nại, khởi kiện đối với quyết định xử lý vi phạm hành chính được ban hành theo thủ tục không lập biên bản theo quy định của pháp luật. Do đó, vẫn bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị xử phạt.

* Thưa ông, dự thảo luật có giải pháp gì đối với việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ?

* Nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ, tránh gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, dự án luật đã bổ sung quy định xử lý đối với một số loại tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ trong trường hợp hết thời hạn tạm giữ mà không xác định được người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp của tang vật, phương tiện. Quy định theo hướng, nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có khả năng bị hư hỏng, suy giảm chất lượng trong quá trình quản lý, bảo quản thì xử lý theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 125 của Luật Xử lý vi phạm hành chính (đối với trường hợp tang vật là hàng hóa dễ hư hỏng thì người tạm giữ phải báo cáo ngay thủ trưởng trực tiếp để xử lý, nếu để hư hỏng hoặc thất thoát thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật).

Nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có nguy cơ gây cháy nổ, ô nhiễm môi trường hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng trong quá trình quản lý, bảo quản thì phải tiến hành tiêu hủy.

Nhằm bảo đảm quyền sở hữu, sử dụng tài sản của tổ chức, cá nhân, dự thảo luật đã quy định rõ thời điểm thực hiện các phương án xử lý nêu trên. Cụ thể, người có thẩm quyền phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm thông báo cho người vi phạm qua 2 lần (lần thứ nhất trong thời hạn 3 ngày làm việc; lần thứ hai trong thời hạn 7 ngày làm việc) và chỉ được thực hiện các phương án xử lý sau thời hạn thông báo lần thứ hai. Đồng thời, việc xử lý tang vật, phương tiện cũng phải bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc “công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật”.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng giao Chính phủ quy định về việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính không xác định được người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp của tang vật, phương tiện.

ĐỖ TRUNG