Hậu trường APEC: 6 ngày, 5 đêm trắng cam go họp thông qua văn kiện

Theo Phó Thủ tướng, quan điểm của các nền kinh tế APEC, trong đó có Mỹ, Trung Quốc có những điểm tương đồng nhưng cũng có nhiều điểm khác biệt.

Khác nhau cơ bản là về hệ thống thương mại đa biên, tự do nhưng mở hay cân bằng hay có đi có lại. Ngoài ra còn các vấn đề về thương mại điện tử hay tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư.

Trong APEC vừa qua, các khác biệt được thể hiện trong việc chuẩn bị các văn kiện của Hội nghị cấp cao và Hội nghị liên bộ trưởng. Do đó, tuyên bố của Hội nghị liên bộ trưởng và Hội nghị cấp cao đã đưa ra muộn hơn dự kiến.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh kể lại những thời điểm gay cấn trong Tuần lễ Cấp cao APEC 2017. (Ảnh: Tùng Đinh)

Thuyết phục

Trong Tuần lễ cấp cao APEC (TLCC), có những lúc các thành viên APEC nghĩ chỉ có Tuyên bố chủ nhà của Việt Nam. Tuy nhiên, họ đã đạt được Tuyên bố cấp cao kèm theo phụ lục, Tuyên bố liên bộ trưởng ngoại giao - kinh tế với 4 phụ lục.

Phó Thủ tướng kể lại: “Phải mất 6 ngày, 5 đêm ròng rã thương lượng về các văn kiện trên. Lẽ ra, sau Hội nghị liên bộ trưởng ngày 8/11, phải có tuyên bố được đưa ra và trình văn bản lên Hội nghị cấp cao nhưng không thể thông qua trong ngày. Do đó, chủ nhà Việt Nam đã phải quyết định kéo dài thêm đến sáng hôm sau với hy vọng các cấp làm việc sẽ thương lượng được với nhau”.

Tuy nhiên, làm việc qua đêm tới sáng 9/11 vẫn không đi đến kết quả vì các thành viên còn có quan điểm rất khác nhau.

“Khi đó, Việt Nam vẫn quyết định chấm dứt Hội nghị liên bộ trưởng nhưng tôi đã gặp tất cả các trưởng đoàn, thuyết phục chấp nhận phương án tạm thời thông qua nguyên tắc sẽ có tuyên bố cấp Bộ trưởng và tuyên bố Cấp cao, tiếp tục dành thời gian cho các cấp làm việc thêm”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Video: Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ cảm xúc sau Tuần lễ Cấp cao APEC 2017

Theo ông, các nước không thể tới đây, đi về mà không có Tuyên bố bộ trưởng và Tuyên bố cấp cao, yêu cầu các nước hết sức hợp tác, linh hoạt cùng nhau xây dựng một văn bản.

“Qua quá trình thương lượng, tham vấn với từng trưởng đoàn, từng thành viên trên từng câu chữ, vào đêm 10/11, ngay trước phiên họp của các lãnh đạo cấp cao, chúng ta đã thống nhất được văn bản và tạo được sự đồng thuận”, Phó Thủ tướng cho biết thêm.

Lựa chọn câu từ

Theo Phó Thủ tướng, những câu từ về thương mại trong các văn bản này còn mạnh hơn tuyên bố của G20

Ông cho biết, trong Tuyên bố của lãnh đạo APEC, ở khố 20 có câu “chúng tôi nhấn mạnh vai trò quan trọng của APEC trong việc ủng hộ một hệ thống thương mại đa phương” đã phải mất rất nhiều thời gian thương lượng mới có được và đưa vào văn kiện.

Ngoài ra, câu “chúng tôi nhắc lại cam kết không gia tăng bảo hộ đến hết năm 2020 và tái cam kết chống chủ nghĩa bảo hộ bao gồm mọi tập quán thương mại không công bằng” cũng tạo nên sự khác biệt sau khi thỏa thuận và đưa vào văn kiện.

Các lãnh đạo APEC chụp ảnh lưu niệm ở Đà Nẵng.

Qua đó, có thể thấy APEC vẫn là cơ chế để thỏa thuận về tự do thương mại, tạo thuận lợi cho đầu tư, chống lại chủ nghĩa bảo hộ.

"Ví dụ, trong văn kiện, chỉ 1 từ "a" và "the" mà phải tranh cãi mất rất nhiều thời gian. Vì "a" là không xác định và "the" là đã có, đã tồn tại. Chúng ta có thể thấy đằng sau mỗi ngôn từ của văn kiện là cả một khái niệm về kinh tế, thương mại tự do", Phó Thủ tướng nói.

Với TPP, Phó thủ tướng cho hay trong Tuần lễ Cấp cao, các bộ trưởng, các nhà đàm phán cấp quan chức cấp cao (SOM) đã đạt được những nguyên tắc cơ bản. Tuy nhiên đến phút chót do thiếu một thành viên nên Hội nghị cấp cao của TPP chưa họp được. Lãnh đạo 10 nước đã phải giao cho các bộ trưởng tiếp tục thảo luận. Cuối cùng, bộ trưởng các nước ra tuyên bố vẫn tiếp tục TPP11.

Tổng quan về APEC 2017, Phó Thủ tướng cho rằng, Việt Nam đã đạt được tất cả các mục tiêu lớn đã đề ra, là nâng cao vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam, tăng cường và làm sâu sắc hơn quan hệ với các nền kinh tế APEC, kết nối doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp APEC, và quảng bá tiềm năng phát triển, kinh doanh của Việt Nam.

Ngoài ra, Việt Nam đã điều hòa khác biệt giữa các thành viên, tạo không khí hợp tác, xây dựng, tạo đồng thuận chung. Chúng ta tìm ra điểm đồng để định hướng thảo luận, hợp tác của các thành viên, điển hình là việc đề xuất các sáng kiến về thúc đẩy phát triển bao trùm, xây dựng tầm nhìn APEC sau năm 2020. Đây là hai vấn đề mới, song được tất cả thành viên nhất trí thúc đẩy.

Tùng Đinh