Hệ lụy từ việc đưa phim lên mạng và ra rạp cùng lúc của Warner Bros.

Đại dịch Covid-19 đã gây ra tác động lớn đến mọi mặt đời sống. Trong đó, ngành điện ảnh chịu nhiều tổn thất khi hệ thống rạp chiếu phải tạm đóng cửa hoặc hoạt động cầm chừng. Việc hệ thống AMC tại Mỹ báo lỗ hàng tỷ USD và tuyên bố ngừng hoạt động một thời gian khiến không ít người xót xa.

Nhưng ở hướng đối diện, các nhà sản xuất cũng thiệt hại tỷ lệ thuận với thời gian phim hoãn ra rạp. Nhiều hãng phim buộc phải gỡ gạc bằng cách tháo chạy lên hệ thống chiếu trực tuyến. Cuối tháng 8, Warner Bros. và Disney lần lượt tung ra hai bom tấn Tenet và Mulan theo hai cách khác nhau như một phép thử.

Wonder Woman 1984 và các phim điện ảnh của Warner Bros. sẽ ra rạp và lên HBO Max cùng lúc tại Mỹ. Ảnh: Warner Bros.

Tác phẩm của đạo diễn Christopher Nolan từng được xem là cứu tinh phòng vé chỉ mang về 350 triệu USD, tức không đủ hòa vốn. Trong khi đó, bộ phim của Lưu Diệc Phi được phát hành song song giữa hai định dạng lại chiến thắng vang dội, nhất là khi “nhà chuột” thoải mái bỏ túi 100% doanh thu từ Disney+.

Từ bài học đau thương ấy, Warner Bros. quyết định đưa Wonder Woman 1984 và toàn bộ bom tấn năm 2021 lên hệ thống trực tuyến riêng HBO Max và ra rạp cùng lúc tại Mỹ. Hành động “chơi lớn” chắc chắn gây tác động lâu dài tới ngành điện ảnh.

Những hãng phim khác sẽ theo chân Warner Bros.?

Mùa Giáng Sinh năm nay, Disney sẽ đưa bộ phim hoạt hình mới nhất của Pixar là Soul lên Disney+ tại những nơi dịch vụ đã hoạt động. Điều này chứng tỏ các lãnh đạo của Disney đã phần nào đó có sự thống nhất trong việc phát hành các bộ phim lớn qua hệ thống trực tuyến cho đến khi tình hình trở lại bình thường.

Hãng đã cho ra mắt nhiều tác phẩm trên Disney+ trong năm qua, thậm chí còn lên kế hoạch cho Disney 18+ - nơi cho ra mắt những bộ phim “nặng đô”, trái ngược tông màu tươi sáng dành cho trẻ em thường thấy. Hãng chưa công bố kế hoạch gì cho năm 2021, nhưng nước đi của Warner Bros. khiến nhiều người lo Disney sẽ nhanh chóng đáp lời.

Tại Mỹ, Soul sẽ được đưa lên thẳng Disney+. Ảnh: Disney.

Trong khi đó, Universal cũng vừa chiến thắng trong việc rút ngắn khoảng thời gian ra rạp của phim xuống còn 17 ngày. Trước đó, AMC từng tuyên bố “cạch mặt” hãng phim này sau khi đưa Trolls World Tour lên mạng quá sớm. Song, cú đấm từ Covid-19 đã khiến các ông chủ phòng chiếu gục ngã.

Thực tế, người xem chỉ cần trả khoảng tiền chỉ hơn giá vé chút ít để có thể truy cập kho phim khổng lồ suốt một tháng trời, bao gồm cả những series độc quyền. Nếu như hai ông lớn cuối cùng là Sony và Paramount nhập cuộc, rạp phim sẽ không còn gì để cạnh tranh với các hệ thống trực tuyến và níu kéo khán giả.

