Hệ lụy của mãn dục nam

Mãn dục nam (MDN) là thuật ngữ dùng để chỉ hậu quả của sự suy giảm nồng độ nội tiết tố nam (testosteron) trong máu của phái mạnh, dẫn tới rối loạn cương dương, suy giảm khả năng hoạt động tình dục, đồng thời suy giảm tinh trùng, tinh dịch và giảm khả năng dưỡng tinh binh cũng như sức khỏe thể chất, tinh thần. Điều đáng lưu ý là mãn dục nam có xu hướng ngày càng trẻ hóa.

Thủ phạm gây mãn dục nam

Ở nước ta, chưa có thống kê cụ thể nào đánh giá tỷ lệ mãn dục nam. Theo Hội Niệu khoa châu Âu, khoảng 13,8% đàn ông bị mãn dục. Tần suất MDN tăng theo tuổi, cứ 100 người từ độ tuổi 40-49, có 4 người bị mãn dục; ở độ tuổi 60-67, có tới 10 người bị mãn dục. Đây là một con số không hề nhỏ nhưng lâu nay chưa được người bệnh, thậm chí cả bác sĩ quan tâm.

Thông thường, theo quy luật sinh lý, MDN sẽ xảy ra từ từ ở đấng mày râu đã bước qua độ tuổi 40. Vấn đề đáng báo động là độ tuổi của người bệnh MDN ngày càng giảm (trẻ hóa), thậm chí có những bệnh nhân mới chỉ khoảng 30 tuổi đã có dấu hiệu mãn dục. Mặc dù, MDN sớm không phải là bệnh cấp tính hoặc nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe của đàn ông, đặc biệt là hạnh phúc gia đình, nhất là lứa đôi đang ở độ tuổi sinh hoạt tình dục mạnh.

Mãn dục nam gãy mất xương, loãng xương ở nam giới

Thủ phạm chính gây MDN là testosteron, khi lượng nội tiết tố nam (testosteron) dưới mức bình thường (dưới 10 - 35 nanomol/lít) là có thể gây nên tình trạng MDN. Theo sinh lý bình thường, nồng độ testosteron của nam giới sẽ bị suy giảm từ từ, bắt đầu ở tuổi 30 và tiếp tục giảm 0,8 - 1,3% sau mỗi năm. Ở tuổi 40, khi lượng testosteron sụt giảm nhiều (khoảng 30%), nam giới sẽ xuất hiện triệu chứng của MDN. Sự suy giảm nội tiết tố nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó stress liên tục, căng thẳng thần kinh cao độ do công việc, áp lực kinh tế, căng thẳng trong cuộc sống (vợ, con, cơ quan…), thói quen sinh hoạt không điều độ (thức quá khuya, uống quá nhiều rượu, bia, dùng quá nhiều chất cay nóng, dùng quá nhiều thực phẩm chứa chất bảo quản, thường dùng đồ ăn nhanh, sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều hóa chất độc hại quá lâu cũng có nguy cơ gây nên hiện tượng suy giảm tình dục).

Một điều cần lưu ý là ở độ tuổi ngoài 40 nếu tần suất quan hệ tình dục quá nhiều, quá dày sẽ làm gia tăng sự mất kiểm soát của các cơ quan thần kinh, từ đó làm tăng thêm gánh nặng cho các cơ quan sinh dục dẫn đến suy giảm các chức năng của cơ quan này và càng lão hóa sớm hơn khiến lượng testosteron suy giảm dần, gây ra MDN sớm xảy ra. Đặc biệt, nhiều chuyên gia cho rằng ở người nghiện thuốc lá do bị nhiễm chất nicotin và các chất độc hại có trong thuốc lá là yếu tố gây xơ hóa, lão hóa động mạch thể hang của cơ quan sinh dục, làm máu tới dương vật khó khăn sẽ gây bất ổn cho việc cương cứng.

Sự suy giảm testosteron sẽ ảnh hưởng tới chuyển hóa lipid, tác động tới hệ thống mạch máu, mỡ máu cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, từ đó gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não (đột quỵ não).

Ngoài ra, với nam giới bị bệnh tăng huyết áp, nếu dùng một số thuốc điều trị (ví dụ nhóm ức chế men chuyển), hoặc thuốc thuộc nhóm steroid điều trị bệnh dị ứng, bệnh xương khớp, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc điều trị các bệnh viêm loét dạ dày... có tác dụng phụ khiến suy giảm hoạt động tình dục. Bên cạnh đó, có một số yếu tố thuận lợi đưa đến MDN như bệnh như đái tháo đường, suy tuyến yên, các khối u vùng tuyến yên, bệnh tinh hoàn (quai bị, lao tinh hoàn…), u tuyến thượng thận và các khối u ở các phủ tạng.

