Hé lộ nhà ngoại giao cứu hàng ngàn người Do Thái trong Thế chiến 2
Trong Thế chiến 2, nhà ngoại giao Bồ Đào Nha Aristides de Sousa Mendes đã cấp hàng ngàn hộ chiếu cho người Do Thái khi làm việc ở Pháp. Nhờ làm trái lệnh cấp trên, những người Do Thái này thoát khỏi cuộc diệt chủng của Hitler.
Sinh năm 1897 trong một gia đình quý tộc giàu có theo đạo Thiên chúa tại thành phố Cabanas de Variato, Bồ Đào Nha, ông Aristides de Sousa Mendes là một trong số những người hùng trong Thế chiến 2 khi cứu sống hàng ngàn người Do Thái khỏi cuộc diệt chủng của chính quyền Đức quốc xã.
Cụ thể, sau khi tốt nghiệp Đại học Coimbra, ông Mendes làm việc trong ngành ngoại giao và được cử đến công tác tại Zanzibar ở châu Phi, sau đó là Mỹ, Brazil. Ông tới thành phố Bordeaux của Pháp vào năm 1938 và làm việc tại đây trên cương vị lãnh sự Bồ Đào Nha.
Vào tháng 5/1940, khi phát xít Đức tấn công, thôn tính nước Pháp, hàng ngàn người Do Thái trở thành mục tiêu "xóa sổ". Vì vậy, họ tìm mọi cách rời khỏi Pháp để bảo toàn mạng sống.
Trong số này, nhiều người Do Thái tìm cách sang Bồ Đào Nha. Nguyên do là bởi ngay khi Thế chiến 2 nổ ra, Bồ Đào Nha tuyên bố trung lập. Vì vậy, quốc gia này không xảy ra chiến sự như nhiều nước trên thế giới.
Xuất phát từ tình hình này, nhiều người Do Thái đến lãnh sự quán Bồ Đào Nha tại Pháp để xin nhập cảnh vào nước này nhằm thoát khỏi "lưỡi hái tử thần" của phát xít Đức.
Tuy nhiên, nhà độc tài Antonio de Oliveira Salazar nắm quyền ở Bồ Đào Nha khi ấy hạ lệnh không cho người Do Thái nhập cảnh vào quốc gia này cũng như không cung cấp viện trợ cho người tị nạn.
Bất chấp mệnh lệnh từ cấp trên, ông Mendes làm việc liên tục trong nhiều tuần từ 8h sáng ngày hôm trước đến 3h sáng hôm sau để làm thủ tục cấp hộ chiếu cho người Do Thái tới Bồ Đào Nha.
Ông Mendes được một số đồng nghiệp, người thân giúp đỡ. Nhờ vậy, chỉ trong thời gian ngắn, ông đã cấp khoảng 30.000 hộ chiếu cho người Do Thái.
Về sau, ông Mendes bị đình chỉ công tác và buộc phải về nước. Ông bị đưa ra tòa xét xử về tội bất tuân thượng lệnh. Trước cáo buộc này, ông giải thích việc cấp hộ chiếu cho hàng ngàn người Do Thái là vì muốn cứu đồng loại thoát khỏi cái chết cận kề.
Vào năm 1966, Viện Yad Vashem của Israel tuyên phong ông Mendes là “người chính trực trong các dân tộc”. Năm 1995, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày chiến thắng phát xít Đức, chính phủ Bồ Đào Nha mới phục hồi danh dự cho ông Mendes.
Mời độc giả xem video: Vải Việt Nam lần đầu xuất khẩu chính ngạch sang Pháp. Nguồn: VTV4.
