Hệ sinh thái biển: Suy giảm nghiêm trọng, cần kiểm soát chặt các tác động

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân. (Ảnh: Khương Trung)

Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus về nỗ lực khôi phục hệ sinh thái biển, chiều 28/5, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - ông Lê Trần Nguyên Hùng liên tiếp nhấn mạnh hệ sinh thái biển (bao gồm san hô, cỏ biển, rừng ngập mặn và các hệ sinh thái ven biển) của Việt Nam đã và đang bị suy giảm rất nghiêm trọng.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân cũng lưu ý rằng theo lẽ thường - khi có tác động vào biển, kể cả trong điều kiện chuyển đổi số, kinh tế biển xanh thì bao giờ thiên nhiên cũng đều sẽ bị tác động. Vấn đề là làm sao để các tác động vẫn nằm trong tầm kiểm soát, để có thể hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái.

“Nếu không bảo vệ biển từ hôm nay, chúng ta sẽ không có bệ đỡ cho sự phát triển ngày mai,” Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhấn mạnh.

Các tác động phải nằm trong tầm kiểm soát

Theo Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư Lê Trần Nguyên Hùng, hệ sinh thái biển của Việt Nam (bao gồm san hô, cỏ biển, rừng ngập mặn,…) đang bị suy giảm nghiêm trọng bởi nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là do một bộ phận người dân khai thác quá mức hay nói cách khác là khai thác bất hợp pháp. Ngoài ra, việc phát triển các ngành kinh tế biển cũng tạo áp lực rất lớn đến các hệ sinh thái biển.

Trong bối cảnh đó, ông Hùng cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu Chính phủ ban hành các quy hoạch bảo vệ khai thác nguồn lợi thủy sản.

Ngoài ra, Đề án mở rộng, thành lập mới các khu bảo tồn biển, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phục hồi các hệ sinh thái biển đến năm 2030, để đảm bảo diện tích các khu bảo tồn biển, ven biển đạt 6% diện tích tự nhiên vùng biển Việt Nam, cũng đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành. Trong quy hoạch không gian biển cũng đã xác định 4 đột phá và 5 nhiệm vụ tích hợp đồng bộ các quy hoạch của các lĩnh vực khác nhau.

“Đó là những điều quan trọng để định hướng lĩnh vực thủy sản, đặc biệt là phục hồi hệ sinh thái biển,” ông Hùng cũng cho biết Cục Thủy sản và Kiểm ngư cũng xây dựng chương trình có định hướng xã hội hóa trong công tác phục hồi.

Chia sẻ thêm tại Họp báo khởi động chuỗi sự kiện Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2025, hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới, Ngày Môi trường thế giới và Tháng hành động vì Môi trường, diễn ra chiều nay, ông Ngân cũng cho hay năm 2025, thế giới tiếp tục đối mặt với những thách thức nghiêm trọng liên quan đến ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên và mất cân bằng sinh thái.

Đặc biệt, ô nhiễm nhựa và rác thải đại dương đang trở thành vấn đề toàn cầu, đòi hỏi sự chung tay mạnh mẽ của tất cả các quốc gia, ngành, địa phương và mỗi người dân.

Do đó, hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới với chủ đề: “Đại dương kỳ diệu: Gìn giữ nguồn sống của nhân loại,” Ngày Môi trường thế giới với chủ đề: “Chống ô nhiễm nhựa,” Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức chuỗi hoạt động trọng điểm, nhằm lan tỏa tinh thần hành động vì môi trường xanh, biển sạch, phát triển bền vững.

Đối với vấn đề hệ sinh thái biển, ông Ngân cho rằng để chứng minh hệ sinh thái suy giảm cần xác định rõ căn cứ để có thể so sánh và có dẫn chứng cụ thể. “Theo lẽ thường tình, khi có tác động vào biển, kể cả trong điều kiện chuyển đổi số, kinh tế biển xanh thì bao giờ thiên nhiên cũng đều sẽ bị tác động.”

Vì vậy, ông Ngân lưu ý cần làm sao để các tác động phải nằm trong tầm kiểm soát, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái.

Mỗi người dân hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, từ phân loại rác, nói không với nhựa dùng một lần, tiết giảm lãng phí. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

“Với ý chí lãnh đạo của Đảng, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, tôi tin tưởng chúng ta sẽ đạt được các mục tiêu phát triển trong thời gian tới,” ông Ngân nói.

Hành động thực chất vì nền kinh tế biển xanh

Gửi gắm thông điệp tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhấn mạnh Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2025 là lời hiệu triệu thúc đẩy ứng dụng công nghệ xanh, chuyển đổi số, gắn với tầm nhìn chiến lược phát triển kinh tế biển bền vững - nơi chủ quyền, tài nguyên, hệ sinh thái và di sản văn hóa biển của Việt Nam.

Ông Ngân cũng lưu ý thông qua các hội thảo chuyên đề, hoạt động cộng đồng, sáng kiến đổi mới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường kỳ vọng sẽ hình thành và nhân rộng các mô hình kinh tế biển xanh, không chỉ trong phạm vi quốc gia mà còn lan tỏa trong hợp tác quốc tế. Trong đó, sự tham gia chủ động, sáng tạo của các tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng và từng người dân chính là lực đẩy hiện thực hóa một đại dương khỏe mạnh - an toàn - có khả năng phục hồi và phát triển bền vững.

“Việt Nam là một quốc gia biển. Và hơn ai hết, chúng ta hiểu sâu sắc rằng nếu không bảo vệ biển từ hôm nay, chúng ta sẽ không còn bệ đỡ cho sự phát triển ngày mai. Vì vậy, Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2025 là cơ hội để mỗi người Việt thể hiện tình yêu với biển, với Tổ quốc, bằng hành động thiết thực - trách nhiệm cụ thể - cam kết dài lâu,” ông Ngân nhấn mạnh.

Song hành với đó, theo ông Ngân, chuỗi hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới (5/6) và Tháng Hành động vì Môi trường năm 2025, với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa,” cũng sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh về thảm họa rác thải nhựa, đặc biệt là ở đại dương, sông ngòi, vùng ven biển và đời sống đô thị.

Với tinh thần đó, đại diện lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường kêu gọi các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân cả nước chủ động lồng ghép các hành động vì môi trường trong mọi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, cộng đồng doanh nghiệp cần tiên phong trong đổi mới mô hình sản xuất, phát triển vật liệu thay thế nhựa, thân thiện môi trường.

Ông Ngân cũng kêu gọi mỗi người dân hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, từ phân loại rác, nói không với nhựa dùng một lần, tiết giảm lãng phí, để góp phần tạo ra những thay đổi lớn cho môi trường sống và cho các thế hệ tương lai.

“Biển không chỉ là không gian sinh tồn, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền, văn hóa và khát vọng trường tồn của dân tộc. Mỗi sáng kiến xanh, mỗi hành động nhỏ của chúng ta hôm nay sẽ góp phần giữ gìn đại dương - không chỉ cho Việt Nam - mà cho cả nhân loại,” ông Ngân chia sẻ./.

(Vietnam+)