Hệ thống truyền thanh cơ sở - 'nhịp cầu' thông tin bền bỉ

Mỗi buổi sáng, tiếng loa vang lên không chỉ như “tín hiệu bắt đầu ngày mới” mà còn là kênh thông tin gần gũi, giúp người dân thôn Đoàn Kết, xã Bảo Ái nắm bắt thông tin thời sự, dự báo thời tiết, lịch thời vụ, cũng như các quy định của pháp luật. Hệ thống loa truyền thanh mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Dù đang làm đồng ruộng hay lên nương, bà con đều có thể tiếp nhận thông tin.

Bí thư Chi bộ thôn Đoàn Kết - Hà Mạnh Thắng cho biết: "Trên địa bàn thôn có 3 cụm loa. Hệ thống hoạt động ổn định, cung cấp nhiều thông tin hữu ích, từ thời sự, chính trị đến phòng chống dịch bệnh, tuyên truyền thu hồi vũ khí, vật liệu nổ. Phương thức truyền tải thông tin trên hệ thống truyền thanh rất phù hợp với người cao tuổi, những người không thường xuyên dùng điện thoại nhưng vẫn tiếp cận được nguồn tin chính thống".

Cán bộ xã Bảo Ái kiểm tra hệ thống truyền thanh cơ sở.

Xã Bảo Ái hiện có 25 cụm với 40 loa đang hoạt động hiệu quả. Tỷ lệ phủ sóng tính đến ngày 15/12/2025 đạt 69,44%. Hiện nay, địa phương đang triển khai lắp đặt tiếp 17 cụm/34 loa đã được UBND tỉnh phê duyệt cấp kinh phí, nâng tổng số cụm loa lên là 42 cụm tại 36 thôn và 100% số người dân sẽ được nghe hệ thống loa truyền thanh của xã. Ngoài việc tiếp sóng, bình quân mỗi tháng, địa phương xây dựng khoảng 12 - 15 tin bài về các hoạt động của địa phương, như: phòng chống dịch, phòng chống bão lũ, phòng cháy, chữa cháy…

Theo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, toàn tỉnh Lào Cai có 99 xã, phường đã được đầu tư, lắp đặt hệ thống đài truyền thanh cơ sở. Hệ thống có 3 loại hình chính, gồm: 15 đài truyền thanh vô tuyến FM (được đầu tư từ nhiều năm trước), 23 đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông và 61 đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông kết hợp với đài truyền thanh vô tuyến FM. Toàn tỉnh có 3.800 cụm thu phát thanh (gồm trên 1.700 cụm thu phát thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông và gần 2.100 cụm thu phát thanh vô tuyến FM). Trong đó, 68 đài hiện đang hoạt động ổn định, 29 đài hoạt động kém và 2 đài hỏng.

Hằng năm, tỉnh đều dành nguồn vốn để tăng cường cơ sở vật chất cho đài truyền thanh xã. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thực hiện nâng cấp, chuyển đổi công nghệ cho 31 đài truyền thanh cấp xã, triển khai xây dựng hệ thống thông tin cơ sở, ứng dụng công nghệ số tại khoảng 15 xã.

Các địa phương đã tập trung đầu tư, nâng cấp hạ tầng thông tin cơ sở và nâng cao năng lực đội ngũ làm công tác truyền thông nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thông tin của người dân vùng khó khăn. Hoạt động tuyên truyền đã góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhận thức của người dân, phát huy được sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị các cấp và toàn xã hội.

Đồng chí Triệu Thị Duyên, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Hạnh Phúc, cho biết: Với địa bàn có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số (người Mông chiếm 51%, người Thái chiếm 30%), những thông tin của hệ thống truyền thanh trên địa bàn xã rất hữu ích với đồng bào dân tộc thiểu số. Sau khi sáp nhập, xã có quy mô dân số lớn, địa bàn trải rộng, kéo theo nhu cầu tiếp cận thông tin của người dân ngày càng tăng. Trước yêu cầu đó, cấp ủy, chính quyền địa phương xác định việc kiện toàn, nâng cấp và mở rộng hệ thống loa truyền thanh là nhiệm vụ quan trọng, nhằm đưa thông tin chính xác, kịp thời đến từng thôn, bản.

Viên chức Trung tâm Truyền thông và Văn hóa Trạm Tấu kiểm tra hệ thống truyền thanh cơ sở.

Thực tiễn cho thấy, truyền thanh cơ sở giữ vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền, đặc biệt đối với những địa bàn xa trung tâm, nơi người dân còn hạn chế điều kiện tiếp cận internet và các phương tiện truyền thông hiện đại.

Không dừng lại ở vai trò truyền tải thông tin nhanh chóng, hệ thống truyền thanh còn góp phần nâng cao dân trí, từng bước thay đổi nhận thức, khuyến khích người dân mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, phát triển kinh tế” - đồng chí Nguyễn Hồng Dương, chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Bình chia sẻ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hệ thống đài truyền thanh cơ sở đang bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã khiến hệ thống truyền thanh tại nhiều địa phương trở nên thiếu nhất quán, chồng chéo giữa 2 loại hình: đài vô tuyến FM và đài ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông.

Một số xã hiện nay vẫn vận hành song song hoặc lắp ghép tạm thời giữa các thiết bị truyền thanh cũ và mới, gây khó khăn trong việc quản lý, khai thác hiệu quả. Loại hình truyền thanh vô tuyến FM đã được đầu tư, lắp đặt từ lâu, không còn phù hợp với xu hướng phát triển, thường xuyên hỏng và xuống cấp. Đặc biệt, thiên tai đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều hệ thống truyền thanh cơ sở, trong đó, chủ yếu là các trạm thu phát vô tuyến FM ở vùng cao, vùng xa. Cùng đó, nhiều xã mới sau sáp nhập hiện chưa có phương án tập trung thiết bị tại một điểm phát thanh thống nhất, khiến hệ thống bị phân tán, không đồng bộ. Điều này cũng gây khó khăn trong công tác quản lý vận hành tập trung, đặc biệt về mặt kỹ thuật và tổ chức nội dung phát thanh. Mặt khác, sau sáp nhập, cán bộ phụ trách mới chưa được đào tạo bài bản về kỹ thuật truyền thanh, nhất là đối với các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông.

Lãnh đạo Trung tâm Truyền thông và Văn hóa Yên Bình cùng cán bộ Phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Bình trao đổi về vận hành hệ thống truyền thanh cơ sở.

Là một bộ phận hạ tầng thiết yếu của kinh tế - xã hội ở cơ sở, việc bố trí ngân sách, huy động nguồn lực xã hội hóa và ưu tiên hỗ trợ các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư hệ thống truyền thanh cơ sở là yêu cầu cấp thiết. Trong bối cảnh khoảng cách số vẫn tồn tại và không phải người dân nào cũng có điều kiện, kỹ năng tiếp cận công nghệ hiện đại, truyền thanh cơ sở tiếp tục giữ vai trò là “nhịp cầu” thông tin ổn định, gần dân và hiệu quả.

Bùi Hồng Khanh