Tuy vậy, theo Hội Niệu khoa châu Âu có một tỷ lệ đáng kể MDN không rõ nguyên nhân, vì vậy, sẽ gây không ít khó khăn cho việc điều trị.

Biểu hiện mãn dục nam

Triệu chứng của MDN thường không rầm rộ, điển hình mà rất âm thầm. Thường xuất hiện nhức đầu, mất ngủ, hay cáu gắt vô cớ, mệt lả người, ngủ gà ngủ gật, da khô, tóc rụng, xuất hiện tóc bạc, cơ bắt đầu teo nhỏ, không chắc nịch, khối lượng mỡ lại tăng lên, nhất là béo bụng. Các biểu hiện này thường xuất hiện từ từ và ngày một gia tăng. Đặc biệt, người bệnh bị giảm và mất ham muốn tình dục, nhất là rối loạn cương dương dẫn đến không giao hợp được là biểu hiện rõ nhất. Kèm theo đó là mất sự nhạy cảm của các phản xạ tâm thần như trầm cảm, thích cô độc, dễ tủi thân; rối loạn hệ thống tạo máu (giảm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu). Những dấu hiệu này càng làm cho mất tự tin hoặc không hứng thú khi quan hệ tình dục. Về bản chất thì chất lượng và số lượng tinh trùng giảm nên khó sinh con.

Tác hại của mãn dục nam

Mãn dục nam là nguồn gốc gây nên nhiều bệnh, ảnh hưởng sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người đàn ông và hạnh phúc gia đình, nhất là bị bất lực (liệt dương). Người bệnh còn phải đối mặt với nguy cơ suy giảm hoạt động nhận thức, các nguy cơ bệnh lý tim mạch và đái tháo đường týp 2. Sự suy giảm testosteron sẽ ảnh hưởng tới chuyển hóa lipid, qua trung gian chuyển hóa này tác động tới hệ thống mạch máu, mỡ máu cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, từ đó gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não (đột quỵ não).

Nhiều trường hợp còn bị thiếu máu não khiến hoạt động thần kinh của não bộ bị suy giảm. Sự mất xương dẫn đến loãng xương sẽ diễn ra nhanh hơn và nguy cơ bị loãng, gãy xương có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Chữa trị và phòng thế nào?

Để xác định có bị MDN hay không cần được khám chuyên khoa nam học, tuy nhiên phải khám ở cơ sở y tế có uy tín, đảm bảo chất lượng. Người bệnh khi nghi ngờ mình bị bệnh MDN không nên e ngại đi khám bệnh. Biện pháp hữu hiệu là phát hiện có bị thiếu nội tiết tố sinh dục nam hay không, trên cơ sở đó bác sĩ chuyên khoa sẽ có chỉ định cụ thể cho từng trường hợp. Không nhất thiết là dùng thuốc nội tiết tố ngay, bởi vì testossteron là thuốc nội tiết tố như “dao hai lưỡi”, có nghĩa là dùng đúng sẽ khỏi bệnh, dùng sai sẽ có hại.

Hàu giúp quý ông tăng cường sản xuất testosteron nội sinh.

Người bệnh không nên tự chẩn đoán bệnh cho mình hoặc cho người nhà và không được tự mua thuốc để tự điều trị. Trong trường hợp bác sĩ chuyên khoa nam học có chỉ định dùng thuốc, cần lưu ý chế độ ăn: Tăng cường dưỡng chất, ăn uống, bổ sung dầu cá và ăn các loại cá như cá hồi, cá ngừ... là thức ăn giàu axit béo omega - 3, giúp giảm MDN và tốt cho tim mạch. Bên cạnh đó, cần tăng cường ăn trái cây, rau quả trong khẩu phần ăn hàng ngày, nhất là cà chua, bởi đây là loại quả giàu lycopene, rất hữu ích cho tuyến tiền liệt (sản sinh tinh dịch) và hệ thống sinh sản nam giới (mào tinh hoàn, tinh hoàn sản xuất tinh trùng...). Song song cần bổ sung thêm chất kẽm, tốt nhất là dùng các loại thực phẩm giàu kẽm như gan, hải sản, thịt nạc, các loại hạt (vừng, đỗ, lạc…), trứng, ngũ cốc và giá đỗ (kích thích sản sinh nội tiết tố nam).

Để tránh MDN sớm nên có chế độ sinh hoạt (sinh hoạt hàng ngày như chế độ làm việc, ngủ đủ thời gian, sinh hoạt vợ chồng điều độ) và dinh dưỡng hợp lý (chú trọng các loại thực phẩm có ích lợi cho sinh dục nam); nên hạn chế cà phê, rượu và bỏ thuốc lá; cần tăng cường vận động cơ thể thường xuyên như chơi thể thao (bơi, chơi cầu lông…), đi bộ…

PGS.TS.BS.Bùi Khắc Hậu