Hệ thống giám sát và chỉ thị mục tiêu
Hệ thống quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu không còn giới hạn ở nhiệm vụ phục vụ khả năng quan sát ban đêm nữa mà hướng đến các khả năng tác chiến cự ly xa, các tính năng tự động hóa, liên kết với các hệ thống khác như radar, thông tin tác chiến hay điều khiển hỏa lực.
Nâng cấp so với các thiết bị quang điện tử cho người lính, hệ thống quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu không còn giới hạn ở nhiệm vụ phục vụ khả năng quan sát ban đêm nữa mà hướng đến các khả năng tác chiến cự ly xa, các tính năng tự động hóa, liên kết với các hệ thống khác như radar, thông tin tác chiến hay điều khiển hỏa lực. Các yêu cầu về cự ly quan sát xa (từ vài mét đến vài chục kilomet), tính năng tự động bám sát và thu thập thông tin mục tiêu là những đặc điểm nổi bật định hình ra dòng sản phẩm này.
Với yêu cầu cao về cự ly quan sát và khả năng tự động hóa, công nghệ khuếch đại ánh sáng không còn phù hợp, cốt lõi của sản phẩm quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu ngày nay là công nghệ ảnh nhiệt. Tùy vào yêu cầu nhiệm vụ, camera ảnh nhiệt có thể sử dụng loại cảm biến ảnh nhiệt không làm lạnh hoạt động ở bước sóng hồng ngoại dài (8-12µm) đối với cự ly quan sát dưới 5km, hoặc sử dụng loại cảm biến ảnh nhiệt loại làm lạnh, hoạt động ở bước sóng hồng ngoại trung (3-5µm), với yêu cầu cự ly xa hơn, có thể lên tới vài chục kilomet.
Đài quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu Ranger HDC MS của FLIR lắp cố định trên đất liền. Ảnh: Tư liệu
Đặt ở một vị trí độc lập so với người sử dụng, các thiết bị quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu thường không bị giới hạn bởi những yêu cầu về công thái học, mà tập trung vào khả năng thu thập, xử lý thông tin và kết nối tốt nhất có thể. Các loại ống kính quang học sử dụng trong dòng sản phẩm này thường có khả năng thay đổi độ phóng đại liên tục, bảo đảm khả năng bao quát không gian giám sát từ rộng tới hẹp, có tiêu cự dài (có những ống kính tiêu cự hơn 1.000mm), kết hợp với các cảm biến có độ phân giải cao, cho phép khả năng quan sát xa. Bên cạnh camera ảnh nhiệt, hệ thống hiện đại ngày nay còn được tích hợp thêm các cảm biến quang điện tử khác như camera ảnh ngày, đo xa laser, ở một số hệ thống khác còn có camera sóng hồng ngoại ngắn (SWIR) hay các camera ánh sáng yếu. Chúng trở thành các đài quang điện tử đa kênh (multisensor). Đặc biệt, ở dòng sản phẩm này, các cảm biến quang điện tử được gắn trên các cơ cấu quay quét tầm hướng, có khả năng thay đổi hướng quan sát.
Tích hợp thêm các bộ điều khiển tự ổn định cân bằng (gimbal), chống rung, các hệ thống quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu có thể được đưa lên các phương tiện di động như tàu chiến, máy bay.
Các hệ thống quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu thay thế dần các đài quan sát mắt truyền thống không chỉ nhờ khả năng quan sát vượt trội mà còn ở khả năng xử lý thông tin. Ngoài việc xử lý tín hiệu hình ảnh để người dùng quan sát như thiết bị cá nhân, chúng còn có khả năng xử lý thông tin bậc cao, tự động phát hiện và bắt bám mục tiêu, kết hợp khả năng số hóa dữ liệu, tự động liên kết với các hệ thống thông tin khác. Một tổ hợp cảnh giới-chỉ thị hiện đại điển hình gồm hoạt động của radar và quang điện tử. Trong đó, radar cảnh giới làm nhiệm vụ phát hiện mục tiêu và chỉ thị cho đài quang điện tử quay đến để làm rõ thông tin mục tiêu với độ chi tiết cao. Thông tin đó lại được sử dụng cho các hệ thống cảnh báo hay điều khiển hỏa lực. Với các thiết bị quang điện tử cho hàng hải, chúng thường có khả năng kết nối với các hệ thống thông tin trên tàu, thuyền, thông qua các chuẩn NMEA như hệ thống thông tin hàng hải AIS và radar biển. Hay như thực tế từ các cuộc xung đột gần đây cho thấy, việc sử dụng UAV lắp thiết bị quang điện tử cho các nhiệm vụ thu thập thông tin, giám sát và trinh sát, liên kết với sở chỉ huy hay ở trong một tổ hợp tự kết nối đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu. Với tính kết nối cao, hệ thống quang điện tử giám sát và chỉ thị mục tiêu đã trở thành một thành phần không thể thiếu trên các tổ hợp giám sát, trinh sát, cảnh giới hiện đại.