Doanh thu rạp phim sẽ chỉ phụ thuộc vào các bom tấn

Quyết định của Warner Bros. rõ ràng là một tin tệ cho các rạp phim, nhưng vẫn đỡ hơn là không có gì để chiếu. Một bom tấn như Wonder Woman 1984 rõ ràng không thể công chiếu một cách trọn vẹn và an toàn trước tình hình dịch bệnh lúc này ở Mỹ. Quyết định của Warner Bros. là một kịch bản có lợi cho cả hai, ít nhất là trong thời điểm hiện tại.

Nhiều chuyên gia cho rằng dịch bệnh có thể được kiểm soát sớm nhất vào mùa hè năm sau. Cho đến lúc đó, các rạp chiếu vẫn sẽ phải chịu lỗ hoặc đóng cửa. Do đó, HBO Max giúp cho khán giả có thể xem và bàn luận về các bom tấn mà không phải mạo hiểm an toàn sức khỏe. Những ai thích thì vẫn có thể thưởng thức Dune hay In the Heights trên màn ảnh rộng nếu rạp phim ở khu vực của họ vẫn hoạt động.

Kể cả khi dịch bệnh qua đi, các rạp chiếu phim sẽ mất rất nhiều thời gian để lôi kéo khán giả trở lại. Ảnh: Warner Bros.

Vấn đề nằm ở chỗ, liệu đây có phải hành động tạm thời? Khi mọi thứ trở lại bình thường, các hãng phim sẽ phải đứng trước bài toán doanh thu kiểu mới. Họ có thể thoải mái bỏ túi toàn bộ doanh thu từ hệ thống trực tuyến mà không phải chia sẻ với rạp phim.

Ngoài ra, thỏa thuận thời gian chiếu rạp ba tháng rồi mới được phát hành dưới định dạng khác trong nhiều năm qua có vẻ như sẽ không còn nữa. Một khi đã nhượng bộ xuống còn 17 ngày, các chủ rạp khó mà lấn lướt được trở lại như xưa.

Điều này đồng nghĩa với việc nhiều người sẽ không đi xem phim hạng B mà chờ đợi xem trực tuyến. Dòng phim độc lập hoặc kinh phí thấp sẽ khó tồn tại ngoài rạp chiếu khi hệ thống trực tuyến phát triển ngày càng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, với những bom tấn như Avengers: Endgame (2019), phát hành ngoài rạp vẫn là lựa chọn khả dĩ nhất. Đây là loại tác phẩm mà người hâm mộ sẽ mua vé xem đi xem lại nhiều lần để cảm nhận độ hoành tráng và cảm xúc trên màn ảnh rộng.

Nếu sớm đưa phim lên mạng, nhà phát hành sẽ ngay lập tức đối mặt với nạn vi phạm bản quyền, tải lậu. Do đó mà số phận của hệ thống rạp chiếu trong tương lai sẽ gắn liền với thời đại của các bom tấn.

Thói quen xem phim bị thay đổi hoàn toàn

Trong thời dịch, Netflix là đơn vị hưởng lợi nhiều nhất với những bộ phim lên tới hàng chục triệu lượt xem. Họ liên tục cho ra mắt những mini-series hấp dẫn như The Queen’s Gambit, và cũng chẳng khó để tìm thấy phim mới từ những đạo diễn lớn như David Fincher, Martin Scorsese hay Ron Howard trên đây.

Ngày càng nhiều ông lớn gia nhập làng phim trực tuyến với những tác phẩm có dàn sao đông đến mức không thể nhét đủ tấm poster. Thời đại kỹ thuật số khiến mọi thứ đều phải rẻ, dễ và nhanh. Đây là thứ mà rạp chiếu phim khó lòng cung cấp cho thế hệ khán giả trẻ - những người có thể thức nguyên đêm “cày” cả một loạt phim yêu thích hay xem nhanh bom tấn dài ba tiếng chỉ trong vòng vài chục phút.

Việc hệ thống phim trực tiếp dần thay thế rạp chiếu truyền thống đã âm ỉ trong nhiều năm nay. Sự thay đổi này có lẽ tất yếu trong ngành điện ảnh. Song, dịch bệnh và quyết định của Warner Bros. có lẽ sẽ khiến nó đến sớm nhiều năm.

Tâm Nguyễn