Hệ thống pin tích trữ năng lượng BESS: Nền tảng cho chuyển đổi xanh tại Việt Nam

7 giờ trước Gốc

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng '0' vào năm 2050, các giải pháp công nghệ xanh, đặc biệt là hệ thống tích trữ năng lượng (BESS), đang được xem là yếu tố then chốt để hiện thực hóa quá trình chuyển đổi năng lượng bền vững.

Tại Hội thảo chuyên đề về "Công nghệ xanh về pin, ắc quy và lưu trữ năng lượng - Giải pháp hiệu quả cho chuyển đổi xanh, phát triển bền vững" ngày 26/6, do UBND TP Hà Nội phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội tổ chức trong khuôn khổ triển lãm Entech Hanoi 2025, các chuyên gia cho rằng pin và hệ thống lưu trữ không chỉ đóng vai trò tích trữ năng lượng mà còn góp phần điều tiết lưới điện, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng tái tạo.

Nền tảng cho lưới điện hiện đại

Phát biểu tại hội thảo, TS Dư Văn Toán, chuyên gia về năng lượng tái tạo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hệ thống pin tích trữ năng lượng (BESS) giúp tích trữ điện dư thừa trong giờ thấp điểm và phát lại khi nhu cầu cao, từ đó ổn định lưới điện và tối ưu hóa khai thác các nguồn năng lượng như điện gió, điện mặt trời.

"Theo báo cáo của IRENA, công suất BESS toàn cầu đã tăng từ 0,1 GWh năm 2010 lên gần 96 GWh năm 2023. Trung Quốc và Mỹ là hai thị trường dẫn đầu, chiếm khoảng 75% công suất lắp đặt mới.

Cùng với đó, chi phí lưu trữ điện bằng pin đã giảm mạnh gần 90% trong vòng một thập kỷ. Pin lithium-ion hiện chiếm trên 90% tổng thị phần nhờ chi phí giảm từ hơn 800 USD/kWh xuống dưới 140 USD/kWh. Đây là yếu tố quan trọng thúc đẩy việc tích hợp BESS vào các hệ thống năng lượng trên toàn cầu," ông Toán chia sẻ.

Cũng theo vị chuyên gia này, tại một số quốc gia như Ấn Độ, việc tích hợp BESS vào các dự án năng lượng tái tạo thậm chí đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Theo đó, các nhà phát triển dự án năng lượng tái tạo mới được yêu cầu lắp đặt hệ thống lưu trữ bằng 10% công suất của dự án. Động thái này hỗ trợ mục tiêu của Ấn Độ là đạt công suất năng lượng tái tạo 500 GW vào năm 2030, nâng cao độ tin cậy của năng lượng và giảm căng thẳng cho lưới điện.

TS Dư Văn Toán, chuyên gia về năng lượng tái tạo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phát biểu tham luận tại hội thảo. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Quay lại câu chuyện trong nước, theo ông Dư Văn Toán, Việt Nam hiện có trên 16,5 GW điện mặt trời (bao gồm điện mặt trời mái nhà) chiếm khoảng 20,5% tổng công suất nguồn điện, cùng hơn 5,1 GW điện gió chiếm 6,4%. Sự phát triển nhanh chóng của nguồn điện xanh trong giai đoạn 2017-2021 đem lại nhiều thành tựu nhưng cũng tạo ra nhiều thách thức đối với vận hành hệ thống điện do tính bất định, phụ thuộc thời tiết, quán tính quay thấp.

"Trong bối cảnh đó, BESS được kỳ vọng sẽ là công cụ quan trọng giúp cân bằng phụ tải, giảm áp lực truyền tải và tối ưu hóa sử dụng năng lượng tái tạo. Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu phát triển 300 MW hệ thống tích trữ điện bằng pin đến năm 2030. Tuy nhiên, đến nay, khung pháp lý liên quan đến BESS vẫn còn nhiều khoảng trống.

Các vấn đề như quy chuẩn đấu nối, cơ chế thị trường điện phụ trợ, tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn điện, phòng cháy chữa cháy vẫn chưa được ban hành đầy đủ. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư còn e ngại khi tham gia lĩnh vực mới mẻ này," ông Toán nói.

"Lối đi" nào để phát triển BESS tại Việt Nam?

Theo ông Dư Văn Toán, để phát triển hệ thống pin tích trữ năng lượng (BESS) tại Việt Nam, cần có quy hoạch tổng thể, chi tiết về lưới điện, đất đai, hạ tầng viễn thông, cùng cơ chế ưu tiên tài chính như ưu đãi thuế, tín dụng xanh để thu hút nguồn lực tư nhân. Khi đó, BESS mới có thể phát huy vai trò trong việc tích trữ điện, giúp ngành điện Việt Nam thích ứng hiệu quả với mục tiêu Net Zero vào 2050.

Bên cạnh đó, vấn đề an toàn trong sản xuất, vận chuyển và lưu trữ pin lithium – loại pin chủ đạo trong hệ thống BESS cũng cần được đặc biệt quan tâm. Theo ông Hà Danh Quang, đại diện Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, pin lithium đóng vai trò quan trọng trong phát triển xanh, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông điện, năng lượng tái tạo, thiết bị điện tử…

“Pin lithium ngày nay không chỉ là nguồn tích trữ điện, mà còn là ‘trái tim’ của hệ sinh thái năng lượng sạch. Khi thế giới đang chạy đua phát triển điện mặt trời, điện gió, điện tích trữ, pin lithium chính là công nghệ then chốt giúp tích trữ, điều tiết nguồn điện xanh đó,” ông Quang nói.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Tuy nhiên, theo ông Quang, cùng với sự phát triển của pin lithium, vấn đề an toàn trong vận chuyển, lưu trữ ngày càng trở nên nghiêm trọng. Tiêu chuẩn UN 38.3 được thế giới áp dụng bắt buộc để chứng nhận an toàn vận tải của pin lithium, nhằm hạn chế nguy cơ cháy nổ trong quá trình vận chuyển bằng đường hàng không, hàng hải.

