Hé lộ tác nhân bất ngờ gây ra hàng loạt bệnh ung thư tại Mỹ

Một nghiên cứu khoa học quy mô lớn được công bố vào đầu tháng này trên tạp chí ACS Publications Environmental Science & Technology đã làm sáng tỏ nguyên nhân tiềm ẩn của nhiều trường hợp ung thư tại Mỹ mà các yếu tố di truyền, chế độ ăn uống và lối sống không thể lý giải được.

Sau khi phân tích hơn 3.000 nghiên cứu liên quan đến vi nhựa, các nhà khoa học nhận thấy các hạt độc siêu nhỏ này có thể là nguy cơ gây ra căn bệnh ung thư phổi, ung thư đại tràng, các bệnh về phổi khác, và tình trạng vô sinh.

Các mảnh vi nhựa được cho là nguyên nhân chính dẫn đến ung thư phổi. Ảnh: Safety Stratus

Phát hiện này mang ý nghĩa quan trọng, bởi trái ngược với xu hướng giảm của hàng chục loại ung thư khác, ung thư đại tràng lại đang gia tăng, đặc biệt ở những người trẻ tuổi – nhóm vốn không thuộc diện nguy cơ cao.

Vi nhựa, các mảnh nhựa có kích thước nhỏ hơn 5mm, phát sinh từ các sản phẩm tiêu dùng như hộp đựng thực phẩm, quần áo, đồ chơi, bao bì, đầu lọc thuốc lá và lốp xe. Những hạt vi nhựa này gây ô nhiễm không khí, thực phẩm, và nguồn nước, đồng thời tích tụ trong hầu hết các cơ quan quan trọng của cơ thể con người. Tại đây, chúng gây viêm nhiễm lan rộng do hệ miễn dịch nhận diện chúng là tác nhân ngoại lai, dẫn đến tổn thương mô, viêm gan, và viêm tim. Về lâu dài, sự tích tụ này có thể gây tổn thương không thể phục hồi.

Các nghiên cứu cho thấy vi nhựa có mối liên hệ chặt chẽ với những biến đổi trong hệ tiêu hóa, đặc biệt là ung thư đại tràng. Những hạt vi nhựa này có khả năng làm gián đoạn lớp chất nhầy bảo vệ trong đại tràng, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các khối u. Đồng thời, vi nhựa cũng ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản, gây rối loạn hormone, giảm chất lượng tinh trùng, và ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng và nhau thai.

Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra vi nhựa có thể gây tổn thương phổi, làm suy giảm chức năng hô hấp và gây viêm phổi mãn tính, từ đó tăng nguy cơ ung thư phổi. Qua các kết quả, nhóm nghiên cứu kết luận vi nhựa là mối nguy hại nghiêm trọng đối với hệ hô hấp của con người.

Bình luận về các phát hiện, tác giả chính Tracey J. Woodruff, giáo sư sản phụ khoa và khoa học sinh sản tại Đại học California, San Francisco (UCSF), cho biết: "Vi nhựa về cơ bản là một dạng ô nhiễm không khí từ các hạt vật chất, và chúng ta đã biết rằng loại ô nhiễm này gây hại cho sức khỏe."

Các nhà nghiên cứu cho biết: "Vi nhựa hiện diện rộng rãi và có tính di động cao trong môi trường, được tìm thấy trong không khí, nước bề mặt, các bãi ven biển, trầm tích, và thực phẩm. Chúng đã xuất hiện ở những nơi xa xôi và nguyên sơ nhất trên Trái Đất, bao gồm Nam Cực, các rãnh đại dương sâu, và băng biển Bắc Cực”.

"Do kích thước siêu nhỏ, vi nhựa có khả năng xâm nhập và phân bố trong cơ thể con người dễ dàng hơn các hạt lớn. Thực tế, vi nhựa đã được phát hiện trong nhau thai, sữa mẹ, và gan của con người." - họ lý giải.

Mỗi năm, các công ty trên thế giới sản xuất gần 460 triệu tấn nhựa, và con số này được dự báo sẽ đạt 1,1 tỷ tấn vào năm 2050.

Tiến sĩ Nicholas Chartres kêu gọi các nhà hoạch định chính sách hành động ngay lập tức để giảm thiểu vi nhựa.

“Chúng tôi kêu gọi cơ quan quản lý và các nhà lãnh đạo chính sách xem xét bằng chứng ngày càng rõ ràng về tác hại sức khỏe từ vi nhựa, bao gồm cả ung thư đại tràng và ung thư phổi" - ông cho biết.

Chartres, tác giả chính của nghiên cứu, từng dẫn dắt nhóm khoa học và chính sách tại Chương trình về sức khỏe sinh sản và môi trường (PRHE) và hiện đang làm việc tại Đại học Sydney, bổ sung: "Chúng tôi hy vọng các nhà lãnh đạo bang sẽ hành động ngay lập tức để ngăn chặn các nguồn gây ô nhiễm cao."

Khánh Huyền