Hệ thống cấp nước sạch bỏ hoang

Hệ thống cấp nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) ở thôn Giải Phóng, xã Cam Phước Đông, TP. Cam Ranh được đầu tư hàng tỷ đồng, nhưng hoạt động khoảng 1 năm rồi bỏ hoang, hư hỏng. Mới đây, UBND xã Cam Phước Đông kiến nghị thành phố đầu tư đấu nối lại hệ thống để cấp nước sạch cho hơn 300 hộ nơi đây.

Lãng phí hệ thống cấp nước

Theo báo cáo của UBND xã Cam Phước Đông, hệ thống cấp nước cho ĐBDTTS ở thôn Giải Phóng được UBND TP. Cam Ranh đầu tư và đưa vào hoạt động từ năm 2005 - 2006. Sau đó, hệ thống xuống cấp và nhiều lần được đầu tư, nâng cấp, gần đây nhất là cuối năm 2017, UBND thành phố đã đầu tư gần 5 tỷ đồng để nâng cấp, mở rộng hệ thống cấp nước cho hơn 100 hộ nơi đây. Hệ thống được đầu tư bể lắng, đường ống chính và các nhánh dẫn nước về từng hộ gia đình. Từng hộ đều được lắp đặt đồng hồ để tính chi phí, thu tiền. Tuy nhiên, chưa đầy 1 năm đi vào hoạt động, hệ thống này phải ngừng vì xuống cấp và không đủ kinh phí để duy trì hoạt động.

Ông Mấu Đen kiểm tra lại đồng hồ nước của gia đình đã bỏ hoang nhiều năm nay.

Ông Mấu Đen (xóm Suối Hai, thôn Giải Phóng) cạy mãi mới lật được tấm bê tông che phía trên đồng hồ nước. Vòi nước phía sau đồng hồ đã bị gãy, lấp phía dưới đất. Theo ông Đen đầu năm 2018, Nhà nước lắp hệ thống nước sạch đến nhà ông nhưng nước chảy ra đục, không uống được. Gia đình ông dùng được vài tháng thì công trình làm đường nông thôn mới đã làm vỡ ống nước trước nhà. Từ đó đến nay, gia đình ông lấy nước từ suối về sử dụng. Cạnh đó, vòi và đồng hồ nước của nhà bà Mấu Thị Nghệ cũng đã hư hỏng. Bà Nghệ cho biết, tuy có nước sạch nhưng bà không dùng vì gia đình không có tiền trả.

Theo ông Lâm Ngọc Trọng - Chủ tịch UBND xã Cam Phước Đông, do không sử dụng nên hệ thống cấp nước hư hỏng nhiều, đường ống bị đứt, đồng hồ bị vỡ. Hiện nay, có một số hộ đấu nối trái phép vào tuyến ống nước thô. Tuyến ống nước sạch có một số điểm bị bể do thi công xây dựng đường nông thôn mới. Thời gian tới, Ban Quản lý dự án các công trình xây dựng Cam Ranh sẽ hỗ trợ UBND xã kiểm tra lại toàn bộ tuyến ống, họng thu nước thô và các tuyến ống phân phối nước đến từng hộ gia đình.

Sẽ khôi phục lại hệ thống

Ông Trần Văn Bé - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đô thị Cam Ranh: Nguyên nhân khiến công trình cấp nước cho ĐBDTTS không phát huy được hiệu quả là do xã không thu được tiền, không có kinh phí để vận hành. Khi đấu nối lại hệ thống này, công ty sẽ chịu trách nhiệm hỗ trợ cho UBND xã Cam Phước Đông vận hành thời gian đầu, gồm: Hướng dẫn vận hành máy bơm, hệ thống điện, tỷ lệ pha hóa chất và kiểm tra chất lượng nước sạch. Đồng thời, giúp xã xây dựng phương án quản lý, vận hành lại công trình.

Ngày 18-11, UBND xã Cam Phước Đông đã báo cáo lên UBND TP. Cam Ranh phương án vận hành cấp nước sinh hoạt chống hạn năm 2020 cho ĐBDTTS thôn Giải Phóng. Theo khảo sát sơ bộ, toàn thôn có 341 hộ có nhu cầu sử dụng nước sạch. Dự kiến, thời gian vận hành bơm cấp nước 12 giờ mỗi ngày (từ 6 đến 18 giờ). Các hộ tự mua sắm bể chứa để trữ nước sử dụng đủ cho gia đình. UBND xã sẽ chia lịch cấp nước để bơm luân phiên cho từng xóm bằng cách đóng ngắt các van từng khu vực và thông báo cho các hộ khu vực đó biết để lấy nước và trữ nước sử dụng. Giá nước sạch sinh hoạt được UBND xã tạm tính khoảng 3.600 đồng/m3. Tính toán lượng nước dùng/tổng dân số thì mỗi tháng thu được khoảng 13 triệu đồng, đủ chi phí vận hành, tiền điện máy bơm và mua phèn chua, clo xử lý nước.

Tuy nhiên, điều lo lắng nhất là việc các hộ ĐBDTTS không chấp hành nộp tiền nước, sử dụng nước bừa bãi, tự ý đấu nối vào hệ thống cấp nước… Ông Trọng cho biết: “Thời điểm năm 2018, sau khi hoàn thành hệ thống cấp nước, thành phố bàn giao cho xã vận hành, thu tiền. Tuy nhiên, qua thời gian sử dụng, nguồn kinh phí không bảo đảm lấy thu bù chi, xã không có nguồn ngân sách để duy trì. Đặc thù đồng bào DTTS đi làm rẫy, tối mới về, nhiều hộ không chịu trả tiền, gây khó khăn cho nhân viên thu tiền nước. UBND xã đã kiến nghị UBND TP. Cam Ranh chỉ đạo Công ty Cổ phần Đô thị Cam Ranh tiếp nhận, vận hành, quản lý hệ thống nước này nhưng công ty chỉ hỗ trợ xã sửa chữa, vận hành lại hệ thống cấp nước. Sau khi phương án được UBND thành phố phê duyệt, Công ty Cổ phần Đô thị Cam Ranh sẽ phối hợp với Ban Quản lý dự án các công trình xây dựng Cam Ranh khôi phục lại hệ thống cấp nước. Phía xã sẽ quán triệt nhân viên thu tiền nước cố gắng hơn nữa để có đủ chi phí vận hành”.

Văn Kỳ