“Việc tuân thủ UN 38.3 giúp doanh nghiệp khẳng định mức độ an toàn của sản phẩm, tạo niềm tin với đối tác toàn cầu, mở ra cơ hội thâm nhập thị trường quốc tế. Khi đó, UN 38.3 không còn là quy định bắt buộc, mà trở thành ‘tấm giấy thông hành’ giúp doanh nghiệp phát triển dài hạn trong kỷ nguyên xanh,” ông Hà Danh Quang nhấn mạnh.

Ông Quang cũng chỉ ra, tại Việt Nam, hiện có nhiều Bộ, ngành cùng quản lý các khía cạnh khác nhau của lĩnh vực pin lithium: Bộ Công Thương phụ trách BESS trên lưới điện, Bộ Khoa học và Công nghệ phụ trách pin di động, Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý vấn đề xử lý pin thải,... Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất giữa các Bộ, ngành nhằm ban hành quy chuẩn tích hợp toàn diện.

Kết thúc hội thảo, các chuyên gia cho rằng, hệ thống lưu trữ năng lượng sẽ đóng vai trò ngày càng lớn trong tiến trình phát triển kinh tế xanh, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Khi BESS được tích hợp hiệu quả vào hệ thống điện quốc gia, Việt Nam sẽ có thêm công cụ để ổn định lưới điện, giảm phụ thuộc vào nguồn điện truyền thống và nâng cao năng lực điều tiết năng lượng tái tạo.

Việc phát triển BESS không thể tách rời các yếu tố về chính sách, hạ tầng, công nghệ và tài chính. Đặc biệt, đây là thời điểm để Việt Nam tận dụng làn sóng đầu tư xanh toàn cầu, tranh thủ sự hỗ trợ về công nghệ và tài chính từ các đối tác quốc tế nhằm xây dựng nền tảng năng lượng bền vững, an toàn và linh hoạt.

Nhân dịp này, Tập đoàn Desay Battery (Trung Quốc) đã ký kết Biên bản ghi nhớ với các một số doanh nghiệp, đơn vị tiêu biểu trong ngành năng lượng tại Việt Nam, bao gồm: Viettel manufacturing, CTCP xây dựng công trình IPC, Tập đoàn công nghệ Ntech, CTCP phát triển công nghệ Sinh Phố, Viện Công nghệ năng lượng - Đại học Bách khoa Hà Nội, CTCP thủy điện Mai Châu; mở ra một chương mới cho ngành công nghệ lưu trữ năng lượng tại Việt Nam.

Tập đoàn Desay Battery (Trung Quốc) đã ký kết Biên bản ghi nhớ với các một số doanh nghiệp, đơn vị tiêu biểu trong ngành năng lượng tại Việt Nam trong khuôn khổ hội thảo. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Entech Hanoi 2025: Đổi mới công nghệ vì tương lai năng lượng xanh

Hội chợ triển lãm quốc tế công nghệ năng lượng - môi trường Hà Nội 2025 (Entech Hanoi 2025) diễn ra từ ngày 25-27/6 tại Trung tâm Triển lãm quốc tế I.C.E Hà Nội, do UBND TP Hà Nội và TP Busan (Hàn Quốc) phối hợp tổ chức thường niên từ năm 2009; góp phần tạo cơ hội kết nối giao thương hiệu quả giữa các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng - môi trường.

Năm nay, hội chợ quy tụ hơn 200 doanh nghiệp tham gia với hơn 250 gian hàng đến từ Việt Nam và nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Malaysia, Đài Loan (Trung Quốc)…trưng bày các sản phẩm, công nghệ năng lượng - môi trường thuộc nhiều lĩnh vực như: công nghệ xử lý rác sinh hoạt, rác thải y tế; công nghệ xử lý nước sinh hoạt, nước thải, nước ô nhiễm, nước mặn; công nghệ giám sát, cảnh báo ô nhiễm không khí; công nghệ chiếu sáng; năng lượng tái tạo, năng lượng mới,...

Đặc biệt, tại triển lãm lần này có sự tham gia của đông đảo các doanh nghiệp ngành pin và lưu trữ năng lượng, trình diễn các công nghệ, giới thiệu sản phẩm đến đông đảo khách tham quan, giúp các chuyên gia thuộc các cơ quan, ban, ngành của Chính phủ và thành phố có điều kiện tìm hiểu thực tế các công nghệ pin và lưu trữ năng lượng tiên tiến trên thế giới.

Đây là cơ hội giúp các cơ quan quản lý có điều kiện tìm hiểu thực tế về các công nghệ pin và lưu trữ năng lượng tiên tiến trên thế giới. Đồng thời, mở rộng cơ hội tiếp cận khách hàng, triển khai các giao dịch, kết nối kinh doanh B2B, đàm phán, ký kết hợp tác giữa các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng và môi trường.

Một số hình ảnh tại triển lãm Entech Hanoi 2025:

Rất nhiều doanh nghiệp trong ngành năng lượng tái tạo quốc tế đến với triển lãm nhằm tìm kiếm đối tác, nhà phân phối tại Việt Nam. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.